Inspektorskie uśpienie

Kazimierz Pasternak

 

Społeczny nadzór nad przestrzeganiem kompleksowo pojmowanego prawa pracy w zakładach pracy należy do społecznej inspekcji pracy, której uprawnienia i ustrojowe wymogi określa przedmiotowa ustawa. Nadzór i kontrola pracy sip przypisana jest związkom zawodowym. To one podejmują inicjatywy związane z wyborem zakładowej inspekcji, zatwierdzają regulamin wyborów, opracowują czasowy harmonogram zadań dla sip oraz oceniają zaangażowanie, aktywność i efekty inspektorskich działań. W przypadku negatywnych ocen, społecznego inspektora pracy można odwołać przed upływem kadencji i wybrać innego, na zasadach określonych w ustawie i regulaminie wyborczym. Wydawałoby się, że nie powinno być w tej materii żadnych wątpliwości. Niestety, wątpliwości są, łącznie z tolerowaniem bezprawnych działań. Nadal działają uśpieni inspektorzy, o których wiadomo, że są, ale na pytanie kiedy zostali wybrani, jaka jest ich ocena pracy, czy z ich działalności ma pracodawca a szczególnie pracownik jakiś pożytek – brakuje satysfakcjonujących, prostych odpowiedzi. Bywają przypadki, gdzie społeczny inspektor pracy bez żadnych wyborów funkcjonuje przez kilka kolejnych kadencji dobrze się mając. W swojej polityce stara się nie wadzić nikomu, unikać problemów i pobierać z tego tytułu określone, całkiem nie małe, zakładowe gratyfikacje. Pojawia się kiedy musi. Dzieje się tak przy okazji wizyty inspektorów z Państwowej Inspekcji Pracy i sporadycznie w trakcie dochodzeń powypadkowych. Zakładowa księga zaleceń i uwag nie zawiera żadnych wniosków bo i po co? Na pewno taki społeczny inspektor robi wszystko, aby nie podpaść pracodawcy. Jeśli zapomną w tej materii o swoich obowiązkach związkowcy to dodatkowy sukces na trwanie wiele kadencji w kompletnym bezruchu. Często związkowcy wiedząc o tego rodzaju bezprawiu nie są zainteresowani koniecznymi działaniami - aby się nie narazić innemu związkowi lub samemu inspektorowi.

Był, całkiem niedawno, przypadek, że takowy jegomość wybrany na funkcję inspektorską kilka kadencji wcześniej zrugał przewodniczącą Związku tylko dlatego, że miał odpowiedzieć na kilka zadanych pytań związanych z jego obowiązkami i bezprawnie pełnionym mandatem, powołując się na członkostwo drugiego związku, któremu nie zależy na inspektorskiej zmianie. Nie tylko więc toniemy w urzędniczo-politycznym grzęzawisku niekompetencji, bezczelności i bezprawia, ale jak się okazuje także w wydaniu inspektorsko-związkowym. Najgorsze w tego rodzaju przypadkach jest to, że traci na tym najbardziej pracownik, często szykanowany, oszukiwany, szukający desperacko pomocy, którą winien udzielić przynajmniej w podstawowym zakresie społeczny inspektor pracy profesjonalnie przygotowany, aktywny i skuteczny. Uśpiony inspektor tego nie zrobi, bo po co? Najwyższy więc czas takim inspektorom podziękować i wybrać nowych, aktywnych chcących wykonać ustawowe uprawnienia w zakresie społecznego nadzoru nad warunkami pracy. Jest olbrzymia sfera spraw nie załatwionych w zakładach pracy. Łamane są bezkarnie podstawowe prawa pracownicze. Godność człowieka praktycznie staje się sloganem. Pracownicy nawet przy jeszcze obowiązujących pakietach socjalnych poddawani są różnorakim, wyrafinowanym presjom zmierzającym do ich zwolnienia. Postępowania powypadkowe są nieprecyzyjne, często bezpodstawnie zrzucające winę za wypadek na poszkodowanego pracownika. Tak być nie musi. Tak nie jest wszędzie tam, gdzie wybrany inspektor zna swoje uprawnienia, posiada konieczną wiedzę i uczciwie pełni swój mandat.

Mamy w województwie świętokrzyskim liczna grupę aktywnych, kompetentnych i zaangażowanych społecznych inspektorów pracy, którzy mają autorytet i doświadczenie w sprawowaniu społecznego nadzoru nad warunkami pracy. Oni pomogą w wyjaśnieniu wątpliwości. Pomocy nie odmówią zakładowe i regionalne struktury NSZZ „Solidarność”. Tolerowanie wiecznych, uśpionych, nic nie robiących na rzecz ochrony środowiska pracy sip jest naganne.