Trzeba wiedzieć, że…

Kazimierz Pasternak

 

Układy zbiorowe pracy w znaczący sposób decydują o poziomie praw posiadanych przez pracowników danej branży lub zakładu. Im więcej korzystniejszych uregulowań w układzie, tym stabilniejsza jest sytuacja pracowników. Aby tak było, dużo zależy od zakładowych organizacji związkowych reprezentatywnych, z którymi pracodawca uzgadnia każdorazowo zarówno zakładowe układy zbiorowe pracy jak też protokoły dodatkowe do układów, jeśli dokonywane są zmiany w trakcie obowiązywania układu. Zakładowe organizacje związkowe są stroną do rokowań układowych, a nie pracownicy, bądź przedstawicielstwo pracownicze wskazane przez pracodawcę. Warunkiem uzgodnienia zakładowego zbiorowego układu pracy jest istnienie w zakładzie pracy związku zawodowego reprezentatywnego. Z inicjatywą zawarcia układu może wystąpić pracodawca lub związek zawodowy na podstawie pisemnego wniosku. Druga strona nie może takiego wniosku zignorować, pozostawić bez odpowiedzi. Dla usprawnienia przebiegu układowych rokowań zasadne jest przygotowanie przez strony wstępnych założeń do projektu układu zbiorowego pracy. Związkowcy w tego rodzaju katalogu proponowanych regulacji układowych winni uwzględnić opinie, uwagi i wnioski pracowników, wiedzę i doświadczenie zakładowego społecznego inspektora pracy i przedstawicieli związkowych oddelegowanych do zakładowej komisji BHP, socjalnej czy komisji pojednawczej. Warto na tym etapie skonsultować propozycje założeń układowych z doradcami szczebla regionalnego, branżowego czy krajowego. Istotne jest, aby we wstępnej fazie przygotowań do układowych rokowań zakładowe organizacje związkowe uzgodniły na piśmie: wspólny zespół negocjacyjny z uprawnieniami do prowadzenia rokowań i podpisu uzgodnionego tekstu układu, harmonogram posiedzeń, przewidywaną datę zakończenia negocjacji, możliwość udziału doradców podczas rokowań układowych koniecznie trzeba uzgodnić pisemnie z pracodawcą na pierwszym spotkaniu negocjacyjnym. Batalia o nasz układ zbiorowy, którym objęci są wszyscy pracownicy zakładu, aby mogła się zakończyć wypracowaniem jak najlepszego prawa układowego, musi być prowadzona każdorazowo sprawnie, profesjonalnie i skutecznie. Warunkiem jej powodzenia jest wzajemny szacunek stron i prowadzenie rokowań w dobrej wierze. Zgodnie z art. 241⁴ KP pracodawca jest zobowiązany udzielić stronie związkowej prowadzącej rokowania informacji o swojej sytuacji ekonomicznej w zakresie objętym rokowaniami i niezbędnymi do prowadzenia odpowiedzialnych rokowań. Układ zawiera się w formie pisemnej na czas nieokreślony lub na czas określony. W przepisach końcowych strony mogą przewidzieć tryb ewentualnego wypowiedzenia układu z klauzulą o obowiązywaniu dotychczasowego układu zbiorowego pracy do czasu wynegocjowania nowego. Powinny regulować formę realizacji układu przez strony i tryb publikacji, najlepiej poprzez wydrukowanie ilości tekstów układu odpowiadającej liczbie pracowników. Konieczne jest także uregulowanie sposobu wyjaśniania i trybu realizacji zapisów spornych, budzących wątpliwości interpretacyjne. Art. 241⁶ KP jednoznacznie stwierdza, że treść postanowień układu wyjaśniają jego strony, co nie przeszkadza aby w postanowieniach końcowych nie uregulować trybu usuwania wątpliwości interpretacyjnych przez strony przy stosowaniu układu.