Porady prawne

 

Co to jest „zdolność procesowa” i komu ona przysługuje?

 

Zdolnością procesową określamy zdolność podmiotu do samodzielnego dokonywania czynności procesowych (wytaczania powództwa, występowania przed sądem, składania oświadczeń, składania wniosków, zaskarżania orzeczeń). Zgodnie z brzmieniem art. 65 Kodeksu cywilnego, zdolność procesową mają osoby fizyczne posiadające pełną zdolność do czynności prawnych, osoby prawne oraz organizacje społeczne dopuszczone do działania na podstawie obowiązujących przepisów, choćby nie posiadały osobowości prawnej. Warto też zaznaczyć, że istnieje różnica pomiędzy zdolnością procesową a zdolnością sądową. Mianowicie każda osoba fizyczna i prawna mają zdolność występowania w procesie jako strona – i to nazywamy zdolnością sądową.

 

 

Co to znaczy, że niektórzy mają pełną zdolność, a inni ograniczona zdolność procesową?

 

Pełną zdolność procesową mają osoby posiadające pełną zdolność do czynności prawnych, czyli takie, które ukończyły 18 lat (kobiety także po ukończeniu 16 roku życia, jeśli na podstawie zezwolenia sądu zawarły związek małżeński) i nie są ubezwłasnowolnione. Natomiast ograniczoną zdolność do czynności prawnych mają osoby fizyczne, które ukończyły 13 lat, ale nie osiągnęły jeszcze 18 lat roku życia; lub te które mają 18 lat, ale zostały częściowo ubezwłasnowolnione. Osoby ograniczone w zdolności do czynności prawnych mają zdolność procesową w sprawach wynikających z czynności prawnych, których mogą dokonywać samodzielnie. Zatem w tym przypadku ograniczona zdolność procesowa dotyczy nie czynności, jakie osoba dokonuje przed sądem, ale zakresu spraw, w jakich może występować.

 

 

Co to znaczy, że występuję przed sądem z pełnomocnikiem? Czy wtedy jestem zwolniony z obowiązku stawienia się w sądzie? Kogo można ustanowić pełnomocnikiem?

 

Osoby (zarówno fizyczne, jak i prawne) mogą występować w sądzie osobiście, lub ustanowić w tym celu pełnomocnika. Dotyczy to postępowania przed sądem w ogóle, również przed sądem pracy. Pełnomocnictwo może być ogólne (i takie upoważnia do prowadzenia wszystkich spraw), do prowadzenia niektórych spraw, albo tylko do podjęcia niektórych czynności procesowych. Pełnomocnictwo powinno być udzielone albo na piśmie, albo ustnie – ale na posiedzeniu sądu, przez oświadczenie złożone przez stronę i wciągnięte do protokołu. Pełnomocnik, aby mógł występować przed sądem musi złożyć pisemne pełnomocnictwo (i wtedy już osoba występująca przed sądem jest ze stawiennictwa zwolniona).

 

Pełnomocnikiem strony może być m.in. adwokat, radca prawny, rzecznik patentowy (w sprawach własności przemysłowej), osoba sprawująca zarząd nad majątkiem lub interesami strony, osoba pozostająca ze stroną w stałym stosunku zlecenia (jeśli przedmiot sprawy wychodzi poza zakres zlecenia), współuczestnik sporu, małżonek, rodzice, rodzeństwo, zstępni strony. Ponadto pełnomocnikiem może być: przedstawiciel związku zawodowego, inspektor pracy, pracownik zakładu pracy (w którym zatrudniony jest mocodawca) i in.

oprac.:Katarzyna Wronka-Dział Prawny

Zarządu Regionu Świętokrzyskiego

NSZZ "Solidarność"