Umowa na okres próbny

Katarzyna Wronka

 

Umowa zawierana na okres próbny jest jedną z terminowych umów o pracę, które są przewidziane w Kodeksie pracy. Jest to specyficzny typ umowy o pracę. Umowa na okres próbny może poprzedzać zawarcie każdej innej umowy z pracownikiem. Jest to jednak zależne tylko od woli stron, a więc zawierania takich umów nie jest obowiązkiem pracodawców.

Umowę na okres próbny pracodawca może zawrzeć z każdym pracownikiem (osobne regulacje dotyczą tylko pracowników młodocianych zatrudnianych w celu przygotowania zawodowego). Z każdym pracownikiem można tylko raz zawrzeć umowę o pracę na okres próbny, co jest wynikiem charakteru takiej umowy. Mianowicie celem zawierania umów o pracę na okres próbny jest sprawdzenie kwalifikacji pracownika i jego przydatności na danym stanowisku pracy. Pracownikowi taka umowa pozwala ocenić swoje możliwości i predyspozycje do zawodu.

Zawarcie umowy na okres próbny nie oznacza automatycznie zobowiązania stron do nawiązania po jej upływie kolejnej umowy o pracę. Umowa na okres próbny nie może być więc traktowana jak umowa przedwstępna, zawierająca przyrzeczenie ponownego zatrudnienia.

Przepisy Kodeksu pracy zakreślają czas trwania takiej umowy. Umowę na okres próbny można zawrzeć najwyżej na okres trzech miesięcy. O czasie trwania umowy decydują strony i może on wynosić jeden lub kilka tygodni, jeden, dwa lub trzy miesiące. Okres zatrudnienia biegnie tu niezależnie od przerw w pracy, spowodowanych nieprzewidzianymi okolicznościami, np. chorobą pracownika.

Umowa o pracę na okres próbny rozwiązuje się z upływem terminu, na jaki została zawarta, a strony nie mogą kontynuować zatrudnienia poprzez przedłużanie okresu próbnego. Zawarcie przez strony umowy przewidującej dłuższy od ustawowego okres próbny może być uznane za zawarcie umowy o pracę na czas określony. Każda ze stron stosunku pracy może także rozwiązać umowę o pracę na okres próbny za uprzednim wypowiedzeniem. W tym wypadku Kodeks przewiduje, że okres wypowiedzenia zależy od czasu trwania umowy i wynosi:

-   3 dni robocze - jeśli okres próbny nie przekracza 2 tygodni,

-   1 tydzień - gdy okres próbny jest dłuższy niż 2 tygodnie,

-   2 tygodnie - gdy okres próbny wynosi 3 miesiące.

Kobieta w ciąży zatrudniona na podstawie umowy na okres próbny na okres dłuższy niż jeden miesiąc korzysta z ochrony przed wypowiedzeniem. Oznacza to, że pracodawca, który zawarł z pracownicą w ciąży umowę na okres próbny krótszy niż jeden miesiąc może rozwiązać taką umowę za wypowiedzeniem. Natomiast w przypadku umowy na okres próbny, dłuższy niż jeden miesiąc, której rozwiązanie z upływem terminu, na jaki została zawarta, miałoby nastąpić po upływie trzeciego miesiąca ciąży, przedłuża się do dnia porodu.

Umowa na okres próbny może też być rozwiązana bez wypowiedzenia zarówno przez pracownika, jak i pracodawcę. Umowa o pracę na okres próbny może być rozwiązana bez wypowiedzenia przez pracodawcę z przyczyn przewidzianych w art. 52 k.p. oraz przez pracownika z przyczyn określonych w art. 55 k.p. - a więc z tych samych przyczyn, jakie są przewidziane dla rozwiązania umowy o pracę zawartej na czas nie określony.