PORADY PRAWNE

 

Co to jest doba pracownicza?

 

Doba pracownicza obejmuje kolejne 24 godziny, ale nie muszą one pokrywać się z dobą astronomiczną i mogą przypadać na godziny różnych dni kalendarzowych. Kodeks pracy tylko niedzielę i dzień świąteczny określa precyzyjnie, natomiast w art. 128 czytamy, iż do celów rozliczania czasu pracy pracownika przez dobę – należy rozumieć 24 kolejne godziny, poczynając od godziny, w której pracownik rozpoczyna pracę zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy. Kodeks stanowi jednocześnie, że doba niedzielna lub świąteczna obejmuje 24 kolejne godziny między godzinami 6.00 kalendarzowej niedzieli lub dnia świątecznego a godziną 6.00 następnego dnia kalendarzowego, chyba że u danego pracodawcy została ustalona inna godzina. Pracodawca może ustalić inną granicę czasową niedzieli w układzie zbiorowym pracy lub w regulaminie pracy, a pracodawca nie objęty tymi aktami decyduje o tym sam, pod warunkiem, że okres ten będzie obejmował kolejne 24 godziny.

Na dobę pracowniczą składa się pora dzienna i nocna. Pora nocna obejmuje 8 godzin pomiędzy godzinami 21.00 i 7.00. Natomiast pora dzienna obejmuje pozostałe 16 godzin doby pracowniczej. To znaczy, że doba pracownicza jest ruchoma, a godziny ją wyznaczające mogą być określone indywidualnie dla poszczególnych pracowników.

 

Co to jest tygodniowa norma czasu pracy i jak się ją ustala?

 

Tygodniowa norma czasu pracy jest to przeciętna norma dla danego okresu rozliczeniowego. Oznacza ona dopuszczalną liczbę godzin pracy w danym okresie rozliczeniowym przyjętym przez pracodawcę lub wynikającym z przepisów Kodeksu pracy, przepisów szczególnych czy też z postanowień układu zbiorowego pracy. Co do zasady przeciętna tygodniowa norma czasu pracy wynosi 40 godzin. Inaczej jest ona ustalana w pracy w ruchu ciągłym oraz przy pracach, które nie mogą być wstrzymane ze względu na konieczność ciągłego zaspokajania potrzeb ludności. Natomiast tygodniowa norma 48 godzin czasu pracy jest normą przeciętną dla danego okresu rozliczeniowego i jest liczona łącznie z godzinami nadliczbowymi (o czym stanowi art. 131 § 1 k.p). Łączna tygodniowa norma czasu pracy nie dotyczy pracowników zarządzających w imieniu pracodawcy zakładem pracy. Możliwe są odstępstwa od przeciętnego tygodniowego wymiaru czasu pracy w poszczególnych tygodniach, ale pod warunkiem równoważenia czasu pracy tak, aby średnio w okresie rozliczeniowym tygodniowy wymiar czasu pracy nie przekroczył normy wskazanej w przepisach.

oprac.: Dział Prawny

Zarządu Regionu Świętokrzyskiego

NSZZ "Solidarność"