Porady prawne

 

Proszę o odpowiedź na pytanie, ile przysługuje pracownikowi dni wolnych w związku z tym, że tegoroczne święta Bożego Narodzenia obejmują sobotę i niedzielę.

 

Jeżeli święto będące dniem wolnym od pracy występuje w innym niż niedziela dniu tygodnia powoduje w okresie rozliczeniowym odpowiednie zmniejszenie liczby dni, a tym samym godzin pracy – jest to stanowisko Sądu Najwyższego). Tak więc za 25 grudnia (pierwszy dzień Świąt) pracownikowi przysługuje jeden dzień wolny. Podobnie jeden dzień wolny od pracy przysługuje za dzień 1 stycznia, który także wypada w tym roku w sobotę. Natomiast za drugi dzień Świąt, który wypada w niedzielę pracownik nie może otrzymać kolejnego dnia wolnego od pracy. Należy też pamiętać, że jeżeli w tygodniu obejmującym siedem dni od poniedziałku do niedzieli, wystąpią dwa święta w inne dni niż niedziela, obniżenie wymiaru czasu pracy o 8 godzin następuje tylko z tytułu jednego z tych świąt (art. 130 § 2 Kodeksu pracy).

 

 

Kiedy pracodawca może udzielić czasu wolnego w zamian za pracę w godzinach nadliczbowych i w jakim wymiarze?

 

Odpowiedź na to pytanie znajduje się w przepisach Kodeksu pracy.  Pracodawca może udzielić czasu wolnego w zamian za czas przepracowany w godzinach nadliczbowych na pisemny wniosek pracownika. Wówczas czasu wolnego udziela on odpowiednio za czas przepracowany. Udzielenie czasu wolnego w zamian za czas przepracowany w godzinach nadliczbowych może nastąpić także bez wniosku pracownika. Wtedy pracodawca udziela czasu wolnego od pracy, najpóźniej do końca okresu rozliczeniowego, w wymiarze o połowę wyższym niż liczba przepracowanych godzin nadliczbowych, jednakże nie może to spowodować obniżenia wynagrodzenia należnego pracownikowi za pełny miesięczny wymiar czasu pracy. Jeżeli pracownik otrzymuje w zamian za pracę w godzinach nadliczbowych czas wolny, pracownikowi nie przysługuje dodatek za pracę w godzinach nadliczbowych.

 

 

W jakiej wysokości przysługuje dodatek za pracę w godzinach nadliczbowych?

 

Zgodnie z przepisami Kodeksu pracy, o ile w zakładzie pracy nie ma korzystniejszych przepisów płacowych – za pracę w godzinach nadliczbowych, oprócz normalnego wynagrodzenia, przysługuje dodatek w wysokości 100% wynagrodzenia - za pracę w godzinach nadliczbowych przypadających: w nocy lub w niedziele i święta niebędące dla pracownika dniami pracy, zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy, lub w dniu wolnym od pracy udzielonym pracownikowi w zamian za pracę w niedzielę lub w święto, zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy. Natomiast 50% wynagrodzenia przysługuje za pracę w godzinach nadliczbowych przypadających w każdym innym dniu niż wyżej określony. Dodatek przysługuje także za każdą godzinę pracy nadliczbowej z tytułu przekroczenia przeciętnej tygodniowej normy czasu pracy w przyjętym okresie rozliczeniowym, chyba że przekroczenie tej normy nastąpiło w wyniku pracy w godzinach nadliczbowych, za które pracownikowi przysługuje już prawo do dodatku.

 

 

Czy w godzinach nadliczbowych mogą pracować wszyscy pracownicy, czy też występują w tym zakresie przepisy chroniące poszczególnych pracowników?

 

Praca w godzinach nadliczbowych nie jest bezwzględnym obowiązkiem pracowniczym, nawet jeżeli jej podstawą są szczególne potrzeby pracodawcy. Nie można w godzinach nadliczbowych zatrudniać m.in. kobiet w ciąży, pracowników młodocianych, pracowników opiekujących się dzieckiem do lat 4 (bez ich zgody), pracowników niepełnosprawnych, z wyjątkiem zatrudnionych przy pilnowaniu oraz tych, na których wniosek lekarz wyraził zgodę na pracę w nadgodzinach, pracowników, którzy przedstawili zaświadczenie publicznego zakładu opieki zdrowotnej o potrzebie czasowego wstrzymania się od pracy w godzinach nadliczbowych. Ponadto, ze względu na szczególne potrzeby pracodawcy, nie wolno zatrudniać pracowników pracujących na stanowiskach pracy, na których występują przekroczenia najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia. Zakaz ten nie dotyczy pracy ze względu na konieczność prowadzenia akcji ratowniczej lub usuwania awarii.

oprac.: Dział Prawny

Zarządu Regionu Świętokrzyskiego

NSZZ "Solidarność"