Pięćdziesiątki konsultowane

Kazimierz Pasternak

 

Z dniem 24 marca 2008r. przepisy ustawy o informowaniu pracowników i przeprowadzaniu z nimi konsultacji (Dz.U. nr 79 poz 530 z 10 maja 2006r.) mają zastosowanie także do pracodawców prowadzących działalność gospodarczą i zatrudniających co najmniej 50 pracowników. Ilość ta jest ustalana na podstawie przeciętnej liczby zatrudnionych na podstawie stosunku pracy w okresie ostatnich 6 miesięcy przed datą wyborów rady pracowników. W pierwszej fazie ustawa dotyczyła pracodawców prowadzących działalność gospodarczą i zatrudniających co najmniej 100 pracowników. Ustawa jest efektem wdrożenia do naszego prawa krajowego dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2002/14/WE z dnia 11 marca 2002r. ustanawiającej ramowo ujęte ogólne warunki informowania i przeprowadzania konsultacji z pracownikami we Wspólnocie Europejskiej. Przepisy ustawy nie mają zastosowania wobec pracodawców nie prowadzących działalności gospodarczej oraz zatrudniających mniej niż 50 pracowników bez względu na rodzaj prowadzonej działalności. Zasady wyboru członków rady pracowników zostały uregulowane w art. 4 ustawy. W przypadku funkcjonowania u pracodawcy zakładowej organizacji związkowej reprezentatywnej inicjatywa wyboru rady należy do niej. Jeśli tego rodzaju zakładowej organizacji związkowej nie ma u pracodawcy, członków rady pracowników wybierają pracownicy w wyborach bezpośrednich. Kandydatów zgłaszają pracownicy (co najmniej 10) w zakładach zatrudniających do 100 pracowników. Obowiązek przeprowadzenia wyborów rady dotyczy pracodawcy. Nie oznacza to jednak, że do niego należy inicjatywa w tym zakresie. To uprawnienie inicjujące wybory musi każdorazowo pochodzić od pracowników. To oni mają zwrócić się do pracodawcy z pisemnym wnioskiem w tej sprawie podpisanym przez co najmniej 10% ogółu zatrudnionych pracowników. Zgodnie z art. 9 cytowanej ustawy bierne prawo wyborcze przysługuje każdemu pracownikowi, który legitymuje się co najmniej jednorocznym stażem pracy u pracodawcy, z wyjątkiem pracowników młodocianych oraz innych okoliczności wymienionych w tym przepisie. W sytuacjach braku u pracodawcy zakładowych organizacji związkowych reprezentatywnych wybory członków rady pracowników z chwilą podjęcia przez pracowników stosownej inicjatywy przeprowadza komisja wyborcza na podstawie obowiązującego regulaminu. Kadencja wybranej rady trwa 4 lata. Jej członkowie posiadają w okresie trwania kadencji szczególną ochronę stosunku pracy. Wybrana rada ustala z pracodawcą (art. 5 ustawy) w porozumieniu zasady i tryb przekazywania informacji i przeprowadzania konsultacji, tryb rozstrzygania kwestii spornych oraz zasady ponoszenia kosztów związanych z wyborem i działalnością rady. Katalog informacji, które zobligowany jest przekazywać pracodawca radzie zawiera art. 13 omawianej ustawy. W szczególności dotyczą one: działalności i sytuacji ekonomicznej pracodawcy, stanu i struktury zatrudnienia oraz przewidywanych działań, które mogą skutkować zmianami organizacji pracy oraz zatrudnienia. Obowiązek informowania rady przez pracodawcę nie ma charakteru bezwzględnie obowiązującego. W szczególnie uzasadnionych przypadkach pracodawca może odmówić udostępnienia radzie informacji, których ujawnienie mogłoby narazić zakład pracy na szkody. W takich sytuacjach ustawodawca daje możliwość każdorazowego zaskarżenia tego rodzaju decyzji do sądu przez radę pracowników. W zakresie przekazanych radzie informacji pracodawca na podstawie art. 14 ustawy został zobowiązany do przeprowadzenia konsultacji na odpowiednim poziomie kierowniczym. Konsultacje nie mogą odbywać się w sposób przypadkowy i schematyczny. Konsultacje prowadzone między radą i pracodawcą powinny przebiegać w dobrej wierze i z poszanowaniem interesów stron oraz winny umożliwić uzyskanie porozumienia w omawianych sprawach. Pracownicy u pracodawców prowadzących działalność gospodarczą zrzeszeni w reprezentatywnych związkach zawodowych mają większą możliwość na skorzystanie z uprawnień wynikających z ustawy w stosunku do kolegów z zakładów nie objętych działalnością związków zawodowych.