PORADY PRAWNE

 

Jak przedstawia się sytuacja prawna pracownicy, która urodziła dziecko przebywając na urlopie wychowawczym? Który urlop i który zasiłek będzie jej przysługiwał?

 

Urodzenie kolejnego dziecka podczas urlopu wychowawczego nie przerywa tego urlopu. W czasie urlopu wychowawczego urlop macierzyński z tytułu urodzenia kolejnego dziecka nie przysługuje. Przysługuje jednak zasiłek macierzyński przez okres skrócony o dwa tygodnie, czyli przez 16 tygodni. W tym przypadku nie jest możliwe jednoczesne pobieranie zasiłku macierzyńskiego oraz zasiłku wychowawczego i zasiłek macierzyński ma tu „pierwszeństwo”. Podczas pobierania zasiłku macierzyńskiego w trakcie urlopu wychowawczego zasiłek wychowawczy nie przysługuje.

Jeżeli prawo do zasiłku macierzyńskiego powstało w okresie urlopu wychowawczego, zasiłek przysługuje za okres odpowiadający części urlopu macierzyńskiego, która przypada po porodzie, czyli przez okres skrócony o dwa tygodnie. W przypadkach, w których urodzenie kolejnego dziecka nastąpi pod koniec urlopu wychowawczego, to z dniem następnym po dniu zakończenia urlopu wychowawczego pracownicy przysługuje urlop macierzyński w wymiarze pozostałym do wyczerpania okresu 18 tygodni.

 

 

Czy pracownicy przebywającej na urlopie macierzyńskim pracodawca może zmienić warunki pracy i płacy?

 

Zgodnie z przepisami Kodeksu pracy (art. 177 K.p.), w okresie ciąży, a także w okresie urlopu macierzyńskiego pracownicy pracodawca nie może wypowiedzieć ani rozwiązać umowy o pracę. Jest to możliwe tylko wtedy, gdy zachodzą przyczyny uzasadniające rozwiązanie umowy bez wypowiedzenia z jej winy i reprezentująca pracownicę zakładowa organizacja związkowa wyraziła zgodę na rozwiązanie umowy. Przepisów tych nie stosuje się do pracownicy w okresie próbnym nie przekraczającym jednego miesiąca. Rozwiązanie przez pracodawcę umowy o pracę za wypowiedzeniem w okresie ciąży lub urlopu macierzyńskiego może nastąpić tylko w razie ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy. Pracodawca jest obowiązany uzgodnić z reprezentującą pracownicę zakładową organizacją związkową termin rozwiązania umowy o pracę. W razie niemożności zapewnienia w tym okresie innego zatrudnienia, pracownicy przysługują świadczenia określone w odrębnych przepisach. Okres pobierania tych świadczeń wlicza się do okresu zatrudnienia, od którego zależą uprawnienia pracownicze. Zawsze jednak umowa może być modyfikowana lub rozwiązana w drodze porozumienia stron.

 

 

Czy pracodawca może zwolnić pracownicę, która przebywa na urlopie wychowawczym?

 

Zgodnie z art. 186 ¹ Kodeksu pracy pracodawca nie może wypowiedzieć ani rozwiązać umowy o pracę w okresie od dnia złożenia przez pracownika wniosku o udzielenie urlopu wychowawczego do dnia zakończenia urlopu.

Rozwiązanie przez pracodawcę umowy w okresie urlopu wychowawczego jest dopuszczalne tylko w razie ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy, a także gdy zachodzą przyczyny uzasadniające rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika (czyli np. w razie ciężkiego naruszenia przez pracownika podstawowych obowiązków pracowniczych, popełnienia przez pracownika w trakcie trwania umowy o pracę przestępstwa, które uniemożliwia dalsze zatrudnianie go na zajmowanym stanowisku, jeżeli przestępstwo jest oczywiste lub zostało stwierdzone prawomocnym wyrokiem, a także w razie zawinionej przez pracownika utraty uprawnień koniecznych do wykonywania pracy na zajmowanym stanowisku).

Jeżeli pracownik złoży wniosek o udzielenie urlopu wychowawczego po wręczeniu mu wypowiedzenia umowy o pracę, umowa ta rozwiązuje się po upływie wypowiedzenia. Tak, więc z urlopu wychowawczego pracownik może skorzystać jedynie w okresie wypowiedzenia.

oprac.: Dział Prawny

Zarządu Regionu Świętokrzyskiego

NSZZ "Solidarność"