Wypowiedzenie warunków pracy lub płacy

Łukasz Czarniecki

Wypowiedzenie zmieniające polega na zmianie pracownikowi jego warunków pracy lub płacy. Podstawę wypowiedzenia stanowi oświadczenie woli złożone przez wypowiadającego dotyczące zmiany jednego lub obu istotnych warunków umowy bez naruszenia więzi łączącej pracodawcę z pracownikiem. Zmiana dotyczy zatem tych istotnych warunków, ale nie przerywa ciągłości zatrudnienia pracownika. W praktyce, wypowiedzenie pracownikowi warunków pracy i płacy uważa się za dokonane wówczas, gdy doszło do niego w sposób pozwalający zapoznać się z treścią oświadczenia woli pracodawcy.

Wypowiedzenia zmieniającego można dokonać zarówno w przypadku umów o pracę zawartych na czas nieokreślony lub na okres próbny, a także na czas określony, zawarty na okres dłuższy niż 6 miesięcy, jeżeli strony zastrzegły w takiej umowie możliwość jej wypowiedzenia. Umowa zawarta na czas nieokreślony stanowi pewną gwarancję zatrudnienia. W obecnej sytuacji, aby jednak nie stracić pracy, często dochodzi do zmian umów o pracę, również ich najistotniejszych warunków.

Obowiązuje w tym zakresie zasada, że zmiany warunków pracy i płacy dokonuje się za zgodą pracownika, po uprzednim wypowiedzeniu dotychczasowych warunków i zaproponowaniu nowych. Należy też pamiętać, że zmiany te powinny być uzasadnione. Wypowiedzenie powinno też opierać się na zasadzie równości stron, co uchroni pracownika od jednostronnych decyzji przełożonych. Aby zatem zmiana warunków pracy i płacy była skuteczna, pracownik musi nowe, zaproponowane warunki przyjąć.

Wypowiedzenie warunków umowy o pracę obejmuje tylko określone elementy, jakimi są warunki pracy lub płacy, a nie całą umowę. Zaoferowanie nowych warunków jest koniecznym składnikiem wypowiedzenia zmieniającego i bez tego elementu wypowiedzenie jest nieskuteczne. Wypowiedzenie uważa się za dokonane wówczas, gdy pracownikowi zaproponowano nowe warunki. Od tego momentu zaczyna biec okres wypowiedzenia, równy okresowi wypowiedzenia umowy o pracę (wypowiedzenia definitywnego). Pracownik może zaproponowane mu nowe warunki przyjąć lub odrzucić przed upływem połowy okresu wypowiedzenia. Jeśli nie zrobi tego w tym terminie, uważa się, że zaproponowane warunki przyjął. To pracodawca ma obowiązek pouczyć pracownika o terminie, w którym powinien złożyć stosowne oświadczenie. W razie braku takiego pouczenia pracownik może do końca okresu wypowiedzenia nowe warunki odrzucić.

Kodeks pracy wyraźnie mówi, że przedmiotem wypowiedzenia zmieniającego są warunki pracy lub płacy, a więc wypowiedzenie zmieniające nie będzie miało zastosowania do innych elementów umowy (np. rodzaju wiążącej strony umowy). Za warunki pracy uznaje się te ustalenia umowy o pracę, które określają, co pracownik będzie robił, gdzie będzie świadczył pracę i w jakim czasie. Mówiąc zatem o warunkach pracy mamy na myśli rodzaj pracy, miejsce pracy, miejsce oraz wymiar i rozkład czasu jej świadczenia. Miejsce pracy może być stałe lub ruchome (zmienne), ale powinno być ustalone przez strony przy zawieraniu umowy o pracę i nie może być dowolnie, jednostronnie zmieniane przez pracodawcę. Wymiar czasu pracy to dzienna i tygodniowa liczba godzin, kiedy pracownik pozostaje w dyspozycji pracodawcy (w zakładzie pracy lub innym miejscu, wyznaczonym do świadczenia pracy). Warunkami pracy mogą być także inne elementy, które zostały odrębnie uregulowane przez strony.

Za warunki płacy należy uznać system obliczania wynagrodzenia (akordowy, czasowy, prowizyjny, czy mieszany) oraz inne składniki wynagrodzenia: wynagrodzenie zasadnicze, premie regulaminowe, dodatki do płac. Przedmiotem wypowiedzenia zmieniającego mogą być szczególne składniki wynagrodzenia za pracę, jeżeli ulegają zmianie przesłanki warunkujące nabycie uprawnień płacowych, albo ich wysokość gdy uprawnienia te zamierza się cofnąć. Należy pamiętać, że warunkiem płacy jest wynagrodzenie w całości, a nie tylko poszczególne jego części. Jeżeli więc ulega obniżeniu jedna część wynagrodzenia, a inna wzrasta i rekompensuje tę stratę, wówczas nie dochodzi do zmiany warunków płacy.

Wypowiedzenie zmieniające treść umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony musi być dokonane na piśmie, uzasadnione i przedstawione zakładowej organizacji związkowej do zaopiniowania. Niezachowanie formy pisemnej wypowiedzenia zmieniającego powoduje nieważność złożonego oświadczenia woli.

Od wypowiedzenia zmieniającego należy odróżnić czasowe powierzenie pracownikowi innej pracy niż określona w umowie o pracę. Można przez to rozumieć zmianę rodzaju pracy, jej miejsca, czasu i rozkładu, a także innych warunków określających umówioną pracę. Pracodawca ma takie prawo, ale przeniesienie nie może trwać dłużej niż 3 miesiące w roku kalendarzowym. Jednakże zmiana taka nie może powodować obniżenia wynagrodzenie pracownika.

Powrót do strony: Tygodnik Solidarność Świętokrzyska