Trzeba wiedzieć, że…

Kazimierz Pasternak

 

BEZPIECZEŃSTWO I HIGIENA PRACY posiada rangę gwarancji konstytucyjnych i należy do podstawowych obowiązków pracodawcy. Jest jedną z zasad prawa pracy. Kilka Konwencji Międzynarodowej Organizacji Pracy dotyczy tej problematyki. Tej tematyce poświęcone są Dyrektywy unijne obowiązujące w krajach UE. W prawie krajowym bezpieczeństwo i higiena pracy jest obszernie regulowane w kodeksie pracy, oraz innych licznych ustawach i aktach wykonawczych. Szczegółowe zakładowe lub branżowe regulacje w tej materii zawierają zakładowe (ponadzakładowe) układy zbiorowe pracy i regulaminy pracy. Art. 207 kodeksu pracy obliguje pracodawcę do ponoszenia pełnej odpowiedzialności za stan bezpieczeństwa i higieny pracy. Obowiązek ten nie dotyczy wyłącznie pracowników. Każdy, kto wykonuje pracę na terenie zakładu pracy bez względu na status, rodzaj umowy, ma mieć obowiązkowo zagwarantowane bezpieczne i higieniczne warunki pracy. To samo dotyczy pracowników zatrudnionych u innego pracodawcy wykonujących pracę na terenie innego zakładu pracy. Obowiązek ten nie może być sprowadzony do fikcji, pewnych kosmetycznych, ogólnikowych zachowań. Nie dopuszczalne jest tutaj działanie na skróty mające na celu marginalizację tej ochrony i uzyskanie liczbowo wymiernych oszczędności. Pracodawca ma jasno postawione obowiązki, z których ma się wywiązać. Bezpieczeństwo i higiena pracy nie może być traktowana w sposób zawężony, sprowadzający się jedynie do zapewnienia pracownikom minimalnych warunków, a ma powodować stałą, systematyczną ochronę zdrowia i życia pracowników i innych osób wykonujących pracę na rzecz pracodawcy.

W zależności od rodzaju zakładu, branży, występujących zagrożeń w miejscu pracy, stopień skomplikowania i zapewnienia ochrony zdrowia i życia pracowników i innych osób jest różny. Znacznie trudniej jest skutecznie chronić zdrowia i życia pracowników i osób o innym statusie w hutach, kopalniach, budownictwie niż dla przykładu na salach wykładowych. Aby ochrona ta była maksymalnie skuteczna ustawodawca (art. 207§2KP) nakazuje pracodawcy odpowiednie wykorzystanie osiągnięć nauki i techniki. Jeśli „odpowiednie” to znaczy, że pracodawca na bieżąco zobowiązany został do stałego zapoznawania się z osiągnięciami nauki i techniki, oraz wdrażania tych naukowo - technicznych nowości w kierowanym przez siebie zakładzie pracy dla eliminowania istniejących zagrożeń na stanowiskach pracy i systematycznej, skutecznej ochrony zdrowia i życia pracowników. Na pracodawcy spoczywa obowiązek organizowania pracy w sposób zapewniający bezpieczne i higieniczne warunki pracy, w rozumieniu kompleksowym. Przede wszystkim wymagana jest tutaj podstawowa znajomość tych wymogów przez pracodawcę. Temu celowi służą miedzy innymi szkolenia. Organem pomocniczym dla pracodawcy w realizacji tego obowiązku jest zakładowa służba BHP. Temu celowi służą konsultacje realizowane miedzy pracodawcą a zakładowymi organizacjami związkowymi. Pomocne w zapewnieniu przez pracodawcę bezpiecznych i higienicznych warunków pracy są kontrole państwowej inspekcji pracy i innych instytucji państwowego nadzoru nad warunkami pracy. Istotnym elementem w zapewnieniu przez pracodawcę bezpiecznych i higienicznych warunków pracy są zalecenia i uwagi wydawane przez społecznych inspektorów pracy. Ważne zadanie w tej materii odgrywa dobrze zorganizowana i aktywna zakładowa komisja BHP, która będąc zakładowym organem opiniodawczo-doradczym (wymóg 250 zatrudnionych pracowników) może pomóc pracodawcy w realizacji spoczywającego na nim obowiązku zatrudniania pracowników i innych osób wykonujących pracę w warunkach bezpiecznych i higienicznych, eliminujących groźbę utraty zdrowia i życia.