Zwolnienia z przyczyn niedotyczących pracowników (cd)

Katarzyna Wronka

 

V. Szczególna ochrona zatrudnienia

 

Ustawa z dnia 13 marca 2003r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników wskazuje na krąg osób pozostających pod szczególną ochroną. Pracowników tych nie będzie można zwolnić, a jedynie wręczyć im wypowiedzenia zmieniające.

Przed rozwiązaniem stosunku pracy w ramach zwolnień grupowych chronieni są następujący pracownicy:

- osoby w wieku przedemerytalnym – obecnie są to ci, którym brakuje nie więcej niż dwa lata do osiągnięcia wieku przedemerytalnego, jeżeli okres zatrudnienia umożliwia im uzyskanie tego świadczenia (jest to 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn, a dla pracujących w warunkach szczególnych lub w szczególnym charakterze – od 50 do 55 lat dla kobiet i 55 – 60 lat dla mężczyzn);

- pracownice w ciąży i przebywające na urlopie macierzyńskim;

- członkowie zarządu zakładowych organizacji związkowych, wskazani imiennie w uchwale – przez czas wskazany w uchwale i rok po jego upływie;

- członkowie rady pracowniczej przedsiębiorstwa państwowego – przez okres kadencji rady i rok po jej upływie;

- osoby będące członkami zakładowych organizacji związkowych upoważnionymi do reprezentowania tej organizacji wobec pracodawcy albo organu lub osoby dokonującej za pracodawcę czynności w sprawach z zakresu prawa pracy;

- społeczni inspektorzy pracy – podczas trwania mandatu i rok po jego wygaśnięciu;

- pracownicy powołani do odbycia zasadniczej służby wojskowej lub przeszkolenia wojskowego – od dnia powołania do 30 dni po zwolnieniu ze służby;

- powołani do odbycia czynnej służby wojskowej lub jej form zastępczych – od dnia powołania – do dnia zwolnienia;

- pracownicy nieobecni w pracy z przyczyn usprawiedliwionych, np. korzystający w tym czasie z urlopu, trwającego krócej niż trzy miesiące i podczas innej usprawiedliwionej absencji w pracy, jeżeli nie upłynął jeszcze okres uprawniający pracodawcę do rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia.

 

Wymienionym grupom pracowników pracodawca w ogóle nie będzie mógł wręczyć wypowiedzenia umowy o pracę, jeśli jednak zatrudnianie ich na dotychczasowych stanowiskach nie będzie możliwe, wolno będzie wręczyć im wypowiedzenia zmieniające warunki pracy i płacy. Gdyby jednak powodowało to obniżenie wynagrodzenia, przysługuje im dodatek wyrównawczy do końca okresu ochronnego.

W związku z terminami zwolnień przepisy ustawy przewidują dwie normy ochronne. Pracodawca będzie mógł dokonać wypowiedzeń umów o pracę w ramach zwolnienia grupowego dopiero po zawiadomieniu na piśmie właściwego powiatowego urzędu pracy o przyjętych ustaleniach dotyczących zwolnień. Jeżeli zawiadomienie nie jest wymagane – nie wcześniej niż po zawarciu porozumienia lub ustaleniu regulaminu. Terminy te nie będą obowiązywały pracodawców, którzy będą przeprowadzali zwolnienia w związku z zakończeniem działalności wskutek prawomocnego orzeczenia sądowego. Szczególna ochrona nie będzie miała zastosowania tylko w razie upadłości  czy likwidacji pracodawcy.

W razie zwolnień indywidualnych, ochrona stosunku pracy będzie wiązała pracodawcę w stosunku do pracowników, którzy podlegają szczególnej ochronie przed wypowiedzeniem lub rozwiązaniem na mocy odrębnych przepisów. Wypowiedzenie tym pracownikom umowy może nastąpić pod warunkiem niezgłoszenia sprzeciwu przez zakładową organizację związkową w ciągu 14 dni od dnia otrzymania zawiadomienia o zamierzonym wypowiedzeniu. Jeżeli zoz w tym terminie nie wniesie sprzeciwu, wówczas można wypowiedzieć umowę także pracownikowi chronionemu. Pracodawcy będzie jednak przysługiwało prawo zmiany warunków zatrudnienia w drodze wypowiedzenia zmieniającego, jeżeli pozostawienie ich na dotychczasowych stanowiskach nie będzie możliwe. Wtedy jednak każdy zamiar wypowiedzenia pracodawca będzie musiał konsultować ze związkami zawodowymi zgodnie z art. 38 k.p. Jeżeli wypowiedzenie będzie się wiązało z pogorszeniem wynagrodzenia, pracownik będzie otrzymywał dodatek wyrównawczy przez okres 6 miesięcy. Dodatek nie będzie przysługiwał tylko pracownikom, których szczególna ochrona wynika z faktu przebywania na urlopie lub w razie innej usprawiedliwionej nieobecności, np. w czasie zwolnienia lekarskiego. Ochrona nie dotyczy zwolnień w razie upadłości lub likwidacji pracodawcy. W takiej sytuacji można zwolnić każdego pracownika.