Prawo pracy w 2006 roku

Katarzyna Wronka

 

Z dniem 1 stycznia 2006 roku nie wprowadzono żadnych radykalnych zmian prawa pracy, w przeciwieństwie do lat wcześniejszych. Komisja Kodyfikacyjna prawa pracy stale pracuje nad przygotowaniem zmian, które jeszcze bardziej ujednolicą polskie prawo i zbliżą je do prawa obowiązującego w innych krajach Unii Europejskiej. Na dzień dzisiejszy jednak nie znowelizowano przepisów Kodeksu pracy. W 2006 roku musimy liczyć się z kilkoma zaledwie zmianami, chociaż ich znaczenie dla pracowników będzie z pewnością istotne.

 

Warto przypomnieć, że już od dnia 1 czerwca 2005 roku obowiązuje nowy zapis art. 88 § 1 Kodeksu pracy, który brzmi następująco:

„Art. 88 § 1 Przy zachowaniu zasad określonych w art. 87 potrąceń na zaspokojenie świadczeń alimentacyjnych pracodawca dokonuje również bez postępowania egzekucyjnego, z wyjątkiem przypadków, gdy:

1) świadczenia alimentacyjne mają być potrącane na rzecz kilku wierzycieli, a łączna suma, która może być potrącona nie wystarcza na pełne pokrycie wszystkich należności alimentacyjnych,

2) wynagrodzenie za pracę zostało zajęte w trybie egzekucji sądowej lub administracyjnej”.

 

Sporym zaskoczeniem dla wielu jest zapis art. 127 ustawy z dnia 28 lipca 2005 roku o kosztach sądowych w sprawach cywilnych. Artykuł ten uchyla art. 263 Kodeksu pracy, stanowiący, iż postępowanie w sprawach o roszczenia pracownika ze stosunku pracy jest wolne od opłat sądowych, a wydatki związane z czynnościami podejmowanymi w toku tych spraw ponosi tymczasowo Skarb Państwa. Ostatecznie o wydatkach decyduje sąd w orzeczeniu kończącym postępowanie. Przepis art. 263 k.p. przestanie obowiązywać z dniem 2 marca 2006 roku.

 

Obecnie obowiązujące przepisy Kodeksu pracy oraz Kodeksu postępowania cywilnego w pewien sposób chroniły pracowników, stosując wobec nich zwolnienie od kosztów sądowych. Obecnie pracownik może być obciążony wydatkami związanymi z toczącym się z jego udziałem postępowaniu tylko gdy zaistnieją szczególne wypadki, np. wniesiony przez pracownika pozew będzie ewidentnie bezzasadny, zostanie stwierdzone rzeczywiste, umyślne i ciężkie naruszenie przez pracownika swoich obowiązków, w związku z czym pracodawca poniósł szkodę, czy też „pieniactwo” procesowe ze strony pracownika.

 

Zmiana wynikająca z ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych powoduje, że jej przepisy będą miały zastosowanie również do kosztów postępowania w sprawach o roszczenia wynikające ze stosunku pracy. Przepisy tej ustawy, w art. 35 wprowadzają obowiązek ponoszenia przez wnoszącego sprawę (zarówno pracownika jak i pracodawcę) opłaty podstawowej w wysokości 30 zł od pism procesowych wnoszonych we wszystkich sprawach z zakresu prawa pracy. Opłata ta dotyczyć będzie apelacji, zażalenia, skargi kasacyjnej i skargi o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia. Jednakże w sprawach ze stosunku pracy, w których wartość przedmiotu sporu przekraczać będzie 50 000 zł, od pism podlegających opłacie pobierana będzie opłata stosunkowa w wysokości 5 proc. wartości przedmiotu sporu lub przedmiotu zaskarżenia, jednak nie mniej niż 30 zł i nie więcej niż 100 000 zł. Zarówno pracownik, jak i pracodawca będą mieli obowiązek uiścić opłatę podstawową od pism podlegających, zgodnie z przepisami ustawy, opłacie także, gdy sprawę o ustalenie istnienia stosunku pracy wytoczy inspektor pracy, mimo, że inspektor pracy nie ma obowiązku uiszczania kosztów sądowych. W sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych i w sprawach odwołań rozpoznawanych przez sąd pracy i ubezpieczeń społecznych pobiera się opłatę podstawową w kwocie 30 zł wyłącznie od apelacji, zażalenia, skargi kasacyjnej i skargi o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia.

 

W pozostałym zakresie zasady uiszczania kosztów sądowych pozostają bez zmian. Zatem pracownikowi wnoszącemu powództwo w sprawach z zakresu prawa pracy przysługiwać będzie co do zasady zwolnienie z kosztów sądowych z zastrzeżeniem powyższych regulacji. Wydatki związane z postępowaniem przed sądem będzie tymczasowo ponosił Skarb Państwa, a sąd w orzeczeniu kończącym postępowanie rozstrzygnie także o wydatkach. W sprawach rozpoczętych przed dniem 2 marca 2006 roku będą miały zastosowanie dotychczasowe przepisy regulujące zasady ponoszenia opłat związanych z postępowaniem.