Trzeba wiedzieć, że…

Kazimierz Pasternak

 

Obowiązujące prawo pracy obliguje pracodawców do opracowania zakładowych wykazów prac wykonywanych w zagrożeniu. Przepisy nie precyzują, w jaki sposób pracodawca ma klasyfikować zagrożenia. Również niejednolite są metody konsultowania tego rodzaju wykazów z pracownikami lub zakładowymi organizacjami związkowymi. Zakładowe wykazy prac wykonywanych w zagrożeniu winny być zamieszczone w zakładowych regulaminach pracy z uwzględnieniem ich systematycznej aktualizacji. Pracodawca ma obowiązek opracowania wykazu prac monotonnych (art. 145 §2 KP), wykazu prac lekkich wykonywanych przez młodocianych (art. 200¹ §3 KP) czy wykazu prac szczególnie niebezpiecznych albo związanych z dużym wysiłkiem fizycznym lub umysłowym (art. 151⁷ §4 KP). Wykazy mają być poprzedzone konsultacjami (porozumieniem) z zakładowymi organizacjami związkowymi lub przedstawicielami pracowników. Również wymagana jest opinia lekarza sprawującego opiekę zdrowotną, profilaktyczną nad pracownikami z uwzględnieniem konieczności zapewnienia bezpieczeństwa i ochrony zdrowia pracowników. Pracodawca przygotowując wykaz prac szczególnie niebezpiecznych winien określić szczegółowe wymagania związane z bezpieczeństwem i higieną pracy przy ich wykonywaniu. Wykaz powinien zawierać nazwiska osób odpowiedzialnych za bezpośredni nadzór i wskazywać odpowiednie środki zabezpieczające. Wykonywanie prac szczególnie niebezpiecznych wymienionych w wykazie każdorazowo winno być poprzedzane instruktażem z wyszczególnieniem imiennego podziału prac, kolejności wykonywania zadań i sprecyzowania wymogów BHP przy poszczególnych czynnościach. Rozporządzenie MPiPS z dnia 26 września 1997r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy podaje ogólną definicję (§80) prac szczególnie niebezpiecznych, wymienia niektóre z nich. Są to roboty budowlane, prace remontowe, montażowe i rozbiórkowe prowadzone bez wstrzymania ruchu zakładu. Do prac szczególnie niebezpiecznych należą prace wykonywane w zbiornikach i innych przestrzeniach zamkniętych, oraz wszystkie te, które wykonywane są przy użyciu materiałów niebezpiecznych. W wykazach prac niebezpiecznych znaleźć się powinny prace wykonywane na wysokości. Wymienione rozporządzenie określa podstawowe wymogi, jakie powinny być spełnione przy wykonywaniu prac niebezpiecznych. Według rozporządzenia (§80) przez prace szczególnie niebezpieczne należy rozumieć prace, które zostały wymienione w rozporządzeniu oraz prace określone jako szczególnie niebezpieczne w innych przepisach dotyczących BHP lub wymienionych w instrukcjach eksploatacji urządzeń i instalacji. Pracami niebezpiecznymi według rozporządzenia są także inne prace o zwiększonym zagrożeniu lub wykonywane w utrudnionych warunkach uznane przez pracodawcę jako szczególnie niebezpieczne. Rozporządzenie i inne przepisy nie zawierają zamkniętego katalogu prac niebezpiecznych. Ostatecznie to pracodawca w trybie określonym przepisami ma obowiązek określić w zakładowym wykazie prace uznane za niebezpieczne. Wykazy te maja stanowić integralną część regulaminów pracy uzgadnianych przez zakładowe organizacje związkowe lub przedstawicieli pracowników. Niestety, wymóg ten nie jest najczęściej przestrzegany. Wynika to z wielu powodów. Jednym z nich jest obawa przed dodatkowymi kosztami i brak szczegółowego rozpoznania zagrożeń. Pozytywną rolę w konstruowaniu tego rodzaju wykazów mogą odegrać zarówno zakładowe organizacje związkowe jak też społeczni inspektorzy pracy, dla których zapobieganie wypadkom przy pracy, chorobom zawodowym i innym schorzeniom jest jednym z podstawowych celów działalności.