Trzeba wiedzieć, że…

Kazimierz Pasternak

 

Niedopuszczalne jest stosowanie materiałów i procesów technologicznych bez ustalenia stopnia ich szkodliwości. Jest to jeden z bardzo ważnych segmentów ustawowo gwarantowanego prawa pracowników do pracy w warunkach bezpiecznych i higienicznych. Badania i pomiary czynników szkodliwych występujących na stanowisku pracy wykonują wyspecjalizowane w tym zakresie jednostki na zlecenie również pracodawcy. Wyniki pomiarów są w posiadaniu pracodawcy. W zależności od stopnia występowania i skomplikowania pomiary te winny być powtarzane. Chodzi przecież o systemową minimalizację występujących zagrożeń, dobór właściwych środków i zabezpieczeń profilaktycznych do ich całkowitego usunięcia włącznie. Dostęp do wyników pomiarów i protokołów kontrolnych ma bez żadnych ograniczeń państwowy nadzór nad warunkami pracy, społeczna inspekcja pracy oraz zakładowe organizacje związkowe odpowiedzialne za społeczny nadzór nad warunkami pracy. Zdefiniowane szkodliwości winny być przedmiotem prac zakładowych komisji BHP lub konsultacji pracodawcy ze związkami zawodowymi prowadzonymi w trybie art. 237^11a § 3 KP. O fakcie występowania czynników szkodliwych na danym stanowisku pracy w związku ze stosowaniem nowych materiałów, dodatków produkcyjnych czy procesów technologicznych winien zostać powiadomiony pracownik. To ochrona zdrowia i życia pracownika bądź innej zatrudnionej osoby jest najważniejsza. Informacje o występowaniu czynników szkodliwych winna znaleźć się w karcie oceny ryzyka zawodowego wraz z ustalonymi środkami profilaktycznymi. Niedopuszczalne jest stosowanie substancji i preparatów chemicznych nie oznakowanych, bez kart charakterystyki i opakowań zabezpieczających przed ich szkodliwymi działaniami, pożarem czy wybuchem. Ich stosowanie jest możliwe jedynie pod warunkiem zastosowania środków zapewniających pracownikom ochronę ich zdrowia i życia (art. 221 KP). Podobne rygory występują w przypadku zatrudniania pracowników w warunkach narażenia na działanie substancji, preparatów, czynników lub procesów technologicznych o działaniu rakotwórczym lub mutagennym. W tego rodzaju sytuacjach pracodawca zobligowany jest do zastępowania wymienionych szkodliwych substancji, czynników czy technologii rozwiązaniami mniej szkodliwymi dla zdrowia pracowników z uwzględnieniem bieżących osiągnięć nauki i techniki w tym zakresie. Wszystkie rodzaje prac wykonywane w kontakcie z substancjami rakotwórczymi lub mutagennymi są obowiązkowo rejestrowane przez pracodawcę. Państwowa Inspekcja Pracy nadzoruje realizację obowiązujących przepisów prawa pracy mających chronić pracowników przed działaniem czynników szkodliwych w środowisku pracy. Takie same uprawnienia mają zakładowe organizacje związkowe oraz społeczna inspekcja pracy za wyjątkiem stosowanych środków prawnych. Pytanie, dlaczego w bardzo ograniczonym zakresie zarówno związki zawodowe jak i SIP korzystają z przysługujących uprawnień dotyczących poprawy warunków pracy w wymiarze głównie praktycznym? Społeczny inspektor pracy, związki zawodowe współpracują i współdziałają z Państwową Inspekcją Pracy, oraz innymi instytucjami państwowego nadzoru. Mogą i powinny inicjować wdrażanie konkretnych rozwiązań ograniczających istniejące czynniki szkodliwe w środowisku pracy. Szczególne zainteresowanie musi dotyczyć nowych technicznych rozwiązań technologii oraz materiałów i profilaktyków. Każda ze stosowanych „nowości” winna być oznakowana, opisana i potwierdzona w stosownej dokumentacji. Wystarczy zapytać pracodawcę o podstawowe informacje i zapoznać się dokumentacją, aby można było podejmować dalsze działania.