„Historia jest dziełem człowieka, a nie sił przyrody, nieubłaganej dialektyki, ducha dziejów czy czegoś podobnego. Historia jest w ręku człowieka, który jest wyprostowany, odzyskał swój honor i swoją godność i nie da się poniżyć.”
Zbigniew Herbert
Rok 1980 obfituje w wydarzenia określane jako historyczne. Polacy solidarnie upominają się o swoją godność. Powstaje Niezależny Samorządny Związek Zawodowy „Solidarność”. Tworzą się Związkowe struktury branżowe.
40 lat temu swoją działalność rozpoczyna reprezentująca środowisko akademickie Ogólnopolska Komisja Porozumiewawcza Nauki NSZZ „Solidarność” (OKPN), dziś funkcjonująca pod nazwą Krajowa Sekcja Nauki NSZZ „Solidarność” (KSN).
Poniższe kalendarium jest próbą oddania atmosfery tamtych wydarzeń oraz ujęcia roli i zaangażowania środowiska akademickiego w tworzenie i kształtowanie Solidarności, a także jego wpływu na przemiany polityczne, społeczne i gospodarcze w Polsce.
Część druga.
Zapraszamy do lektury części pierwszej: „40-lecie KSN. Geneza i początki działalności. Cz. I„
LISTOPAD 1980 ROKU
16 listopada 1980 r. – Warszawa – II Zjazd OKPN
Na Uniwersytecie Warszawskim, w Pałacu Kazimierzowskim odbywa się drugi zjazd OKPN. Zjazd otwiera późniejszy Minister Edukacji Narodowej, profesor Henryk Samsonowicz. Zjazd potwierdza upoważnienie dla Komisji Gdańskiego Środowiska Naukowego do prowadzenia rozmów z Rządem w imieniu środowisk naukowych Polski zrzeszonych w „Solidarności”. Delegaci opracowują specjalną instrukcję dla negocjatorów z Gdańska. Zjazd podejmuje też kilka uchwał i ustala tryb oraz harmonogram prac istniejących podkomisji. Zostaje powołana nowa podkomisja ds. układu zbiorowego dla pracowników ośrodków naukowych. Zostaje ustalony termin trzeciego zjazdu OKPN, obrady odbędą się 7 grudnia w Politechnice Warszawskiej.
17 listopada 1980 r. – Gdańsk
Studencka akcja strajkowa.
Źródło: Archiwum KZ NSZZ „Solidarność” Politechniki Gdańskiej
fot. E. Garwacka
Źródło: Archiwum KZ NSZZ „Solidarność” Politechniki Gdańskiej
Źródło: Archiwum KZ NSZZ „Solidarność” Politechniki Gdańskiej
19 listopada 1980 r. – Gdańsk
Druga tura rozmów Komisji Gdańskiego Środowiska Naukowego z delegacją Rządową z ministrem Górskim na czele. Zostaje zawarte porozumienie:
Źródło: Archiwum Krajowej Sekcji Nauki NSZZ „Solidarność”
Porozumienie między Komisją Rządową oraz Komisją NSZZ „Solidarność” Gdańskiego Środowiska Naukowego do rozmów z Rządem z dnia 19.11.1980 r. – cały dokument
Jednym z podstawowych postulatów, omawianych przez Gdańskie Środowisko Naukowe „Solidarność” z Komisją Rządową był problem samorządności nauki. W wyniki podpisanego porozumienia, z najważniejszych spraw w tym zakresie ustalono:
- „konieczność stworzenia warunków do rozwoju nauki i zagwarantowania jej prestiżu i rangi społecznej,
- pilne przygotowanie nowej Ustawy o Szkolnictwie Wyższym, z takim harmonogramem realizacji jej przygotowania, aby do 31 sierpnia 1980 r. przekazać gotowy projekt do Sejmu, co umożliwiłoby jej wdrożenie nawet od nowego roku akademickiego,
- w składzie Komisji Kodyfikacyjnej przygotowującej Ustawę zapewniono udział 10 osób wskazanych przez „Solidarność”,
- przedstawicielom „Solidarności” zapewniono możliwość wyrażania i obrony zdania odrębnego w stosunku do rozwiązań przyjętych wbrew ich stanowisku”
Rozpoczyna się etap trudnej i nierównej walki o gruntowną reformę szkolnictwa wyższego w Polsce, w którą aktywnie włącza się środowisko akademickie z całego kraju.
26 listopada 1980 r. – Warszawa
W wyniku postanowień Porozumienia zawartego 19.11.1980 r. między Komisją Rządową oraz Komisją NSZZ „Solidarność” Gdańskiego Środowiska Naukowego, Minister Nauki, Szkolnictwa Wyższego i Techniki powołuje Komisję Kodyfikacyjną pod przewodnictwem prof. Zbigniewa Resicha, dziekana Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego.
W skład Komisji Kodyfikacyjnej wchodzą przedstawiciele Solidarności wybrani przez Ogólnopolską Komisję Porozumiewawczą Nauki NSZZ „Solidarność” (OKPN):
- Doc dr hab. Stefan Amsterdamski – Instytut Historii, Oświaty i Techniki PAN w Warszawie
- Prof. dr Marian Cieślak – Instytut Prawa Cywilnego i Karnego, Uniwersytet Gdański
- Prof. dr hab. Andrzej Fuliński – Instytut Fizyki, Uniwersytet Jagielloński
- Doc. dr hab. Bronisław Geremek – Instytut Historii PAN w Warszawie
- Doc. dr inż. Kazimierz Grelak – Instytut Technologii Budowy Maszyn, Politechnika Gdańska
- Doc. dr hab. Janusz Grzelak – Instytut Psychologii, Uniwersytet Warszawski
- Prof. dr inż. Jerzy Leyko – Instytut Mechaniki Stosowanej, Politechnika Łódzka
- St. asyst. dr Jan Niźnikiewicz – Instytut Interny, Akademia Medyczna w Gdańsku
- St. wykł. dr Adam Stanowski – Katolicki Uniwersytet Lubelski
- Doc. Jerzy Tchórzewski – Akademia Sztuk Pięknych w Warszawie
W 58-osobowym składzie Komisji Kodyfikcyjnej jest również 8 reprezentantów ZNP i 5 studentów z Socjalistycznego Związku Studentów Polskich. Przedstawiciele Solidarności, domagający się radykalnych, zmian stanowią zdecydowaną mniejszość.
29 – 30. listopada 1980 r. – Kraków
Uniwersytet Jagielloński organizuje ogólnopolską Konferencję Uczelni Polskich. Konferencja dotyczy merytorycznych i organizacyjnych prac nad nową „koncepcją samorządu akademickiego”.
Źródło: Archiwum Krajowej Sekcji Nauki NSZZ „Solidarność”
W wyniku Konferencji zostają opracowane następujące dokumenty i zestawienia:
- Projekt założeń wstępnych do Ustawy o Szkolnictwie Wyższym przygotowany przez Uniwersytet Jagielloński w Krakowie.
- Projekt modelu statutu Uniwersytetu Łódzkiego.
- Syntezy wniosków końcowych 6-ciu zespołów roboczych Konferencji.
- Syntezy dyskusji plenarnych.
Dokumenty te stanowią bardzo cenny pod względem merytorycznym materiał dla delegatów „Solidarności” przygotowujących się do pracy w Ministerialnej Komisji Kodyfikacyjnej.
GRUDZIEŃ 1980 ROKU
1 grudnia 1980 r.
Władze radzieckie przekazują gen. Hupałowskiemu i ptk. Puchale plany wkroczenia wojsk sowieckich do Polski w ramach ćwiczeń: ,,Sojusz 81″. Gotowość do przekroczenia granicy wyznaczono na dzień 8 grudnia 1980 r.
2 grudnia 1980 r. – Warszawa
Pierwsze posiedzenie Ministerialnej Komisji Kodyfikacyjnej pod przewodnictwem prof. Zbigniewa Resicha.
3 grudnia 1980 r. – USA
„Muszę stwierdzić, że rozwiązanie narzucone narodowi polskiemu siłą wpłynęłoby jak najbardziej negatywnie na nasze stosunki” – depeszuje prezydent USA Jimmy Carter do Moskwy, gdy wywiad amerykański wykrył ruchy wojsk sowieckich wokół Polski. Dyplomatyczna ofensywa Zachodu powoduje powrót wojsk do garnizonów, jednak sowiecki straszak jest nadal wykorzystywany przez PZPR.
5 grudnia 1980 r. – Moskwa
Na szczycie państw Układu Warszawskiego gen. Jaruzelski przedstawia koncepcję samodzielnego zlikwidowania ,,Solidarności” i opozycji, gdy tylko wystąpią pierwsze oznaki wyczerpania społeczeństwa.
Ustalono, że „socjalistyczna Polska, PZPR i naród polski mogą bezwzględnie liczyć na braterską solidarność, poparcie i pomocną rękę krajów Układu Warszawskiego.”
7 grudnia 1980 r. – Warszawa
Obrady OKPN w Politechnice Warszawskiej.
Zostaje podjęta uchwała, w której OKPN wyznacza Krakowską Komisję Porozumiewawczą Nauki do przygotowania tez nowej Ustawy.
OKPN wyznacza również termin III Ogólnopolskiego Zjazdu Przedstawicieli NSZZ „Solidarność” Szkół Wyższych. Zjazd ma się odbyć w Politechnice Warszawskiej w dniach 17 – 18 stycznia 1981 r.
Źródło: Zbiory FCDCN
Założenia autonomii szkół wyższych postulowane przez Krakowską Komisję Porozumiewawczą Nauki NSZZ „Solidarność” (załącznik do powyższego komunikatu):
Źródło: Zbiory FCDCN
16 grudnia 1980 r. – Gdańsk
W dziesiątą rocznicę Grudnia ‘70 zostaje odsłonięty pomnik Poległych Stoczniowców. W uroczystości bierze udział kilkaset tysięcy osób.
Pół roku później – 28 czerwca 1981 roku – w Poznaniu stanął pomnik ofiar czerwca 1956 roku.
STYCZEŃ 1981 ROKU
17-18 stycznia 1981 r. – Warszawa – III Zjazd OKPN
Zjazd odbywa się w Politechnice Warszawskiej. Obrady skupiają się wokół prac nad nową Ustawą o Szkolnictwie Wyższym. Komunikat z obrad oraz opracowania zagadnień dyskutowanych w trakcie III Zjazdu OKPN wskazują na spontaniczne zaangażowanie w te prace wszystkich środowisk naukowych w Polsce:
Środowisko krakowskie przeprowadziło ogólnopolską ankietę, której wyniki zostały zaprezentowane i omówione podczas III Zjazdu OKPN:
Źródło: Archiwum Krajowej Sekcji Nauki NSZZ „Solidarność”
W 1981 roku odbyło się jeszcze kilka zjazdów OKPN.
Gdańsk. Prezydium Komitetu Założycielskiego NSZZ Solidarność Politechniki Gdańskiej składa sprawozdanie z działalności za okres 06.09.1980 r. – 17.01.1981 r.
Źródło: Materiały udostępnione przez Stefana Gomowskiego
21 stycznia 1981 r. – Łódź
Rozpoczyna się strajk studentów. Jednym z głównych postulatów jest rejestracja Niezależnego Zrzeszenia Studentów.
30 stycznia – 1 luty 1981 r. – IV Zjazd OKPN
Zjazd obywa się w Politechnice Warszawskiej.
LUTY 1981 ROKU
11 lutego 1981 r. – Warszawa
Sejm PRL powołuje gen. Wojciecha Jaruzelskiego na stanowisko prezesa Rady Ministrów.
17 lutego 1981 r. – Warszawa
Godzina 22.15 – Minister Nauki, Szkolnictwa Wyższego i Techniki, prof. Janusz Górski, rejestruje Niezależne Zrzeszenie Studentów.
18 lutego 1981 r.
Zostaje podpisane porozumienie kończące blisko miesięczny strajk studentów w Łodzi. Pod porozumieniem podpisy złożyli członkowie Komisji Międzyresortowej: prof. Janusz Górski, prof. Stanisław Czajka, dr Władysław Loranc, gen. dyw. Antoni Jasiński, doc. S. Orzeszyna, mgr L. Gmytrasiewicz, mgr J. Stęperski, mgr inż. E. Pietrasik, mgr J. Roszczyk, płk A. Sułek, mgr A. Wróbel. Ze strony studenckiej – członkowie Międzyuczelnianej Komisji Porozumiewawczej: Stanisław Nowak, Krzysztof Szaflik (AM), Jan Przybylski, Radosław Żurawski (PWSM), Andrzej Bolanowski, Piotr Kociołek (PŁ), Maciej Maciejewski, Marek Perliński, Wojciech Walczak, Wiesław Potoczny, Marcin Sobieszczański (UŁ).
23 lutego 1981 r. – Moskwa
Zjazd KPZR. Leonid Breżniew: „Tam … gdzie do dywersyjnej działalności imperializmu dołączają się błędy i pomyłki w polityce wewnętrznej, powstaje grunt dla aktywizacji elementów wrogich socjalizmowi. Tak stało się w bratniej Polsce, gdzie przeciwnicy socjalizmu, przy poparciu sił z zewnątrz, wywołując anarchię, dążą do odwrócenia rozwoju wydarzeń i skierowania go w nurt kontrrewolucyjny. Jak podkreślono na ostatnim plenum KC PZPR, w Polsce powstało zagrożenie podstaw państwa socjalistycznego… Komuniści polscy, polska klasa robotnicza, ludzie pracy tego kraju mogą absolutnie polegać na swoich przyjaciołach i sojusznikach; socjalistycznej Polski, bratniej Polski nie opuścimy w biedzie i nie damy jej skrzywdzić!”
MARZEC 1981 ROKU
3-4 marca 1981 r. – Moskwa
Polska delegacja partyjno-rządowa gości w Moskwie. Gen. Wojciech Jaruzelski składa na Kremlu informację „O stanie przygotowania państwa do wprowadzenia stanu wojennego” oraz zapewnia, że kierownictwo polskie: mając świadomość sojuszniczego zaplecza, jest zdecydowane do sięgnięcia po ten środek obrony kraju przed kontrrewolucją.
28-29 marca 1981 r. – Kraków – V Zjazd OKPN
Źródło: Zbiory FCDCN
29 marca 1981 r.
Plenum KC PZPR. Z oświadczenia Plenum: „Ugrupowania przeciwników socjalizmu, różne siły prawicy społecznej, oddziałując na „Solidarność”, inspirując działalność sprzeczną z jej statutem, rozwijają szerokie działania propagandowe, których celem jest sianie nieufności do partii i władz państwowych, zwłaszcza do organów milicji i Służby Bezpieczeństwa.”
KWIECIEŃ 1981 ROKU
11 kwietnia 1981 r.
W Warszawie na dziedzińcu Uniwersytetu Warszawskiego zostaje wmurowana tablica upamiętniająca wydarzenia Marca 1968. W uroczystości wziął udział rektor UW, prof. Henryk Samsonowicz i delegaci warszawskich zakładów pracy.
22 kwietnia 1981 r.
Rząd podejmuje decyzję o wprowadzeniu kartek na masło, mąkę, ryż i kaszę.
MAJ 1981 ROKU
9-10 maja 1981 r. – Wrocław – VI Zjazd OKPN
Prace nad nową Ustawą są coraz bardziej zaawansowane. W podjętej Uchwale Zjazd zwraca się do uczelnianych Komisji Zakładowych o zgłaszanie poprawek i oficjalnych stanowisk do przygotowywanej propozycji Ustawy:
Źródło: Archiwum Krajowej Sekcji Nauki NSZZ „Solidarność”
13 maja 1981 r. – Rzym
Na placu św. Piotra turecki terrorysta Ali Agça dokonuje nieudanego zamachu na życie Ojca Świętego Jana Pawła II.
28 maja 1981 r. – Warszawa
Umiera Prymas Polski kardynał Stefan Wyszyński.
CZERWIEC 1981 ROKU
5 czerwca 1981 r.
KC KPZR wystosowuje list do KC PZPR:
„Niekończące się ustępstwa wobec sił antysocjalistycznych i ich żądań doprowadzają do tego, że PZPR krok za krokiem ustępuje pod naciskiem wewnętrznej kontrrewolucji, opierającej się na poparciu ze strony imperialistycznych ośrodków dywersji. Obecna sytuacja jest nie tylko niebezpieczna, ale wręcz doprowadza kraj do punktu krytycznego, innej oceny dać nie można„.
8 czerwca 1981 r. – Katowice
Powstaje projekt Statutu Wewnętrznego Sekcji „Nauka” NSZZ „Solidarność”.
LIPIEC 1981 ROKU
11 lipca 1981 r. – Kraków
Krakowska Komisja Porozumiewawcza Nauki organizuje Ogólnopolski Zjazd Pracowników Inżynieryjno – Technicznych Szkół Wyższych, Placówek PAN, Instytutów Resorowych i OBR. Zjazd odbywa się w Akademii Górniczo – Hutniczej w Krakowie. Celem Zjazdu jest podjęcie prac nad określeniem Statusu pracowników inżynieryjno – technicznych, a w szczególności spraw dotyczących pracy i płac w tej grupie. Zakres tematyczny obrad:
- Określenie szczebli zaszeregowania.
- Unormowanie wymogów kwalifikacyjnych.
- Zasady wynagradzania.
- Czas pracy.
- Sprawy BHP, warunki szkodliwe i uciążliwe dla zdrowia.
- Ustawa o Szkolnictwie Wyższym.
Źródło: Zbiory FCDCN
SIERPIEŃ 1981 ROKU
3-6 sierpnia 1981 r. – Warszawa
Rozmowy przedstawicieli Rządu i „Solidarności” na temat zaopatrzenia w żywność, reformy gospodarczej, dostępu Związku do środków masowego przekazu i projektu ustawy o związkach zawodowych kończą się fiaskiem. Rząd oskarża „Solidarność” o zerwanie rozmów, w prasie rozpoczyna się kampania oskarżająca Związek o dążenie do konfrontacji.
Z komunikatu Polskiej Agencji Prasowej: „Rząd nadal, jak poprzednio, deklaruje swą gotowość do współdziałania ze wszystkimi związkami zawodowymi na zasadzie partnerstwa i szerokiej współpracy. Kierując się jednak nadrzędnym interesem Państwa Polskiego, jako wspólnego dobra wszystkich obywateli, rząd nie może poddać się dyktatowi.… Jednostronną decyzją „Solidarności” zerwane zostały rozmowy, z którymi społeczeństwo polskie wiązało wielkie nadzieje.”
WRZESIEŃ 1981 ROKU
4-12 września 1981 r.
Na wschodnim Bałtyku i Białorusi rozpoczynają się manewry Zachód ‘81, uważane przez zachodnich analityków za największe w dziejach armii sowieckiej.
16 września 1981 r.
Oświadczenie Biura Politycznego KC PZPR: „Socjalizmu będziemy bronić tak jak broni się niepodległości Polski. Państwo dla tej obrony użyje takich środków, jakich wymagać będzie sytuacja.”
PAŹDZIERNIK 1981 ROKU
4 października 1981 r.
Minister Czesław Kiszczak na posiedzeniu kierownictwa MSW sporządza notatkę z listą zadań:
- przygotowanie list „pozytywnych” dziennikarzy, filmowców, członków PAN i senatów uczelni, prokuratorów i sędziów;
- weryfikacja osób przewidzianych do internowania;
- ocena miejsc izolacji i kadr w zakładach karnych;
- ustalenie ekip zastępczych dla każdego zarządu regionalnego i większych zarządów fabrycznych czy zakładowych „Solidarności”;
- zbadanie, czy wszystkie województwa mają być objęte stanem wojennym;
- przygotowanie potrzebnego sprzętu (może dojść do użycia broni palnej, choć będzie to ostateczna konieczność)
- aktywnie działać w tym kierunku, aby „wpuszczać” przeciwnika „w maliny”, w sytuacje, które będą stawiać wroga w trudne lub kompromitujące go położenie, a zwłaszcza pokazywać, że jest on nieodpowiedzialny, awanturniczy i prowadzi kraj do nieszczęścia.
5 października 1981 r.
W MSW powstaje lista 7768 cywilnych osób „godnych najwyższego zaufania”, które mogą zostać uzbrojone po ogłoszeniu stanu wojennego.
28 października 1981 r.
Odbywa się ogólnopolski 1-godzinny strajk ostrzegawczy pod hasłem „O żywność i kontrolę społeczną”.
LISTOPAD 1981 ROKU
4 listopada 1981 r.
W Warszawie spotykają się: prymas Polski kard. Józef Glemp, premier Wojciech Jaruzelski i przewodniczący „Solidarności” Lech Wałęsa. Tematem rozmów jest sprawa powołania Rady Porozumienia Narodowego.
12 listopada 1981 r.
W wielu uczelniach kraju rozpoczynają się studenckie solidarnościowe akcje strajkowe na znak poparcia dla strajkujących od 26 października studentów Wyższej Szkoły Inżynierskiej w Radomiu (żądającej usunięcia rektora płk. prof. Michała Hebdy) oraz pod hasłem przyśpieszenia uchwalenia nowej Ustawy o Szkolnictwie Wyższym.
25 listopada 1981 r.
W warszawskiej Wyższej Oficerskiej Szkole Pożarnictwa rozpoczyna się strajk okupacyjny. Strajkujący podchorążowie domagają się wyjęcia WOSP spod działania przepisów ustawy o szkolnictwie wojskowym i podporządkowania jej „cywilnym” przepisom dotyczącym szkolnictwa wyższego. Do strajku przystępują prawie wszyscy podchorążowie (96% stanu Szkoły). Przewodniczącym Komitetu Strajkowego zostaje Zbigniew Szablewski.
W Akademii Wychowania Fizycznego w Katowicach rozpoczyna się strajk okupacyjny. Studenci żądają m.in. niezwłocznego przekazania pod obrady sejmowe projektu Ustawy o Szkolnictwie Wyższym oraz natychmiastowego zakończenia konfliktu w radomskiej WSI.
27 listopada 1981 r.
Niezwykłe tempo pracy i zaangażowanie środowiska akademickiego w prace nad kształtem Solidarnościowej propozycji Ustawy o Szkolnictwie Wyższym oraz intensywne zabieganie o uwzględnienie stanowiska strony NSZZ „Solidarność” w procesie legislacyjnym, przez cały czas trwania negocjacji napotyka na nieustanny opór ze strony Ministerstwa i Rządu, który podejmuje szereg działań opóźniających uchwalenie Ustawy przez Sejm.
OKPN beskutecznie podejmuje w tej sprawie liczne interwencje. Ostatnią z nich jest Oświadczenie z dnia 27 listopada 1981 roku.
Źródło: Archiwum Krajowej Sekcji Nauki NSZZ „Solidarność”
Powyższe stanowisko zostało zatwierdzone na posiedzeniu Ogólnopolskiej Narady Szkół Wyższych w Łodzi w dniu 28 listopada 1981 r.
Profesor Kazimierz Grelak w swoich wspomnieniach napisał:
„Niestety, ta interwencja nie odniosła pożądanego skutku, tym bardziej, że dwa tygodnie później został wprowadzony stan wojenny. Tym samym został przekreślony twórczy wysiłek tysięcy działaczy „Solidarności”, pracujących w nauce polskiej. Brutalnie stłumiono, zresztą nie tylko w tej dziedzinie, spontaniczną inicjatywę pierwszej „Solidarności lat 1980 – 1981. W okresie stanu wojennego zniszczono rozbudowaną twórczą inwencję szerokich warstw społeczeństwa, z wyraźnymi skutkami do dnia dzisiejszego. Nie udaje się bowiem pobudzić z powrotem zbiorowej aktywności społeczeństwa, pomimo sprzyjających już warunków w niepodległej Ojczyźnie.”1
Działalność OKPN-u zanikła po 13 grudnia 1981 r. Pod koniec 1987 roku, sporadyczne spotkania przedstawicieli ośrodków akademickich nabrały szerszego charakteru i gromadziły coraz więcej uczestników.
W 1988 roku odbyły się dwa spotkania na Uniwersytecie Gdańskim, następnie we Wrocławiu, w Krakowie. Krakowskie spotkanie zgromadziło bardzo dużą liczbę osób, prowadził je profesor Białas, późniejszy pierwszy przewodniczący Rady Głównej. Kolejne spotkanie miało miejsce w Szczecinie.
W 1989 roku wznowiono działalność OKPN. Przewodniczącym został prof. dr hab. Robert Głębocki z Uniwersytetu Gdańskiego.
Zmiana nazwy Ogólnopolskiej Komisji Porozumiewawczej Nauki (OKPN) na Krajowa Sekcja Nauki (KSN) nastąpiła na podstawie uchwały Komisji Krajowej, która wprowadziła nową strukturę naszego Związku, powołując sekretariaty oraz określając nazwy poszczególnych sekcji, nazwy unormowano na podstawie uchwały przyjętej 9 maja 1991 r.
Życiorysy niektórych Uczestników opisywanych wydarzeń – źródło Encyklopedia Solidarności:
Stefan Amsterdamski Lesław Buczkowski Jerzy Buzek Wojciech Charkin Zbigniew Chłap Maciej Geller Kazimierz Grelak Bronisław Geremek Krzysztof Gosiewski Stefan Gomowski Wojciech Gruszecki Janusz Grzelak Tadeusz Jakubowski Adolf Juzwenko Robert Kaczmarek Stanisław Kowalski Jerzy Kropiwnicki Aleksander Labuda Jerzy Milewski Wojciech Myślecki Michał Nawrocki Janusz Onyszkiewicz Henryk Samsonowicz Jędrzej Smulkowski Adam Stanowski Tadeusz Syryjczyk Marek Tałasiewicz Lech Wałęsa Jerzy Zdrada
Opracowanie:
Małgorzata Kaczyńska
Komisja Komunikacji i Rozwoju Związku
Krajowa Sekcja Nauki NSZZ „Solidarność”
Materiały źródłowe:
- „Na trzydziestolecie Krajowej Sekcji Nauki NSZZ „Solidarność”.”; Wydawnictwo Krajowej Sekcji Nauki, Warszawa pod redakcją Janusza Sobieszczańskiego, (2012) ISBN-978-83-935145-0-2
- „Moje subiektywne i mocno ograniczone wspomnienia z lat 1980/81” Jan Patkowski; Pismo PG Numer 9 -Wydanie specjalne (2010); str. 51-57
- „Preludium Sierpnia. Strajki lipcowe 1980 roku na Lubelszczyźnie” Marcin Dąbrowski, IPN; DZIEJE.PL Portal Historyczny; (publikacja 08.07.2010)
- „Kalendarium 1980 – 1981” Jarosław Szarek; Rzeczpospolita; (publikacja 04.02.2008)
- „Srebrny Jubileusz NSZZ „Solidarność” w Politechnice Gdańskiej” Tadeusz Szymański; Pismo PG Numer specjalny – 25-lecie NSZZ „Solidarność” (2005); str. 5-8
- „Wyboista droga do wolności”; NSZZ Solidarność przy Politechnice Wrocławskiej (2005)
- „Polacy i Niemcy przeciwko komunistycznej dyktaturze” Jarosław Szarek, IPN w Krakowie, (2004) ISBN 83-88385-47-X
- „Solidarność w Politechnice Poznańskiej w latach 1980 – 1981”, NSZZ Politechnika Poznańska
- Encyklopedia Solidarności
Materiały fotograficzne pochodzą ze zbiorów prywatnych oraz następujących instytucji:
Archiwum Państwowe w Warszawie
Fundacja Centrum Dokumentacji Czynu Niepodległościowego
Komisja Zakładowa Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie
Komisja Zakładowa Politechniki Gdańskiej
Komisja Zakładowa Uniwersytetu Jagiellońskiego
Komisja Zakładowa Uniwersytetu Wrocławskiego
Kronika Studencka Politechniki Gdańskiej
