Trzeba wiedzieć, że…

Kazimierz Pasternak

 

Wypadkiem przy pracy jest zdarzenie nagłe, wywołane przyczyną zewnętrzną powodującą uraz lub śmierć, mające związek z pracą, traktowaną jako wykonywanie przez pracownika zwykłych czynności na rzecz pracodawcy bez polecenia oraz pozostawienia pracownika w dyspozycji pracodawcy. Ustawa z dnia 30 października 2002r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (Dz. U. z 2002r. Nr 199 poz. 1673 z późniejszymi zmianami) w artykule 3 daje odpowiedź na pytanie jakie zdarzenia są traktowane na równi z wypadkiem przy pracy, oraz wymienia okoliczności, w których zdarzenie nagłe, wywołane przyczyną zewnętrzną powodującą uraz lub śmierć występujące w okresie ubezpieczenia wypadkowego jest traktowane jako wypadek przy pracy. Przykładowo, uprawianie sportu podczas zawodów i treningów przez osobę pobierającą stypendium sportowe po wystąpieniu w/w przesłanek będzie traktowane jako wypadek przy pracy. Tryb ustalania okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy oraz sposób ich dokumentowania określa Rozporządzenie Rady Ministrów z 28 lipca 1998r. (Dz. U. z 2004r. Nr 14 poz. 117). Treść tego rozporządzenia winna być szczegółowo znana przez społecznych inspektorów pracy i samych pracowników. Społeczni inspektorzy pracy z obowiązku określonego w ustawie wchodzą w skład zespołów powypadkowych, ustalających okoliczności i przyczyny wypadków przy pracy. Nie jest możliwe precyzyjne wykonanie oceny okoliczności i przyczyn wypadku bez bardzo dobrej znajomości tego rozporządzenia. Wszelkie niedoróbki, błędy, braki dowodowe, pobieżna ocena często znacząco szkodzi pracownikowi w dochodzeniu swoich racji z tytułu wypadku przy pracy. Aby można było powiedzieć o zdarzeniu uznanym za wypadek przy pracy muszą wystąpić wymienione wyżej wszystkie elementy definicji wypadku przy pracy.

Często trudnym problemem dla zespołów powypadkowych jest ustalenie wystąpienia urazu wewnętrznego będącego często wynikiem upadku z wysokości, czy nagłego dźwignięcia. W takich przypadkach, po ustaleniu szczegółowych okoliczności i przyczyn wypadku konieczna jest konsultacja lekarza prowadzącego lub specjalisty. Pomocne być mogą inne dowody dotyczące wypadku. Stwierdzenie w protokole powypadkowym, że wypadek nie jest wypadkiem przy pracy, albo że zachodzą okoliczności, które mogą mieć wpływ na prawo pracownika do świadczeń przysługujących z tytułu wypadku wymaga szczegółowego uzasadnienia i wskazania dowodów stanowiących podstawę takiego stwierdzenia, (art. 11 ust. 1 cyt. Rozporządzenia). To bardzo ważny zapis, często pomijany w protokołach powypadkowych, zmuszający zespoły powypadkowe do szczegółowego uzasadnienia wydanego werdyktu.

Protokół powypadkowy zatwierdza pracodawca i niezwłocznie doręcza poszkodowanemu lub rodzinie, jeśli mamy do czynienia z wypadkiem śmiertelnym, oraz inspektorowi pracy, jeśli miał miejsce wypadek śmiertelny, ciężki lub zbiorowy. Poszkodowany w wypadku ma niczym nieograniczone prawo do zapoznania się z aktami sprawy, sporządzenia notatek, oraz zgłoszenia uwag i zastrzeżeń do treści ustaleń zawartych w protokole powypadkowym. Tu na wysokości zadania winien zawsze stawać społeczny inspektor pracy (obiektywny, wyspecjalizowany w problematyce wypadkowej, bezpośredni obrońca pracownika poszkodowanego). Nie jest łatwo poszkodowanemu bronić swoich racji. Często nie zna swoich uprawnień. Dlatego pomoc społecznego inspektora pracy, aktywnego i doświadczonego jest bezwzględnie potrzebna.