PORADY PRAWNE

 

Pracodawca rozwiązał ze mną umowę o pracę, ponieważ odmówiłem wykonania pracy w godzinach nadliczbowych. Czy miał takie prawo? W jakich sytuacjach pracownik może odmówić wykonywania pracy ponad ustalony czas pracy i jakie są ewentualne konsekwencje dla pracownika?

 

Zlecenie wykonania pracy w godzinach nadliczbowych przez upoważnionego przełożonego jest wiążące dla pracownika. Odmowa jej wykonania może być potraktowana jako odmowa wykonania pracy, a w konsekwencji stać się przyczyną rozwiązania umowy o pracę. Pracownik ma prawo odmówić wykonania takiego polecenia tylko w wyjątkowych sytuacjach, np.:

- gdy przekroczony został w stosunku do pracownika dobowy lub roczny limit godzin nadliczbowych,

- gdy nie ma faktycznie miejsca awaria lub nie istnieją okoliczności, które uzasadniałyby podjęcie działań w ramach akcji ratowniczej, nawet jeżeli tak twierdzi pracodawca,

- gdy praca taka została przez pracodawcę zlecona mimo wydania (lub istnienia) zakazu jej wykonywania,

- gdy praca w godzinach nadliczbowych naruszałaby zasady współżycia społecznego lub przepisy prawa.

W razie odmowy wykonania pracy w godzinach nadliczbowych i sporu z tego tytułu, konieczność udowodnienia faktu (że zaistniała jedna z powyższych przyczyn) ciąży na pracowniku.

 

 

Jakich pracowników nie wolno zatrudniać w godzinach nadliczbowych?

 

Przepisy prawa pracy wprowadzają wyraźny zakaz zatrudniania w godzinach nadliczbowych następujących kategorii pracowników:

- pracowników młodocianych,

- kobiet w ciąży,

- pracowników opiekujących się dzieckiem do lat 4 (bez względu na to, czy jest to samotna matka), chyba że wyrazi na to zgodę,

- pracowników, u których istnieją przeciwwskazania zdrowotne, udokumentowane stosownym zaświadczeniem lekarskim,

- pracowników zatrudnionych na stanowiskach pracy, na których stwierdzono przekroczenie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia (wyjątek zachodzi wówczas, gdy zlecenie pracy w godzinach nadliczbowych jest związane z koniecznością prowadzenia akcji ratowniczej lub usunięcia awarii).

oprac.: Dział Prawny

Zarządu Regionu Świętokrzyskiego

NSZZ "Solidarność"