NSZZ "Solidarność" - nowe wyzwania

Waldemar Bartosz

 

Seminarium pod takim tytułem odbyło się 19 sierpnia br. w siedzibie Zarządu Regionu Świętokrzyskiego NSZZ "Solidarność". Powodem, dla którego Zarząd Regionu podjął się tej inicjatywy jest świadomość stających przed Związkiem wyzwań. Zarówno wewnętrznych jak i zewnętrznych. Do tej pierwszej należy zaliczyć: określenie charakteru Związku (trade unionistyczny, partycypacyjny, rewindykacyjny), jego struktura wewnętrzna w kontekście skuteczności podejmowanych działań.

Określenie charakteru związku pociągnęłoby w konsekwencji sprecyzowanie relacji miedzy naszą organizacją a polityką oraz czytelność odbioru "Solidarności".

Krytyczne spojrzenie na historyczną już strukturę Związku konieczne jest ze względu na potrzeby skupienia w naszych strukturach pracowników małych i średnich przedsiębiorstw oraz skupienia w centrali związkowej koniecznych usług prawnych i ekonomicznych, niezbędnych do prawidłowej i skutecznej działalności związkowej.

Drugą grupę wyzwań stanowią okoliczności zewnętrzne, do których zaliczyć należy: ułożenie prawidłowych relacji z pracodawcami, wpływ kryzysu ekonomicznego na funkcjonowanie Związku, przygotowanie NSZZ "Solidarność" do funkcjonowania w warunkach po akcesji Polski do Unii Europejskiej.

Problemy te są zarazem pytaniem o konieczne rozwiązania, jakie winien przyjąć Związek. Zarys tych kwestii postawił piszący te słowa.

Próbą odpowiedzi były zarówno wypowiedzi zaproszonych gości, jak też wynik dyskusji panelowej prowadzonej w drugiej części seminarium.

Zadania tego podjęli się:

Prof. dr hab. Juliusz Gardawski (Szkoła Główna Handlowa) w referacie pt. "Struktura NSZZ "Solidarność" i jej konsekwencje";

Dr Tomasz Żukowski (Uniwersytet Warszawski) w wystąpieniu na temat "Uwarunkowania społeczne, gospodarcze i polityczne funkcjonowania związków zawodowych";

Sylwester Bania ilustrując wymienione problemy doświadczeniami z pracy związkowej w Elektrowni Połaniec;

Aldona Balsiene, Prezydent Litewskiego Związku Zawodowego "Solidarumas" mówiąc o spojrzeniu na NSZZ "Solidarność" z perspektywy zagranicznej.

Profesor Juliusz Gardawski wysnuł tezę o kryzysie europejskich związków zawodowych ze względu na niedostosowanie ich celów do nowych warunków gospodarczych. Zjawisko to, jego zdaniem, jest także widoczne w Polsce. Objawami tego stanu jest objęcie działalnością związkową jednie 20% pracowników pełnoetatowych, poczucie braku reprezentowalności przez związki oraz przekonanie o nieskuteczności działań związkowych.

Jako remedium na taki stan zaproponował:

1. Uregulowanie relacji z polityką tak, aby związek był grupą nacisku w kontekście politycznym, nie wchodząc wprost w grę wyborczą,

2. Stworzenie reprezentacji pracowniczej w przedsiębiorstwach (np. rady zakładowe) mającej dobre relacje ze związkami zawodowymi,

3. Jedność pracowniczej reprezentacji związkowej w przedsiębiorstwach, przekraczającej podziały historyczne,

4. Organizowanie organizacji związkowych w nowych podmiotach.

Doktor Tomasz Żukowski w swym wystąpieniu stwierdził, iż w ostatnim dziesięcioleciu nastąpiło przyspieszenie procesów technologicznych, gospodarczych w sposób globalny. Nazwał ten proces przeżyciem się cywilizacji industrialnej i wkroczeniem w cywilizację informatyczną. Proces ten burzy dotychczasowe przyzwyczajenia, również w pracy związkowej.

Zaproponował więc aby:

1. W procesie podejmowania decyzji, również związkowych, stosować ciąg myślowo- decyzyjny: prognoza - dostosowanie - korekta,

2. Przygotować decyzje związkowe do nowych warunków dyktowanych przez globalizację, której elementem jest poszerzenie Unii Europejskiej,

3. W pracy związkowej uwzględnić paraliżujący lęk pracowników przed utratą miejsca pracy,

4. Dostosować metody oddziaływania do symbolizacji kultury.

Sylwester Bania - przedstawiciel Elektrowni Połaniec zilustrował przedstawione problemy sytuacją w przedsiębiorstwie, pokazując zalety i wady dotychczasowych metod działania związkowego.

Prezydent litewskiego związku zawodowego "Solidarumas" - Aldona Balsiene zwróciła uwagę na globalizację wpływów kapitału w kontekście podejmowania decyzji przez rządy narodowe.

Zaproponowała więc, aby w działalności związkowej zwrócić uwagę na uwarunkowania międzynarodowe, proponując ponadnarodową solidarność związków zawodowych.

W wyniku dyskusji panelowej, uczestnicy wypracowali cztery wnioski do dalszej analizy:

1. Konieczność tworzenia mądrej elity związkowej posiadającej silne zaplecze eksperckie po to, aby reagować na coraz inne i nowe zagrożenia dla świata pracy,

2. Wykorzystanie istniejących instytucji i organizacji do skutecznego wpływania na podejmowane decyzje globalne (np. Komisja Trójstronna),

3. Potraktować siłę związków zawodowych jako grupę nacisku na środowiska decydenckie,

4. Rozpocząć analizę skuteczności dotychczasowych struktur związków zawodowych,

5. Potraktować inne organizacje obywatelskie jako sojuszników związków zawodowych do realizowania wspólnych celów.

Zdaniem wszystkich uczestników seminarium, rozpoczęta dyskusja na temat wyzwań i zagrożeń stojących przed Związkiem powinna być nadal toczona w różnych strukturach związku. Efektem winno być podjecie decyzji umożliwiających skuteczne działanie związkowe w rozwiązywaniu tych problemów.