Możliwość funkcjonowania osób niepełnosprawnych w życiu społecznym i zawodowym

Anna Kwiatkowska

 

Niepełnosprawność, zwłaszcza ta, która skutkuje dużymi ograniczeniami zmniejszającymi możliwość pełnego funkcjonowania w życiu społecznym i zawodowym, powinna być przez ludzi „zdrowych” objęta szczególną opieką i pomocą.

Poprzednio przypomniano, że wśród nas żyją ludzie o niższym poziomie intelektualnym czyli poniżej magicznego IQ = 100 oznaczający tzw. normę umysłową.

Wśród nas żyją także ludzie, którzy doświadczają wielu problemów emocjonalnych i psychicznych. Są to osoby z zaburzeniami, dysfunkcją psychiczną. Tak jak w każdej chorobie, są to osoby wymagające stałej opieki i wsparcia ale są także takie, które pod stałą opieką lekarza, terapeuty mogą realizować się jako osoby aktywne życiowo i zawodowo.

Człowiek z dysfunkcją psychiczną, to człowiek głęboko cierpiący. Cierpienie to poszerza skalę jego doznań emocjonalnych i psychicznych. Cechuje tych ludzi duża wrażliwość psychiczna, łatwo ich zranić.

Inaczej reagujemy gdy wiemy, że ktoś z naszej rodziny, przyjaciół, sąsiadów jest osobą z problemami psychicznymi, a inaczej reagujemy na osobę nam obcą. Często reakcją jest obawa, lęk przed nieprzewidzianym zachowaniem. Tak, jak w przypadku innych niepełnosprawności im więcej wiemy, tym bardziej rozumiemy, a tym samym nasza pomoc może być bardziej efektywna.

Jednym z czynników powodujących zwiększenie „ryzyka” zaburzeń psychicznych jest niezadowalająca, często tragiczna sytuacja ekonomiczna spowodowana brakiem pracy. W przypadku osób dysfunkcyjnych psychicznie ograniczone kontakty interpersonalne mogą także być zarówno przyczyną jak i skutkiem zaburzeń psychicznych. Interesujące są wyniki badań prowadzonych na Wydziale Pedagogiki UW, z których wynika że posiadanie chociaż 2 przyjaciół w poważnym stopniu zapobiega problemom związanym ze zdrowiem psychicznym.

Szansą na zdrowe życie jest praca, która nie tylko wypełnia czas, ale także daje poczucie bycia potrzebnym, wartościowym. Jest nadzieją na aktywne życie, bez smutków i załamań, dającą ekonomiczne oparcie dla rodziny.

Danie pracy – szansy osobie dysfunkcyjnej psychicznie ma większy, ważniejszy wymiar wartości niż pomoc człowiekowi zdrowemu.

W standardowych miejscach pracy, przy ciągłej konkurencji, gubią się, popadają w jeszcze głębszą dysfunkcję psychiczną. Z własnego doświadczenia znam osoby, które będąc pod stałą opieką lekarza przy pełnym wsparciu rodziny i współpracowników pracują, są wydajni, usatysfakcjonowani.

Budującym przykładem pomocy udzielonej osobom dysfunkcyjnym psychicznie może być hotel, w którym pracują osoby wyłącznie „po przejściach” i załamaniach psychicznych.

Jest to wynik współpracy miedzy Krakowem a Edynburgiem, a raczej współpracą ludzi czujących, widzących i zdeterminowanych do realizacji planu pomocy ludziom chorym. „Gdy wróciłem do pracy to ludzie omijali mnie, bali się, byli nieżyczliwi, tu pracuję, zarabiam, jestem bezpieczny”.

Taka, jak na razie, jednostkowa inicjatywa wspierająca ludzi z dysfunkcją psychiczną, emocjonalną może być przykładem i wzorem skutecznej pomocy.

Dajemy szansę na godne, dobre życie tym, którzy więcej czują a tym samym powinni być bardziej chronieni i co najważniejsze – nie trzeba się bać – trzeba zrozumieć ich i im pomóc.