PRZYPOMINAMY

Katarzyna Wronka

 

 

Ustawa z dnia 7 kwietnia 200 6 roku o informowaniu pracowników i przeprowadzaniu konsultacji obowiązuje już blisko miesiąc (od 25 maja 2006 roku). W związku z tym przypominamy o konieczności powoływania i tworzenia rad pracowników w zakładach pracy, gdzie istnieje taki obowiązek ustawowy, a nie zostało do dnia 25 maja br. podpisane odpowiednie porozumienie.

 

Przypominamy, iż zgodnie z treścią art. 25 ust. 1 ustawy, związki zawodowe w terminie dwóch miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy (a więc do dnia 25 lica br.) mają obowiązek wybrania rady pracowników i poinformowania o tym pracodawcy. Jest to termin nieprzekraczalny. Jeśli działające w zakładzie pracy organizacje nie dojdą do porozumienia, a w konsekwencji nie wybiorą rady pracowników, wówczas pracodawca w terminie do 25 września tego roku rozpocznie procedurę wyboru członków rady przez pracowników.

 

 

Dla przypomnienia informuję, że przepisy ustawy o informowaniu pracowników i przeprowadzaniu z nimi konsultacji stosuje się do pracodawców, którzy prowadzą działalność gospodarczą i zatrudniają co najmniej 50 osób. Zatem zwolnieni z obowiązku tworzenia rad są organy administracji publicznej i ich jednostki organizacyjne, stowarzyszenia oraz pracodawcy, którzy realizują cele polityczne, edukacyjne lub charytatywne. Ponadto ustawa zaznacza, że przepisów ustawy nie stosuje się do: przedsiębiorstw, gdzie powoływane są z mocy ustawy rady zakładowe, a więc w przedsiębiorstwach państwowych, w których tworzony jest samorząd załogi przedsiębiorstwa, przedsiębiorstwa mieszane zatrudniające co najmniej 50 pracowników, państwowe instytucje filmowe.

 

Skład ilościowy rad pracowników zależy od liczby zatrudnionych u pracodawcy pracowników i wynosi odpowiednio 3, 5 lub 7 osób. U pracodawcy zatrudniającego od 50 do 250 pracowników, radę tworzyć będzie 3 pracowników, u pracodawcy zatrudniającego od 251 do 500 pracowników będzie to 5 pracowników, a u pracodawcy zatrudniającego powyżej 500 pracowników radę pracowników tworzyć będzie 7 osób. Jeśli jednak u pracodawcy działa kilka organizacji związkowych, każda z nich będzie miała prawo wyboru nie mniej niż jednego członka rady pracowników. Natomiast jeżeli liczba organizacji związkowych będzie większa niż przewidziana prawem liczba osób tworzących radę pracowników, wówczas każdej z tych organizacji będzie przysługiwało prawo wyboru jednego członka rady.

 

Zasady powoływania czy wybierania członków rady pracowników określa przepis art. 4 ustawy, który wskazuje też na pewną chronologię w tym zakresie.

- Przede wszystkim, jeśli u pracodawcy działa jedna organizacja związkowa, zarząd tej organizacji wybiera członków rady i powiadamia o tym pracodawcę (w terminie do 25 lipca 2006 roku).

- W przypadku, gdy u pracodawcy jest kilka organizacji związkowych, wówczas wspólnie wybierają one radę i powiadamiają o tym pracodawcę. Szczegółowe zasady powoływania i funkcjonowania rady, wybranej w drodze porozumienia pomiędzy związkami zawodowymi, muszą zostać określone w drodze porozumienia pomiędzy tymi związkami. Wybór rady pracowników przez organizacje związkowe musi nastąpić w ciągu 30 dni od dnia rozpoczęcia negocjacji, ale także w tym wypadku termin na dokonanie wyboru i powiadomienie pracodawcy jest zakreślony do dnia 25 lipca br. Przypominamy zatem wszystkim o konieczności rozpoczynania negocjacji.

- Jeżeli w ciągu 30 dni od daty rozpoczęcia negocjacji, nie dojdzie do zawarcia przez związki zawodowe porozumienia, muszą one powiadomić o tym pracodawcę. W takiej sytuacji wyboru członków rady pracowników dokonują pracownicy spośród kandydatów zgłoszonych przez organizacje związkowe. O zasadach przeprowadzania wyborów na członków rady pracowników informowaliśmy na łamach Tygodnika Solidarność Świętokrzyska w maju.

- Jeśli u pracodawcy nie działa organizacja związkowa, wyborów członków rady pracowników dokonują pracownicy, na zasadach określonych w ustawie. Przepisy wskazują, iż u pracodawcy zatrudniającego do 100 pracowników, rady wybierane są (przez pracowników) spośród kandydatów zgłoszonych na piśmie przez grupę co najmniej 10 pracowników, a u pracodawcy zatrudniającego powyżej 100 pracowników – spośród kandydatów zgłoszonych na piśmie przez grupę co najmniej 20 pracowników. W takiej sytuacji to pracodawca będzie organizował wybory członków rady pracowników, na pisemny wniosek co najmniej 10% pracowników. Powiadomienie o przeprowadzeniu wyborów powinno nastąpić w formie przyjętej u pracodawcy na 30 dni przed dniem wyborów. Natomiast termin zgłoszenia kandydatów będzie wynosił 21 dni.

 

Na powtarzające się często pytania o zasady ponoszenia kosztów w związku z wyborem i działalnością rady pracowników, przypominamy: koszty funkcjonowania rady pracowników będą ponosić odpowiednio: organizacje związkowe, jeżeli u pracodawcy działają związki zawodowe lub pracodawca, jeżeli nie działają u niego związki zawodowe i rada jest wybierana bezpośrednio przez pracowników.

 

Zatem pracodawca ponosi koszty działalności i funkcjonowania rady tylko jeśli nie działają u niego związki zawodowe. Jeśli są związki, ale nie dojdą one do porozumienia i wybór członków rady pracowników dokonają pracownicy spośród zgłoszonych przez związki kandydatów – koszty wyborów oraz działalności takiej rady i tak będą ponosić związki zawodowe (art. 6 ustawy).

 

Reasumując, do dnia 25 lipca 2006 roku, związki zawodowe działające w zakładzie pracy powinny uzgodnić wspólne stanowisko w kwestii powołania rady i jej składu. Przez ustawodawcę został ustalony 30 dniowy okres czasu na prowadzenie negocjacji. Jeśli się tak nie stanie i rada nie zostanie wybrana, wówczas pracodawca w ciągu kolejnych 2 miesięcy (a więc do dnia 25 września) sam zorganizuje wybory na członków do rad pracowników.