Renta unijna

Katarzyna Wronka

 

Od czasu przystąpienia Polski do Unii Europejskiej, niektórzy obywatele Polski uzyskali prawo do tzw. renty unijnej, która podlega regulacjom prawa wspólnotowego.

Renta unijna przysługuje osobom, które posiadają okresy ubezpieczenia w innych krajach Wspólnoty. Wówczas prawo do renty i jej wysokość będą uzależnione od długości ubezpieczenia i zamieszkiwania w danym kraju. Taka osoba otrzyma zarówno rentę w Polsce, jak i w tym kraju, w którym mieszkała i była ubezpieczona. W takiej sytuacji prawo do renty powinno być ustalone oddzielnie w każdym z tych krajów, na podstawie długości okresu ubezpieczenia. Jeżeli Polak był ubezpieczony w kraju Unii, w którym prawo do renty nie zależy od określonego okresu podlegania tam ubezpieczeniu, wówczas prawo do renty ustala właściwa instytucja państwa, którego prawodawstwu podlegała osoba w chwili wystąpienia niezdolności do pracy. W Polsce wysokość renty jest uzależniona od długości okresów ubezpieczenia, czyli okresów składkowych i nieskładkowych.

O „unijną rentę” z tytułu niezdolności do pracy mogą ubiegać się osoby, które zamieszkują w Polsce i posiadają okresy ubezpieczenia za granicą. Ponadto prawo do takiej renty przysługuje także osobom zamieszkałym w Polsce lub innych krajach członkowskich, które posiadają oprócz polskich okresów ubezpieczenia (zatrudnienia, prowadzenia działalności gospodarczej) również okresy ubezpieczenia przebyte w innych państwach członkowskich, osobom, zamieszkałym w innych państwach członkowskich posiadającym wyłącznie polskie okresy ubezpieczenia (zatrudnienia lub prowadzenia działalności) oraz osobom zamieszkałym w Polsce, posiadającym wyłącznie zagraniczne okresy ubezpieczenia (zatrudnienia lub prowadzenia działalności na własny rachunek) przebyte w innych niż Polska państwach Unii Europejskiej.

Aby uzyskać rentę unijną należy najpierw wystąpić ze stosownym wnioskiem. Wniosek musi być zgłoszony przez osobę uprawnioną lub jej pełnomocnika. Należy pamiętać, że data złożenia wniosku w instytucji danego państwa członkowskiego jest wiążąca dla instytucji właściwej każdego innego państwa członkowskiego, w którym wnioskodawca był ubezpieczony. Zarówno procedurę dotycząca złożenia wniosku, jak i wymagane dokumenty są określane przez przepisy wewnętrzne danego kraju. W Polsce wniosek o rentę należy złożyć na formularzach obowiązujących w ZUS, w tym wypadku są to ZUS Pr-1 oraz dołączony do niego formularz unijny E 207 PL. Ponadto należy dołączyć dokumenty i oświadczenia uzasadniające przyznanie polskich świadczeń oraz dokumenty potwierdzające okresy składkowe i nieskładkowe. Wszystkie formularze i dokumenty należy złożyć w oddziale ZUS właściwym dla danego kraju UE (tj. w Warszawie, Tarnowie, Nowym Sączu, Szczecinie, Łodzi lub Opolu). Jeżeli wniosek zostanie złożony do właściwego miejscowo dla ubezpieczonego oddziału ZUS, ten wówczas przekaże wniosek do odpowiedniego oddziału.