Współdziałanie

Kazimierz Pasternak

 

Zakładowe Organizacje Związkowe NSZZ „Solidarność” nie są osamotnione w prowadzeniu codziennej batalii w zakresie przestrzegania prawa pracy, poprawy warunków pracy i eliminowaniu zagrożeń mogących skutkować utratą zdrowia lub nawet życia pracowników. Wystarczy ogólnikowe zapoznanie się z treścią kilku conajmniej ustaw aby móc odpowiedzieć na pytanie o zakres obowiązków jakie mają do spełnienia instytucje państwowego nadzoru odpowiedzialne za realizację obowiązujących przepisów prawa pracy. Z lektury obowiązującej ustawy o Państwowej Inspekcji Pracy dowiadujemy się, że PIP w zakresie swego działania współdziała ze związkami zawodowymi, która w szczególności polega na: informowaniu przedstawicieli związków zawodowych o tematyce i zakresie przeprowadzanej kontroli, analizowaniu uwag i spostrzeżeń wnoszonych przez zakładowe organizacje związkowe społecznych inspektorów pracy podczas wykonywania czynności kontrolnych, poinformowaniu o wynikach kontroli i podjętych decyzjach oraz na udzielaniu porad i informacji z zakresu prawa pracy. W ramach współdziałania Państwowa Inspekcja Pracy może na wniosek związków zawodowych prowadzić szkolenie i instruktaż oraz udzielać pomocy w szkoleniu społecznych inspektorów pracy celem zwiększenia skuteczności ich funkcjonowania. Z Państwową Inspekcją Pracy współdziałają społeczni inspektorzy pracy. Wynika to z Ustawy o społecznej inspekcji pracy. Z treści tej ustawy wynika, że PIP udziela pomocy społecznej inspekcji pracy w realizacji jej zadań między innymi w zakresie poradnictwa prawnego czy szkoleniach. Inspektorzy PIP przeprowadzają kontrole wykonania zaleceń i uwag społecznych inspektorów pracy. Na umotywowany wniosek zakładowego społecznego inspektora pracy, uzgodniony z zakładowymi organizacjami związkowymi, dotyczący problematyki zagrożenia zdrowia i życia pracowników, inspektorzy Państwowej Inspekcji Pracy przeprowadzają każdorazowo kontrolę oraz wszczynają postępowanie w sprawach o wykroczenia przeciwko prawom pracownika. Warto dodać, że w ramach współdziałania zakładowy społeczny inspektor pracy ma prawo uczestniczyć w kontrolach przeprowadzanych w zakładzie przez inspektorów PIP oraz w podsumowaniu tych kontroli. Do udzielania pomocy społecznej inspekcji pracy w wykonywaniu jej zadań zobowiązane są również inne organy nadzoru i kontroli warunków pracy, do których należą między innymi: Państwowa Inspekcja Sanitarna czy Urząd Dozoru Technicznego.

Obowiązek współdziałania ze związkami zawodowymi wynika z Ustawy o służbie medycyny pracy, której kluczowym zadaniem jest ochrona zdrowia pracujących przed wpływem niekorzystnych warunków związanych ze środowiskiem pracy i sposobem jej wykonywania, a także sprawowanie profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracującymi. Służba medycyny pracy wykonując swoje zadania współdziała między innymi z: pracownikami, ich przedstawicielami a zwłaszcza ze związkami zawodowymi. Współdziałanie to polega w szczególności na: na bieżącej, wzajemnej wymianie informacji o zagrożeniach zdrowia występujących na stanowiskach pracy, przedstawianiu wniosków zmierzających do ich ograniczania lub likwidacji. W ramach współdziałania związki zawodowe uprawnione są do uczestnictwa w inicjatywach pro zdrowotnych na rzecz pracujących i dokonywaniu wyboru form opieki zdrowotnej odpowiednich do rodzaju zakładu pracy i występujących w nim zagrożeń zawodowych. Również obowiązujący Kodeks Pracy nakłada na pracodawców obowiązek współdziałania ze związkami zawodowymi w sprawach dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy oraz w procesie uzgodnień zakładowych regulacji prawnych. Zasady współdziałania obwarowane są określonymi w przepisach pragmatykami. Problemem jest praktyczne wykorzystywanie istniejących możliwości ustawowych przez zakładowe organizacje związkowe w systematycznym usprawnianiu realizacji istniejących zadań i poprawie skuteczności działania.