Prawa i obowiązki stron stosunku pracy.

Wynagrodzenie chorobowe i zasiłek chorobowy

Katarzyna Wronka

 

Przepisy Kodeksu pracy w art. 92 przewidują dla pracowników świadczenia, które należą im się – pomimo faktycznego niewykonywania pracy – z tytuł niezdolności do pracy. Są to wynagrodzenie za okres niezdolności do pracy – tzw. wynagrodzenie chorobowe oraz zasiłek, który przysługuje pracownikom po 33 dniu choroby w roku kalendarzowym.

 

Pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy trwającej łącznie do 33 dni w roku kalendarzowym wskutek:

1. choroby,
2. wypadku w drodze do pracy lub z pracy,
3. choroby przypadającej w okresie ciąży,
4. poddania się niezbędnym badaniom lekarskim przewidzianym dla kandydatów na dawców komórek, tkanek i narządów oraz poddani się zabiegowi pobrania komórek, tkanek i narządów.

 

Co do zasady, w przypadku choroby lub odosobnienia pracownika w związku z chorobą zakaźną, pracownikowi przysługuje wynagrodzenie chorobowe w wysokości 80% jego wynagrodzenia. Wynagrodzenie może być naliczane w korzystniejszy dla pracownika sposób, jeżeli wynika to z przepisów obowiązujących u danego pracodawcy. Natomiast, w żadnym wypadku, wynagrodzenie chorobowe nie może być niższe, niż zagwarantowane w Kodeksie pracy 80% wynagrodzenia. Pracownikowi, który przebywa na zwolnieniu lekarskim w związku z wypadkiem w drodze do pracy lub z pracy, albo pracownicy będącej w okresie ciąży lub też poddania się niezbędnym badaniom lekarskim przewidzianym dla kandydatów na dawców komórek, tkanek i narządów oraz poddanie się zabiegowi pobrania komórek, tkanek i narządów przysługuje wynagrodzenie chorobowe równe 100% wynagrodzenia.

 

Począwszy od 34 dnia niezdolności do pracy w roku kalendarzowym pracownikowi przysługuje zasiłek chorobowy, tak jak to zostało określone w ustawie z dnia 25 czerwca 1999 roku o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby lub macierzyństwa. Do tzw. okresu wyczekiwania wlicza się pracownikowi poprzednie okresy podlegania ubezpieczeniu chorobowemu (obowiązkowo lub dobrowolnie), jeżeli przerwa miedzy nimi nie przekroczyła 30 dni lub była spowodowana:

- urlopem wychowawczym,

- urlopem bezpłatnym,

- odbywaniem czynnej służby wojskowej przez żołnierza niezawodowego.

 

Z kolei, jak stanowią przepisy, od pierwszego dnia ubezpieczenia chorobowego (bez okresu wyczekiwania) wynagrodzenie i zasiłek chorobowy przysługują:

• absolwentom szkół i szkół wyższych, którzy zostali zatrudnieni w ciągu 90 dni od dnia ukończenia szkoły lub uzyskania dyplomu ukończenia studiów wyższych,
• jeżeli niezdolność do pracy została spowodowana wypadkiem w drodze do pracy lub z pracy.
• osobom ubezpieczonym obowiązkowo posiadającym wcześniejszy co najmniej 10 letni okres obowiązkowego ubezpieczenia chorobowego,
• posłom i senatorom, którzy podjęli zatrudnienie w ciągu 90 dni od dnia ukończenia kadencji.

 

Za czas niezdolności do pracy, która nastąpiła wskutek wypadku przy pracy  lub choroby zawodowej, pracownikowi przysługuje zasiłek chorobowy na podstawie ustawy o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych. Zasiłek chorobowy z ubezpieczenia wypadkowego nie przysługuje tylko za okres niezdolności do pracy spowodowanej wypadkiem przy pracy lub chorobą zawodową, za które ubezpieczony na podstawie odrębnych przepisów zachowuje prawo do wynagrodzenia, uposażenia, stypendium lub innego świadczenia przysługującego za czas niezdolności do pracy. Zasiłek chorobowy z ubezpieczenia wypadkowego wynosi 100% podstawy wymiaru.

Okres zasiłkowy wynosi 182 dni, a w przypadku niezdolności do pracy spowodowanej gruźlicą 270 dni. Do okresu zasiłkowego wlicza się wszystkie okresy nieprzerwanej niezdolności do pracy oraz okresy niemożności wykonywania pracy w wyniku decyzji wydanej przez właściwy organ, albo uprawniony podmiot na podstawie przepisów o chorobach zakaźnych i zakażeniach; lub też z powodu przebywania w stacjonarnym zakładzie lecznictwa odwykowego w celu leczenia uzależnienia alkoholowego, albo stacjonarnym zakładzie opieki zdrowotnej w celu leczenia uzależnienia od środków odurzających lub substancji psychotropowych; lub też wskutek poddania się niezbędnym badaniom lekarskim przewidzianym dla kandydatów na dawców komórek, tkanek i narządów.

 

Do okresu zasiłkowego wlicza się okresy poprzedniej niezdolności do pracy, spowodowanej tą samą chorobą, jeżeli przerwa pomiędzy ustaniem poprzedniej a powstaniem ponownej niezdolności do pracy nie przekraczała 60 dni. Z kolei do okresu zasiłkowego nie wlicza się okresów niezdolności do pracy przypadających w okresie wyczekiwania na prawo do zasiłku, a także w okresie urlopu bezpłatnego, urlopu wychowawczego, tymczasowego aresztowania lub odbywania kary pozbawienia wolności.

 

Istnieje szereg okoliczności, które skutkują utratą prawa do zasiłku chorobowego. I tak zasiłek nie przysługuje m.in. gdy pracownik został odsunięty od pracy z powodu podejrzenia o nosicielstwo zarazków choroby zakaźnej i nie przyjął zaproponowanej przez pracodawcę innej pracy, która nie jest zabroniona takim osobom, a odpowiada jego kwalifikacjom zawodowym, lub która może być wykonywana po odpowiednim przeszkoleniu. Zasiłek nie przysługuje też, gdy niezdolność do pracy została spowodowana w wyniku umyślnego przestępstwa lub wykroczenia, gdy niezdolność do pracy została spowodowana nadużyciem alkoholu  (przez pierwsze 5 dni niezdolności do pracy) albo w okresie orzeczonej niezdolności do pracy wykonywał pracę zarobkową lub wykorzystywał zwolnienie lekarskie od pracy w sposób niezgodny z celem tego zwolnienia.

 

Jeżeli po upływie okresu zasiłkowego pracownik nie odzyskał zdolności do pracy, wówczas może mu zostać przyznane świadczenia rehabilitacyjne.