Świadectwo pracy

Justyna Jędrocha

 

Artykuł 97 § 1 Kodeksu pracy nakłada na pracodawcę obowiązek niezwłocznego i bezwarunkowego wydania świadectwa pracy w związku z wygaśnięciem lub rozwiązaniem stosunku pracy z pracownikiem. Obowiązek sporządzenia i wydania świadectwa pracy powstaje niezależnie od uprzedniego rozliczenia się z pracodawcą (art.97 §1 zd.2).

W świadectwie pracy należy podać informacje dotyczące okresu i rodzaju wykonywanej pracy, zajmowanych stanowisk, trybu rozwiązania albo okoliczności wygaśnięcia stosunku pracy, a także inne informacje niezbędne do ustalenia uprawnień pracowniczych i uprawnień z ubezpieczenia społecznego. Ponadto w świadectwie pracy zamieszcza się wzmiankę o zajęciu wynagrodzenia za pracę w myśl przepisów o postępowaniu egzekucyjnym. Na żądanie pracownika w świadectwie pracy należy podać także informację o wysokości i składnikach wynagrodzenia oraz o uzyskanych kwalifikacjach (art.97 §2 k.p.).

Precyzyjne informacje jakie powinny się znajdować w świadectwie pracy określa rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 15 maja 1996 r. w sprawie szczegółowej treści świadectwa pracy oraz sposobu i trybu jego wydawania i prostowania (Dz. U. nr 60, poz.282 ze zm.).

W § 1 w/w rozporządzenia wyliczone zostały informacje, które mają istotne znaczenie dla uprawnień pracowników z ubezpieczenia społecznego, dotyczące:

- wymiaru czasu pracy pracownika w czasie trwania stosunku pracy,

- podstawy prawnej rozwiązania lub wygaśnięcia stosunku pracy,

- urlopu wypoczynkowego wykorzystanego przez pracownika w roku kalendarzowym, w którym ustał stosunek pracy,

- wykorzystania dodatkowego urlopu albo innego uprawnienia lub świadczenia, przewidzianego przepisami prawa pracy,

- należności ze stosunku pracy uznanych i nie zaspokojonych przez pracodawcę do dnia ustania tego stosunku, z powodu braku środków finansowych,

- okresu korzystania z urlopu bezpłatnego i podstawy prawnej jego udzielenia,

- wykorzystanego urlopu wychowawczego,

- liczby dni, za które pracownik otrzymał wynagrodzenie, zgodnie z art. 92 k.p.(okres czasowej niezdolności do pracy), w roku kalendarzowym, w którym ustał stosunek pracy,

- wykorzystania w roku kalendarzowym, w którym ustał stosunek pracy, zwolnienia od pracy przewidzianego w art. 188 k.p.(ustawowa opieka nad dzieckiem),

- okresu, za który pracownikowi przysługuje odszkodowanie w związku ze skróceniem okresu wypowiedzenia umowy o pracę na podstawie art. 36¹ § 1 k.p.(upadłość lub likwidacja zakładu pracy),

- okresu odbytej czynnej służby wojskowej lub jej form zastępczych,

- okresu wykonywania pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze,

- okresów nieskładkowych, przypadających w okresie zatrudnienia, którego dotyczy świadectwo pracy, uwzględnianych przy ustalaniu prawa do emerytury lub renty.

Pracodawca wydaje świadectwo pracy, na piśmie w dniu, w którym następuje rozwiązanie lub wygaśnięcie stosunku pracy, bezpośrednio pracownikowi albo osobie upoważnionej przez pracownika. Jeżeli wydanie świadectwa pracy pracownikowi albo osobie przez niego upoważnionej nie jest możliwe, pracodawca, nie później niż w ciągu 7 dni od dnia ustania stosunku pracy, przesyła świadectwo pracy pracownikowi lub tej osobie za pośrednictwem poczty albo doręcza go w inny sposób.

W razie wygaśnięcia stosunku pracy z powodu śmierci pracownika pracodawca sporządza świadectwo pracy i włącza je do akt osobowych zmarłego pracownika. Z wnioskiem o wydanie przez pracodawcę świadectwa pracy może wystąpić członek rodziny zmarłego pracownika, a także inna osoba będąca spadkobiercą tego pracownika.

Na żądanie pracownika, pracodawca jest obowiązany wydać pracownikowi świadectwo pracy, w przypadku gdy pracodawca nawiązuje kolejną umowę o pracę bezpośrednio po rozwiązaniu lub wygaśnięciu poprzedniej umowy.

Pracownik może w ciągu 7 dni od otrzymania świadectwa pracy wystąpić z wnioskiem do pracodawcy o sprostowanie świadectwa. W razie nieuwzględnienia wniosku pracownikowi przysługuje, w ciągu 7 dni od zawiadomienia o odmowie sprostowania świadectwa pracy, prawo wystąpienia z żądaniem jego sprostowania do sądu pracy.

Pracownikowi przysługuje roszczenie o naprawienie szkody wyrządzonej przez pracodawcę wskutek niewydania w terminie lub wydania niewłaściwego świadectwa pracy.

Warto wspomnieć, że w niektórych przypadkach wydanie świadectwa pracy jest zbędne, jak w przypadku przejęcia zakładu pracy na nowego pracodawcę, ponieważ nie następuje wtedy rozwiązanie stosunku pracy. Zgodnie z wyrokiem Sądu Najwyższego wydanie świadectwa pracy w takiej sytuacji nie oznacza, że doszło do rozwiązania stosunku pracy (OSNP 1994/12/189).

Niewydanie pracownikowi świadectwa pracy jest wykroczeniem przeciwko prawom pracownika (art.282 §1 pkt.3 k.p.).