Odpowiedzialność materialna pracowników

Justyna Jędrocha

 

Odpowiedzialność materialną ponoszą pracownicy za szkody wyrządzone przy wykonywaniu pracy. Pracownik, który wskutek niewykonania lub nienależytego wykonania obowiązków pracowniczych ze swej winy wyrządził pracodawcy szkodę, ponosi odpowiedzialność materialną (art.114 Kodeksu pracy). Pracownik nie ponosi odpowiedzialności za niezawinione niewykonanie lub nienależyte wykonanie zadania, do którego był zobowiązany. Ryzyko niezawinionych błędów pracownika w procesie pracy ponosi pracodawca. Zgodnie z art. 115 k.p. pracownik ponosi odpowiedzialność za szkodę w granicach rzeczywistej straty poniesionej przez pracodawcę i tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego wynikła szkoda. Zatem, aby pociągnąć pracownika do odpowiedzialności musi zaistnieć szkoda oraz związek przyczynowy między zachowaniem pracownika a szkodą. Kodeks pracy ogranicza pojęcie szkody do straty rzeczywistej, a wiec nie obejmuje ona utraty spodziewanych korzyści, co jest zgodne z zasadą, że pracownik nie ponosi ryzyka związanego z funkcjonowaniem zakładu pracy.

W myśl art. 116 k.p. to pracodawca musi udowodnić wszystkie cztery przesłanki odpowiedzialności pracownika, czyli:

- winę,

- niewykonanie lub nienależyte wykonanie obowiązków pracowniczych,

- szkodę (jej wysokość),

- związek przyczynowy.

Jeżeli do powstania szkody, albo jej zwiększenia przyczyniła się inna osoba lub sam pracodawca, pracownik nie ponosi odpowiedzialności za szkodę w tym zakresie. W razie wyrządzenia szkody przez kilku pracowników każdy z nich ponosi odpowiedzialność za część szkody stosownie do przyczynienia się do niej i stopnia winy. Jeżeli nie jest możliwe ustalenie stopnia winy i przyczynienia się poszczególnych pracowników do powstania szkody, odpowiadają oni w częściach równych.

Wysokość odszkodowania jest zależna od wielkości szkody, jednakże nie może przewyższać kwoty trzymiesięcznego wynagrodzenia przysługującego pracownikowi w dniu wyrządzenia szkody. Natomiast, jeżeli pracownik umyślnie wyrządził szkodę, jest obowiązany do jej naprawienia w pełnej wysokości.

Jeżeli naprawienie szkody następuje na podstawie ugody pomiędzy pracodawcą i pracownikiem, wysokość odszkodowania może być obniżona, przy uwzględnieniu wszystkich okoliczności sprawy, a w szczególności stopnia winy pracownika i jego stosunku do obowiązków pracowniczych. Przy uwzględnieniu tych okoliczności odszkodowanie może być obniżone także przez sąd pracy.

W razie wyrządzenia przez pracownika przy wykonywaniu przez niego obowiązków pracowniczych szkody osobie trzeciej, do naprawienia szkody zobowiązany jest wyłącznie pracodawca. Wobec pracodawcy, który naprawił szkodę wyrządzoną osobie trzeciej, pracownik ponosi odpowiedzialność materialną według wyżej omówionych zasad.