Nowelizacja ustawy „o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego”

Łukasz Czarniecki

 

O nowelizację ustawy z 1991 roku o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu państwa polskiego, tak by obejmowała także represjonowanych po Czerwcu'76, starali się związkowcy z "Solidarności". Podczas prac w parlamencie uznano, że należy czas jeszcze wydłużyć - do końca 1989r. W ten sposób obejmuje ona także poszkodowanych m.in. w 1968r. czy 1970r. Obowiązuje ona od 17 listopada. Ma objąć ok. 40 tys. osób, w tym 9,7 tys. internowanych. Koszt odszkodowań i zadośćuczynień może sięgnąć nawet 700 mln zł.

Ustawa jest tak skonstruowana, że wszystkie osoby represjonowane za działalność opozycyjną w latach 1944-89 mogą ubiegać się o unieważnienie wyroków sądowych i, co ważne, orzeczeń kolegiów do spraw wykroczeń. Aby osoba represjonowana mogła wystąpić o odszkodowanie i zadośćuczynienie za doznane krzywdy, musi wnieść do sądu wojskowego lub cywilnego o unieważnienie orzeczenia.

Maksymalna kwota odszkodowania i zadośćuczynienia to 25 tys. zł. Ograniczenie to nie dotyczy przypadku, gdy osoba poszkodowana poniosła śmierć. Wówczas spadkobiercy będą mogli występować o wyższe sumy. Co ważne, na mocy tej ustawy unieważniono wszystkie decyzje o internowaniu. To oznacza, że osoby internowane w stanie wojennym także mogą się ubiegać o odszkodowanie. Trzeba jednak pamiętać tu, że na złożenie wniosku poszkodowani mają rok od chwili wejścia ustawy w życie. Termin upłynie więc 18 listopada 2008 roku. Ustawa daje możliwość starania się o odszkodowanie i zadośćuczynienie osobom, wobec których wyroki nie zapadły, bo sprawy sądowe za działalność na rzecz niepodległego państwa umorzono już w czasach PRL. O odszkodowania mogą wystąpić także osoby tymczasowo aresztowane, które nie miały procesu, oraz te, którym na początku lat 90 sądy unieważniły PRL-owskie wyroki, a o pieniądze się nie starały.