Dźwigaj z głową

Kazimierz Pasternak

 

Urazy i schorzenia kręgosłupa spowodowane najczęściej nadmiernym obciążeniem fizycznym lub niewłaściwą organizacją pracy są poważnym problemem społecznym, medycznym i ekonomicznym. Są powodem chorób zawodowych. Są jednym z najczęściej sygnalizowanych skutków wypadków przy pracy. Urazy i schorzenia kręgosłupa są istotną przyczyną absencji chorobowej pracowników. Pracownicy służby zdrowia, handlu i transportu są najczęściej narażeni na urazy i schorzenia kręgosłupa bez względu na wiek, czy staż pracy. Aby częściowo ograniczyć negatywne skutki spowodowane urazami i schorzeniami kręgosłupa, oraz zachęcić pracodawców i pracowników do urzeczywistnienia technik prawidłowego wykonywania pracy ograniczającej ryzyko urazu lub schorzenia kręgosłupa Państwowa Inspekcja Pracy prowadzi kampanię pod hasłem „Mniej Dźwigaj”. Jej celem jest przekazanie podstawowej wiedzy w zakresie bezpiecznego wykonywania pracy z uwzględnieniem ergonomii i organizacji pracy pozwalających na minimalizację urazu kręgosłupa. Szczególna uwaga zarówno na szkoleniach jak i specjalnie w tym celu przygotowanych publikacjach poświecona jest pracownikom wykonującym prace w transporcie wewnątrzzakładowym oraz zmuszonym, z racji realizacji ściśle określonych zadań, do podnoszenia i przemieszczenia ciężarów. Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy ręcznych pracach transportowych (Dz. U. Nr 26 z 2000r.) określa obowiązki pracodawcy dotyczące zapewnienia bezpieczeństwa pracy pracownikom przy wykonywaniu tego rodzaju prac. Rozporządzenie to zawiera definicję ręcznej pracy transportowej oraz określa dopuszczalne masy przemieszczanych ciężarów i konkretyzuje wymagania związane z organizacją i bezpiecznymi sposobami wykonywania tych prac. Jednym z podstawowych obowiązków pracodawcy określonym w rozporządzeniu jest stosowanie odpowiednich rozwiązań organizacyjno-technicznych pozwalających na ograniczanie lub ostateczne wyeliminowanie ręcznych prac transportowych. Dla zmniejszenia uciążliwości wykonywania tych prac obowiązkiem pracodawcy jest prawidłowe, zgodne z wymogami organizowanie tego rodzaju prac, oraz wyposażenie pracowników w niezbędny sprzęt pracowniczy i środki ochrony indywidualnej. Kolejnym obowiązkiem pracodawcy jest dokonywanie szczegółowej oceny ryzyka zawodowego związanego z wykonywaniem tego rodzaju pracy według procedury określonej w § 39a Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz. U z 2007r. Nr 49 poz. 330). Rozporządzenie dotyczące zapewnienia BHP przy ręcznych pracach transportowych wyodrębnia prace dorywcze i prace stałe, oraz określa dopuszczalne masy ładunków przenoszonych przez jednego pracownika. Prace związane z wysiłkiem fizycznym, transportem ciężarów oraz wymuszoną pozycją ciała należą do kategorii prac szczególnie uciążliwych lub szkodliwych dla zdrowia kobiet określonych w Rozporządzeniu Rady Ministrów w sprawie wykazu prac szczególnie uciążliwych lub szkodliwych dla zdrowia kobiet (Dz. U. z 2002 Nr 127 poz. 1092). Z kolei wymagania w tym przedmiocie odnoszące się do młodocianych zostały zawarte w Rozporządzeniu Rady Ministrów w sprawie wykazu prac wzbronionych młodocianym i warunków ich zatrudniania przy niektórych z tych prac (Dz. U. z 2004r. Nr 200 poz. 2047). Zgodnie z tym rozporządzeniem zatrudnianie młodocianych przy tego rodzaju pracach nie może mieć formy pracy stałej. Generalnie dla zapewnienia bezpieczeństwa pracy wszystkim osobom wykonującym prace transportowe mają zastosowanie również przepisy głównie Działu Dziesiątego Kodeksu Pracy. Zakładowi społeczni inspektorzy pracy i działacze związkowi odpowiedzialni za sprawowanie kontroli i nadzoru przestrzegania w zakładach pracy przepisów w tym zakresie winni zwracać szczególną uwagę na warunki organizacji pracy związanej z transportem wewnątrzzakładowym.

Liczba następujących co roku urazów i schorzeń kręgosłupa świadczy, że w licznych zakładach pracy problematyka ta jest zupełnie bagatelizowana, bez względu na konsekwencje. Nie brakuje zakładów (np. placówki handlowe wielkopowierzchniowe) gdzie transport towarów odbywa się w warunkach patologicznych.