Prawa i obowiązki wolontariusza

Katarzyna Wronka

 

W świetle ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 roku o działalności pożytku publicznego i wolontariacie (Dz.U. nr 96, poz. 873) wolontariuszem jest osoba, która ochotniczo i bez wynagrodzenia wykonuje świadczenia na zasadach określonych w ustawie o działalności pożytku publicznego i wolontariacie.

Ustawa nie stawia wolontariuszom żadnych warunków ani ograniczeń. Wolontariuszem może być osoba fizyczna posiadająca pełną zdolność do czynności prawnych lub mająca ograniczoną zdolność do czynności prawnych, ale wtedy oświadczenie woli złożone przez tę osobą powinno być potwierdzone przez jej przedstawiciela ustawowego. Ograniczoną zdolność prawną mają osoby, które ukończyły 13 lat (małoletni) oraz osoby pełnoletnie, które zostały ubezwłasnowolnione częściowo. Pełną zdolność do czynności prawnych nabywa się z chwilą pełnoletności. Wolontariuszami nie mogą być osoby, które nie mają zdolności prawnej , a więc osoby ubezwłasnowolnione całkowicie i te, które nie ukończyły 13 lat.

Jedynym obowiązkiem wolontariusza, jaki wynika z przepisów ustawy jest posiadanie przez niego kwalifikacji i spełnianie wymagań odpowiednich do rodzaju i zakresu wykonywanych świadczeń. Jest to jednak niezbędne tylko wówczas, gdy obowiązek posiadania takich kwalifikacji i spełniania stosownych wymagań wynika z odrębnych przepisów (art. 43 ustawy). Spełnianie niektórych świadczeń, nawet w ramach wolontariatu, będzie wymagało posiadania niezbędnych uprawnień, np. możliwość świadczenia bezpłatnej opieki medycznej nad chorym będzie uzależniona od posiadania odpowiednich uprawnień wynikających z przepisów regulujących opiekę zdrowotną, itp.

Zakres świadczenia, czas i sposób jego wykonywania prze wolontariusza będą określane w porozumieniu zawieranym z korzystającym. Forma porozumienia jest w uzależniona od czasu jego obowiązywania. Jeśli porozumienie między stronami będzie zawierane na okres krótszy niż 30 dni, wówczas korzystający będzie miał obowiązek jego potwierdzania na piśmie tylko jeśli wolontariusz zażąda takiego potwierdzenia. Natomiast bezwzględny obowiązek sporządzania porozumienia na piśmie powstanie, gdy świadczenie będzie wykonywane przez wolontariusza przez okres dłuższy niż 30 dni. Ustawa określa także, że porozumienie powinno przewidywać możliwość jego rozwiązywania. Korzystający ma obowiązek wydać pisemne zaświadczenie o wykonywaniu świadczeń przez wolontariusza, w tym również o zakresie wykonywanych świadczeń. Na prośbę wolontariusza korzystający może przedłożyć pisemną opinię o wykonywaniu świadczeń przez wolontariusza.

Stosunek prawny łączący korzystającego z wolontariuszem nie jest stosunkiem pracy, tylko stosunkiem cywilnoprawnym, a wykonywane przez niego świadczenie na rzecz korzystającego jest świadczeniem odpowiadającym świadczeniu pracy, ale nie samym świadczeniem pracy.