Porady prawne

 

Z czego wynika konieczność stosowania przez pracodawcę środków służących ochronie zdrowia pracowników?

 

Na mocy art. 207 Kodeksu pracy, na pracodawcy spoczywa obowiązek zapewnienia odpowiednich warunków pracy, z uwzględnieniem zasad bezpieczeństwa i higieny pracy. Pracodawca ma obowiązek chronić zdrowie i życie pracowników poprzez zapewnienie bezpiecznych i higienicznych warunków pracy przy odpowiednim wykorzystaniu osiągnięć nauki i techniki. W szczególności pracodawca jest zobowiązany organizować pracę w sposób zapewniający bezpieczne i higieniczne warunki pracy, zapewniać przestrzeganie w zakładzie pracy przepisów oraz zasad BHP, wydawać polecenia usunięcia uchybień w tym zakresie oraz kontrolować wykonanie tych poleceń, zapewniać wykonanie nakazów, wystąpień, decyzji i zarządzeń wydawanych przez organy nadzoru nad warunkami pracy oraz zapewniać wykonanie zaleceń społecznego inspektora pracy. W tym celu pracodawca powinien pamiętać o wieku zasadach, m.in. o unikaniu ryzyka oraz ocenie ryzyka, którego nie można uniknąć, o zapobieganiu powstania ryzyka na stanowisku pracy i prowadzenie w tym celu spójnej polityki zapobiegania ryzyku w zakładzie pracy, dostosowaniu stanowisk pracy do pojedynczego człowieka, stosowaniu środków ochrony zbiorowej przed środkami ochrony indywidualnej, a także o właściwym informowaniu pracowników na temat zagrożeń na stanowiskach pracy.

Ważnym obowiązkiem pracodawcy jest dostarczenie pracownikom nieodpłatnie środków ochrony indywidualnej, które zabezpieczają przed działaniem szkodliwych dla zdrowia czynników występujących w środowisku pracy oraz informowanie ich o sposobach posługiwania się tymi środkami.

 

 

W jakich sytuacjach i na jakich zasadach pracodawca ma obowiązek skierować pracownika na badania lekarskie?

 

Zgodnie z art. 229 kodeksu pracy pracodawca jest zobowiązany do kierowania pracowników na badania wstępne, okresowe i kontrolne, ponoszenia kosztów przeprowadzania tych badań oraz przechowywania orzeczeń wydanych na podstawie badań lekarskich. Pracodawca nie może dopuścić pracownika do pracy bez wstępnych badań lekarskich. Badaniom tym podlegają też pracownicy młodociani przenoszeni na inne stanowiska oraz inni pracownicy przenoszeni na stanowiska pracy, na których występują czynniki szkodliwe dla zdrowia lub warunki uciążliwe. Jeżeli pracodawca przyjmuje pracownika do pracy po raz drugi (na to samo stanowisko lub na stanowisko o takich samych warunkach pracy), np. na podstawie kolejnej zawartej z tym pracownikiem umowy o pracę, wówczas pracownik taki nie podlega wstępnym badaniom lekarskim po raz drugi.

Ponadto wszyscy pracownicy podlegają badaniom okresowym, których częstotliwość określa lekarz w zaświadczeniu lekarskim wydawanym pracownikowi po przeprowadzonych badaniach. Terminy badań są różne, ponieważ zależą od stanu zdrowia pracowników, a także od warunków, w których pracownik pracuje.

Kolejnym obowiązkiem w tym zakresie jest konieczność poddania się badaniom lekarskim kontrolnym przez pracowników, których niezdolność do pracy trwała dłużej niż 30 dni, a spowodowana była chorobą.

Badania odbywają się na koszt pracodawcy i w miarę możliwości w godzinach pracy, a za czas niewykonywania pracy w związku z badaniami, pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia.

 

 

Czy pracownik może sam wykonać badania lekarskie i czy wszystkie orzeczenia lekarskie mają takie samo znaczenie w stosunkach pracy?

 

Badania profilaktyczne pracowników (wstępne, okresowe i kontrolne) przeprowadza się jedynie na podstawie skierowania wydanego przez pracodawcę lub przyszłego pracodawcę. Skierowanie na badania lekarskie powinno zawierać określenie rodzaju badania profilaktycznego, jakie ma być wykonane, określenie stanowiska pracy, na którym osoba ma być zatrudniona lub jest zatrudniona obecnie i informacje o występowaniu na stanowisku pracy czynników szkodliwych dla zdrowia lub warunków uciążliwych oraz aktualne wyniki badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia, wykonywanych na tych stanowiskach.

Badanie zakończone jest orzeczeniem lekarskim (co ważne – wydanym przez lekarza uprawnionego do wydawania takich orzeczeń) stwierdzającym brak przeciwwskazań zdrowotnych do pracy na określonym stanowisku lub określeniu przeciwwskazań zdrowotnych do zatrudnienia na określonym stanowisku pracy. Dla pracodawcy ważne są tylko te wyniki badań lekarskich, które zostały wykonane lub potwierdzone przez uprawnionego lekarza – a więc lekarza posiadającego specjalizację w dziedzinie medycyny pracy lub kwalifikacje zbliżone. Nie można zatem przedstawić zaświadczenia od np. lekarza rodzinnego, czy specjalisty, u którego pracownik się leczy.

Jeśli pracownik lub pracodawca nie zgadzają się z treścią orzeczenia, mogą wystąpić w ciągu 7 dni od dnia wydania orzeczenia do wojewódzkiego ośrodka medycyny pracy za pośrednictwem lekarza, który wydał to orzeczenie, z wnioskiem o przeprowadzenie kolejnego badania.

oprac.: Dział Prawny

Zarządu Regionu Świętokrzyskiego

NSZZ "Solidarność"