Regulaminy w zakładzie pracy

Katarzyna Wronka

 

Zbiór przepisów regulujących zagadnienia prawno-pracownicze obejmuje nie tylko przepisy Kodeksu pracy, ustaw i rozporządzeń, ale także – o czym powinni wiedzieć członkowie Zawiązku – wewnątrzzakładowe prawo pracy. w zakładach pracy funkcjonuje wiele regulaminów określających szczegółowo istotne dla pracowników kwestie prawne. Należy tu wymienić przede wszystkim regulaminy pracy, regulaminy organizacyjne, regulaminy zakładowego funduszu świadczeń socjalnych, regulaminy premiowania, regulaminy wynagradzania i inne.

Podstawową zasadą jest, że regulaminy zakładowe – stanowiąc szczegółowe prawo pracy – nie mogą być dla pracownika mniej korzystne, niż przepisy powszechnie obowiązujące. Powinny też w sposób szczególny uwzględniać specyfikę danego zakładu pracy, być dostosowane do jego potrzeb i warunków. Podstawą prawną wydawania regulaminów może być albo prawo powszechnie obowiązujące, albo obowiązek taki może wynikać z przepisów  branżowych. Podstawą wydania niektórych regulaminów mogą być także przepisy wewnętrzne organów założycielskich lub nadrzędnych, powołujących dany zakład pracy i jednocześnie nakładający obowiązki w zakresie opracowania i wprowadzenia w życie określonych regulaminów.

Regulamin pracy jest najbardziej znanym i najczęściej tworzonym regulaminem w zakładzie pracy. Wymóg jego tworzenia obejmuje zakłady zatrudniające minimum 20 pracowników. Celem regulaminu jest prawne unormowanie porządku wewnętrznego w danym zakładzie pracy oraz odpowiadające jego potrzebom ustalenie obowiązków osób pełniących kierownicze lub samodzielne stanowiska oraz obowiązki pozostałych pracowników. Regulamin ten jest tworzony w uzgodnieniu ze związkami zawodowymi działającymi w zakładzie pracy, a więc bez zgody związków pracodawca nie może wprowadzić regulaminu w życie.

Regulamin organizacyjny określa strukturę organizacyjną zakładu, wzajemne stosunki między ogniwami organizacyjnymi oraz zakres działania oraz podział czynności i odpowiedzialności osób pełniących funkcje kierownicze.

Regulamin zakładowego funduszu świadczeń socjalnych ma za zadanie przede wszystkim ustalenie zasad organizowania działalności socjalnej w zakładzie pracy i gospodarowanie środkami funduszu. Środki funduszu przeznaczone są na finansowanie działalności socjalnej organizowanej na rzecz osób uprawnionych oraz dofinansowanie zakładowych obiektów socjalnych. Organem uprawnionym do wydania regulaminu jest pracodawca, który jest zobowiązany do współdziałania z organizacjami związkowymi przy podziale środków i przyznawaniu świadczeń z funduszu.

Regulaminy płacowe, a więc regulaminy wynagradzania, regulaminy premiowania lub nagradzania. W regulaminie wynagradzania pracodawca jest zobowiązany ustalić warunki wynagradzania za pracę. Może także określić inne świadczenia związane z pracą i zasady ich przyznawania. Regulamin premiowania określa zasady i tryb przyznawania premii będącej częścią wynagrodzenia pracowników, która wynika z systemu wynagradzania obowiązującego u danego pracodawcy. Regulamin nagród natomiast ustala kryteria nagradzania pracowników w zakładzie pracy oraz tryb składania wniosków o nagrodę.

Regulaminy, które funkcjonują w zakładzie pracy stanowią zakładowe prawo pracy i nie mogą pozostawać w sprzeczności z powszechnie obowiązującym prawem pracy. Mogą oczywiście zawierać postanowienia korzystniejsze dla pracowników, ale nigdy ograniczające ich uprawnienia. Z treścią regulaminów powinni być zapoznani wszyscy pracownicy, jednak sposób i forma informowania pracowników jest wewnętrzną sprawą danego zakładu pracy. Przed wejściem w życie, regulaminy muszą być podpisane przez dyrektora oraz uzyskać akceptację przez upoważniony organ.