Natychmiastowe rozwiązanie umowy o pracę

Łukasz Czarniecki

 

Rozwiązanie umowy o pracę bez zachowania okresu wypowiedzenia jest jednym z najmniej korzystnych sposobów rozwiązania umowy o pracę dla pracownika. Dochodzi wówczas do natychmiastowego rozwiązania stosunku pracy. Ponadto dyscyplinarne rozwiązanie umowy o pracę jest zawsze następstwem negatywnej oceny zachowania pracownika i pociąga za sobą dalsze ujemne skutki prawne w sferze prawa pracy. Pracodawca może rozwiązać stosunek pracy bez wypowiedzenia z winy pracownika w razie:

 

- ciężkiego naruszenia przez pracownika podstawowych obowiązków pracowniczych

- popełnienia przez pracownika w czasie trwania umowy o pracę przestępstwa, które uniemożliwia dalsze zatrudnianie go na zajmowanym stanowisku, jeżeli przestępstwo jest oczywiste lub zostało stwierdzone prawomocnym wyrokiem

- zawinionej przez pracownika utraty uprawnień koniecznych do wykonywania pracy na zajmowanym stanowisku

 

Nie tylko pracodawca może rozwiązać z pracownikiem umowę o pracę bez zachowania terminu wypowiedzenia. Biorąc za podstawę artykuł 55 k.p może tego dokonać również pracownik. Muszą zaistnieć niezbędne przesłanki, aby sytuacja taka miała miejsce. Na przykład pracownik może rozwiązać stosunek pracy bez wypowiedzenia jeżeli:

 

- zostanie wydane orzeczenie lekarskie stwierdzające szkodliwy wpływ wykonywanej pracy na zdrowie pracownika, a pracodawca nie przeniesie go w terminie wskazanym w orzeczeniu lekarskim do innej pracy, odpowiedniej ze względu na stan zdrowia i kwalifikacje zawodowe,

- gdy, pracodawca dopuścił się ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków wobec pracownika.

 

Interpretacje pojęcia podstawowe obowiązki pracodawcy wobec pracownika nie wynikają wprost z kodeksu pracy. Jednakże niewypłacalnie wynagrodzenia w ustalonej wysokości czy utrudnianie podnoszenia kwalifikacji zawodowych będzie bez wątpienia stanowiło ciężkie naruszenie podstawowych obowiązków pracodawcy wobec pracownika.

Możliwe jest rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia ze względów zdrowotnych, jeżeli pracodawca nie przeniesie w terminie pracownika do innej pracy w terminie wskazanym w orzeczeniu lekarskim.

Artykuł 56 k.p przyznaje pracownikowi, któremu rozwiązano umowę o pracę bez wypowiedzenia z naruszeniem przepisów o rozwiązywaniu umów w tym trybie, roszczenie o przywrócenie do pracy na poprzednich warunkach albo odszkodowanie. Przepis należy interpretować w taki sposób, że pracownikowi przysługuje wybór roszczenia i dochodzenia albo przywrócenia do pracy, albo odszkodowania. Jednak w sytuacji umów o pracę na czas określony lub nieokreślony, w przypadku niezgodnego z prawem rozwiązania przez pracodawcę umowy o pracę, pracownikowi przysługuje wyłącznie odszkodowanie, jeżeli upłynął już termin, do którego umowa miała trwać, lub pozostał krótki czas do jego upływu.

O odszkodowaniu lub przywróceniu do pracy decyduje sąd pracy. Jeżeli sąd uzna, że przywrócenie do pracy jest niecelowe lub niemożliwe, wówczas orzeka odszkodowanie. Przysługuje ono w wysokości wynagrodzenia za okres wypowiedzenia. W przypadku umów na czas określony lub na czas nieokreślony przysługuje odszkodowanie za czas, do którego umowa miała obowiązywać, nie więcej jednak niż za trzy miesiące.