Wypowiedzenie zmieniające

Łukasz Czarniecki

 

Wypowiedzenie warunków pracy jest jednostronną czynnością prawną, dokonywaną przez pracodawcę mającą na celu zmianę warunków istniejącego stosunku pracy (art. 42 Kodeksu pracy). Wypowiedzenie zmieniające można zastosować do wszystkich rodzajów umów o pracę, które można wypowiedzieć, tj. umowy na czas nieokreślony, umowy na okres próbny oraz umowy na czas określony z uwzględnieniem art. 33 k.p.

Wypowiedzenie zmieniające powinno zawierać wypowiedzenie dotychczasowych warunków pracy i propozycję nowych warunków. Warunki, które mogą ulec zmianie w trybie art. 42 k.p. dotyczą pracy i płacy, a więc: rodzaju pracy, miejsca wykonywania pracy, rozkładu czasu świadczenia pracy, składników wynagrodzenia, systemu płac. Na przykład obniżenie wynagrodzenia wynikającego ze stawki osobistego zaszeregowania przy podwyższeniu wysokości premii, która nie stanowi stałego składnika wynagrodzenia, uzasadnia konieczność zastosowania wypowiedzenia zmieniającego.

Oświadczenie pracodawcy powinno mieć formę pisemną. Od chwili, w której dotarło do pracownika w sposób pozwalający mu zapoznanie się z treścią oświadczenia biegnie termin wypowiedzenia, nawet jeśli pracownik odmówił zapoznania się z nim. Milczenie pracownika prowadzi do przyjęcia przez niego nowych warunków pracy i płacy. Jeśli pracownik przyjmie zaproponowane warunki, treść stosunku pracy ulegnie przekształceniu dopiero po upływie okresu wypowiedzenia. W okresie wypowiedzenia zmieniającego pracownik zachowuje prawo do dotychczasowego wynagrodzenia.

Postępowanie pracodawcy, który zmusza pracownika do niezwłocznego podjęcia pracy na nowych warunkach należy uznać za bezprawne, chyba że nastąpi to za zgodą pracownika.

Pracownikowi przysługuje prawo wniesienia do sądu odwołania. Z orzecznictwa Sądu Najwyższego wynika, że zaskarżenie przez pracownika oświadczenia pracodawcy odnośnie wypowiedzenia warunków pracy i płacy nie jest równoznaczne z odmową przyjęcia nowych warunków i nie powoduje rozwiązania stosunku pracy.

Ponieważ skuteczność wypowiedzenia zmieniającego uzależnia się od istnienia zasadnej przyczyny, pracodawca w oświadczeniu powinien merytorycznie uzasadnić zmianę warunków pracy i płacy.

Do wypowiedzenia zmieniającego stosuje się odpowiednio przepisy o wypowiedzeniu umowy o pracę (art. 42 § 1 k.p.).

Zakładowa organizacja związkowa powinna być zawiadomiona na piśmie o zamiarze wypowiedzenia zmieniającego, przyczynie uzasadniającej zmianę warunków pracy, jak również o nowych warunkach, jakie mają być zaproponowane pracownikowi.

Zgodnie z art. 241¹³ § 2 k.p jeżeli postanowienia układu zbiorowego wprowadzają mniej korzystne warunki dla pracowników, zmiana dotychczasowych warunków pracy następuje w drodze wypowiedzenia zmieniającego. Jednakże w takim przypadku nie mają zastosowania przepisy ograniczające dopuszczalność wypowiadania warunków pracy.

Szczególnej ochronie przed wypowiedzeniem zmieniającym podlegają między innymi: pracownica w ciąży, pracownik, któremu brakuje nie więcej niż 4 lata do osiągnięcia wieku emerytalnego, jeżeli okres zatrudnienia umożliwia mu uzyskanie prawa do emerytury z osiągnięciem tego wieku (z zastrzeżeniem art. 43 k.p.), członkowie rady pracowniczej, społeczny inspektor pracy, pracownik pełniący funkcje związkowe, członkowie organów samorządu zawodowego, posłowie i senatorowie.

Wypowiedzenie zmieniające warunki umowy o pracę nie jest wymagane, jeżeli zmiana rodzaju wykonywanej pracy ma charakter czasowy (oddelegowanie). Zgodnie z art.42 § 4 k.p. pracodawca może w drodze polecenia służbowego, w przypadkach uzasadnionych potrzebami zakładu pracy, powierzyć pracownikowi wykonywanie innej pracy niż określona w umowie, jeśli odpowiada ona kwalifikacjom pracownika, bez obniżania wynagrodzenia. Okres wykonywania takiej pracy nie może przekraczać łącznie trzech miesięcy w roku kalendarzowym. Zmiany wykonywania pracy mogą dotyczyć rodzaju, miejsca, czasu, czy rozkładu czasu pracy.

Zmiana treści stosunku pracy może nastąpić również w drodze porozumienia stron. Pracodawca i pracownik mogą w każdym czasie dokonać zmiany warunków pracy i płacy. Porozumienie zmieniające może dotyczyć każdego rodzaju umowy o pracę.