Decyzja Prezydium KK nr 19/23 ws. opinii do projektu rozporządzenia Rady Ministrów zmieniającego rozporządzenie w sprawie wynagradzania pracowników samorządowych

Prezydium Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność” zgłasza następujące uwagi do opiniowanego projektu.

Przede wszystkim należy jednoznacznie krytycznie ocenić fakt, że dopiero XIII kategoria zaszeregowania przewiduje gwarancję uzyskania wynagrodzenia zasadniczego na poziomie płacy minimalnej, która będzie obowiązywała od 1 lipca br. Oznacza to, że już obecnie ponad połowa kategorii zaszeregowania plasuje się poniżej wynagrodzenia minimalnego (w wysokości od 1 lipca).

Oczywiście, o spełnieniu przesłanki otrzymywania co najmniej wynagrodzenia minimalnego decyduje suma różnych składników wynagrodzenia, ale po pierwsze nie wlicza się do tej sumy dodatku stażowego (który dla wielu pracowników samorządowych jest jedynym dodatkiem do wynagrodzenia zasadniczego), a po drugie o widełkach płacowych dla pracowników samorządowych zatrudnionych na podstawie umowy o pracę decydują także regulaminy wynagradzania (określając maksymalną wysokość wynagrodzenia zasadniczego). To jednak wskazywanie w akcie prawnym pochodzącym od organu jakim jest Rada Ministrów gwarancji zarobkowania (bo tak należy odczytywać ideę określenia minimalnego poziomu wynagrodzenia zasadniczego dla pracowników samorządowych) wyraźnie poniżej ustawowego wynagrodzenia minimalnego jest nie do pogodzenia ze spójnością systemu prawa. Powoduje to również zrozumiałe oburzenie adresatów tych rozwiązań, a także bezpośrednio wpływa na pogarszające się wskaźniki dotyczące chęci podejmowania pracy w tej sferze. Nie wymaga przy tym szerszego uzasadnienia stwierdzenie, że sytuacja taka jest jednoznacznie negatywna dla szeroko pojętego państwa.

Wzrost minimalnego wynagrodzenia zasadniczego o 50 lub 100 zł w zależności od kategorii zaszeregowania w połączeniu z pogarszającą się sytuacją finansową samorządów  będą skutkować dalszym spłaszczaniem wynagrodzeń oraz działać demotywująco na wysoko wykwalifikowaną kadrę.

Decyzja Prezydium KK nr 18/23 ws. rejestracji Krajowej Sekcji Funkcjonariuszy i Pracowników Policji NSZZ „Solidarność”

Prezydium Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność”, działając na podstawie § 7 ust. 2 Uchwały KK nr 17/08 ws. zasad rejestracji i wyrejestrowania oraz funkcjonowania branżowych jednostek organizacyjnych Związku (z późn.zm.), dokonuje rejestracji Krajowej Sekcji Funkcjonariuszy i Pracowników Policji NSZZ „Solidarność”.

Decyzja wchodzi w życie z dniem podjęcia.

Decyzja Prezydium KK nr 17/23 ws. uwag do projektu standardów raportowania niefinansowego, dotyczące kwestii społecznych, część Projektów Europejskich Standardów Sprawozdawczości w zakresie Zrównoważonego Rozwoju (ESRS) S1 Own Workers (pracownicy spółki/grupy kapitałowej) z grudnia 2022 r.

Prezydium Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność” przedstawia uwagi do projektu standardów raportowania dotyczące części ESRS S1 Own Workers (pracownicy spółki/grupy kapitałowej) z grudnia 2022 r.

Jak wskazuje projekt standardu, jego celem ma być określenie wymogów dotyczących ujawniania informacji, które umożliwią użytkownikom oświadczeń o zrównoważonym rozwoju zrozumienie istotnego wpływu przedsiębiorstwa na jego pracowników, a także powiązanych istotnych ryzyk i szans, w tym:

a) w jaki sposób przedsiębiorstwo wpływa na swoich własnych pracowników, pod względem istotnych pozytywnych i negatywnych faktycznych lub potencjalnych skutków;
b) wszelkie podjęte działania i wyniki takich działań w celu zapobieżenia, złagodzenia lub naprawienia rzeczywistych lub potencjalnych negatywnych skutków;
c) charakter, rodzaj i zakres istotnych ryzyk i szans zakładu związanych z jego wpływem i zależnością od własnej siły roboczej oraz sposób, w jaki zakład nimi zarządza;
d) skutki finansowe dla zakładu w perspektywie krótko-, średnio- i długoterminowej istotnych ryzyk i możliwości wynikających z wpływu zakładu i zależności od jego własnej siły roboczej.

1. Motyw (49) Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2022/2464 z dnia 14 grudnia 2022 r. w sprawie zmiany rozporządzenia (UE) nr 537/2014, dyrektywy 2004/109/WE, dyrektywy 2006/43/WE oraz dyrektywy 2013/34/UE w odniesieniu do sprawozdawczości przedsiębiorstw w zakresie zrównoważonego rozwoju wskazuje, które jednostki powinny ujawniać informacje, na temat czynników społecznych, w tym warunków pracy, zaangażowania partnerów społecznych, rokowań zbiorowych, równości, niedyskryminacji, różnorodności i włączenia społecznego oraz praw człowieka.

Informacje te powinny obejmować wpływ jednostki na obywateli, w tym na pracowników, i na zdrowie ludzi (…). Jednostki powinny również mieć możliwość informowania o możliwych zagrożeniach i tendencjach w zakresie zatrudnienia i dochodów.

Standardy sprawozdawczości, w zakresie zrównoważonego rozwoju powinny określać m.in. informacje, które muszą być ujawnione przez podmiot sprawozdający w odniesieniu do Deklaracji Międzynarodowej Organizacji Pracy dotyczącej podstawowych zasad i praw w pracy, podstawowych konwencji Międzynarodowej Organizacji Pracy. Do podstawowych konwencji MOP należą m.in. konwencja MOP nr 87 dotycząca wolności związkowej i ochrony praw związkowych, przyjęta w San Francisco dnia 9 lipca 1948 r. i konwencja MOP nr 98 dotycząca stosowania zasad prawa organizowania się i rokowań zbiorowych, przyjęta w Genewie dnia 1 lipca 1949 r.

Powyższe akty wymagają poszanowania swobody zrzeszania się oraz efektywnego uznania prawa rokowań zbiorowych, zapewnienia pracownikom swobodnego wykonywania praw związkowych (art.11 Konwencji MOP nr 87.) Pracownicy powinni korzystać z należytej ochrony przed wszelkimi aktami dyskryminacji, dążącymi do naruszenia wolności związkowej w dziedzinie pracy. Taka ochrona powinna odnosić się w szczególności do czynów mających na celu:

a) uzależnienie zatrudnienia pracownika od warunku, że nie przystąpi on do związku zawodowego lub przestanie należeć do związku zawodowego, b) wydalenie pracownika lub skrzywdzenie go we wszelki inny sposób z powodu jego przynależności do związku zawodowego lub udział w działalności związkowej poza godzinami pracy lub za zgodą pracodawcy, podczas godzin pracy (art. 1 Konwencji MOP nr 98).

Zaproponowane w projekcie standardy sprawozdawczości w sposób niewystarczający odnoszą się do wskazanych powyżej wymagań międzynarodowych standardów pracy.

Prezydium KK NSZZ „Solidarność” zwraca uwagę, że na str. 5 projektu standardów, w pkt. 2 lit a) nr V) – określającym cel standardów ESRS S1 Own workforce (własne zasoby ludzkie) literalnie – własna siła robocza- pracownicy – wskazana jest m.in. wolność zrzeszania, jednak nie znajduje ona odpowiedniego rozwinięcia w dalszej części projektu standardów. W dodatku A: zdefiniowano terminy (str. 20-27), ale nie została zawarta definicja wolności zrzeszania. W dodatku B2 (str. 47) zostały wskazane polityki (działania pracodawcy), które składają się na wolność związkową.

Bez zagwarantowania realnej i prawdziwej wolności zrzeszania, wolnej od wszelkiej ingerencji ze strony pracodawcy/przedsiębiorstwa nie można mówić o istnieniu realnego dialogu społecznego. Dlatego uzasadnione jest twierdzenie, iż kwestia wolności związkowej rozumiana jako stan braku utrudniania działania związkom zawodowym w przedsiębiorstwie nie została w sposób wystarczający uwzględniona w projekcie standardów.

Prezydium KK NSZZ „Solidarność” podkreśla, że w motywie 16) Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i rady (UE) 2022/2041 z dnia 19 października 2022 r. w sprawie adekwatnych wynagrodzeń minimalnych w Unii Europejskiej, unijny prawodawca wprost mówi o zjawisku zwalczania związków zawodowych. Informacja o zjawisku zwalczania związków zawodowych nie może zostać pominięta w opiniowanych standardach, gdyż nie pozostaje ono bez wpływu na sytuację pracowników. Zwalczanie związków zawodowych nie jest niczym innym jak łamaniem międzynarodowych standardów, objętych obowiązkiem raportowania.

Wobec powyższego, przyjęty sposób prezentacji standardów nie realizuje celu jakim jest wskazanie jak stosowanie/brak stosowania standardów MOP dotyczących działalności związków zawodowych wpływa na sytuację pracowników przedsiębiorstwa.

W opinii Prezydium KK NSZZ „Solidarność”, aby zrealizować cel raportowania należy:

  1. wprowadzić definicję wolności związkowej, w oparciu o zasady wskazane
    w Konwencji 87 i Konwencji 98 MOP,
  2. w części zarządzanie wpływami, ryzykiem i szansami (str. 9 standardów), jako realizacja celu wskazanego w pkt. 19 dodać część mówiącą o zaangażowaniu po stronie przedsiębiorstwa/pracodawcy we współpracę z pracownikami, przedstawicielami pracowników i związkami zawodowymi.

Projekt standardów odnosi się wyłącznie do zaangażowania pracowników, a całkowicie pomija kwestię zaangażowania pracodawcy/przedsiębiorstwa w dialog z pracownikami i ich przedstawicielami, w tym ze związkami zawodowymi. Zaangażowanie przedsiębiorstwa w dialog z pracownikami i ich przedstawicielami znacząco wpływa na sytuację pracowników i otoczenie przedsiębiorstwa. Ze względu na uprawnienia związków zawodowych takie jak prawo konsultacji projektów aktów prawnych czy wniosek o inicjatywę legislacyjną zaangażowanie przedsiębiorstwa we współpracę ze związkiem zawodowym może przynieść wymierne korzyści dla przedsiębiorstwa. Na przykład współpraca w zakresie procedowanych zmian legislacyjnych nie dotyczących bezpośrednio kwestii pracowniczych, ale ważnych dla działania przedsiębiorstwa np. zmian podatkowych czy innych. Dobra współpraca i zaufanie między przedsiębiorstwem, a związkiem zawodowym pozwoliło niejednemu przedsiębiorstwu przetrwać trudne czasy.

Niestety związki zawodowe spotykają się również z taką sytuacją, gdy ich zwalczanie jest elementem polityki przedsiębiorstwa. Nie jest to ujmowane w żadnym wewnętrznym dokumencie pod postacią „polityki antyzwiązkowej”, ale ma miejsce w rzeczywistości. W takim przypadku, działanie przedsiębiorstwa stanowi element ryzyka (koszty konfliktu i koszt alternatywny braku współpracy), które również powinno podlegać raportowaniu i zostać uwzględnione w standardach. Czynnik ten powinien więc zostać uwzględniony przy ocenie ryzyka, o którym mowa w opisie celów standardów raportowania.

2. Celem powyższej propozycji uzupełnienia wymaganych informacji nie jest nałożenie dodatkowych obowiązków raportowych na przedsiębiorstwo lecz zapewnienie, iż przekazane dane – standardy – pozwolą na pokazanie prawdziwego obrazu dialogu społecznego w przedsiębiorstwie.

Nie jest również właściwe, aby kwestia współpracy lub braku współpracy przedsiębiorstwa ze związkiem zawodowym była przedmiotem jednostronnej oceny przez przedsiębiorstwo, gdyż może prowadzić to do zniekształcenia prawdziwego obrazu sytuacji. Zgodnie z motywem 52 dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2022/2464 z dnia 14 grudnia 2022 r. w sprawie zmiany rozporządzenia (UE) nr 537/2014, dyrektywy 2004/109/WE, dyrektywy 2006/43/WE oraz dyrektywy 2013/34/UE w odniesieniu do sprawozdawczości przedsiębiorstw w zakresie zrównoważonego rozwoju dialog i wymiana poglądów między przedstawicielami pracowników a centralnym kierownictwem lub innym szczeblem kierownictwa powinna umożliwić wyrażenie opinii przez przedstawicieli pracowników.

Zwracamy uwagę, że co do zasady sprawozdawczość w zakresie zrównoważonego rozwoju powinna być opracowywana na zasadzie określonej w motywie 52 dyrektywy tj. w drodze konsultacji. Jednak, zdaniem Prezydium KK NSZZ „Solidarność”, ta część sprawozdania która dotyczy oceny dialogu społecznego, powinna podlegać uzgodnieniu z organizacjami związkowymi a w przypadku odmiennych stanowisk, związek zawodowy powinien mieć prawo zajęcia stosownego stanowiska, które będzie stanowiło element sprawozdania, jak wskazuje ostatnie zdanie motyw 52 dyrektywy.

Decyzja Prezydium KK nr 15/23 ws. zmiany przedstawiciela NSZZ „Solidarność” w Zespole problemowym ds. funduszy europejskich Rady Dialogu Społecznego

Prezydium Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność” postanawia odwołać Panią Elżbietę Wielg z funkcji członka Zespołu ds. funduszy europejskich Rady Dialogu Społecznego i powołać na tę funkcję Panią Agnieszkę Rybczyńską. Prezydium KK wskazuje Panią Elżbietę Wielg jako stałego eksperta Zespołu problemowego ds. funduszy europejskich Rady Dialogu Społecznego.

Decyzja Prezydium KK nr 14/23 ws. opinii o projekcie rozporządzenia Rady Ministrów zmieniającego rozporządzenie w sprawie programu badań statystycznych statystyki publicznej na rok 2022

Prezydium Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność” podtrzymuje propozycję rozszerzenia badania w pkt. 1.20.03 Świadczenia na rzecz rodziny zawartą w Decyzji Prezydium KK nr 147/19 ws. opinii o projekcie programu badań statystycznych statystyki publicznej na rok 2021.

w pkt. 1.20.03 Świadczenia na rzecz rodziny

W zakresie świadczeń alimentacyjnych zasadne jest ustalenie liczby odmownych decyzji z powodu przekroczenia progu dochodowego. Jest to o tyle ważne, że takie dane analizowane co roku pozwolą na ustalenie tendencji w tym zakresie, a co ważniejsze – ustalenie czy aktualnie obowiązujące kryterium nie jest zbyt niskie. Ostatecznie należy pamiętać, że świadczenia alimentacyjne stanowią wsparcie dla samotnych rodziców wychowujących dzieci i mają zapobiegać ubóstwu tychże rodzin.

Prezydium KK NSZZ „Solidarność” zwraca uwagę, że aktualnie na stronie Ministerstwa Rodziny i Polityki Społecznej umieszczone są informacje zawierające statystyki z 2015 roku a przecież Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej na bieżąco zbiera i analizuje informacje dotyczące ilości decyzji administracyjnych w sprawach dotyczących realizacji ustawy o pomocy osobom uprawnionym do alimentów, w tym decyzji stwierdzających nienależnie pobrane świadczenia z funduszu alimentacyjnego. Podana jest też statystyka dotycząca decyzji wydanych przez Samorządowe Kolegia Odwoławcze (ogółem: w tym podtrzymujące, zmieniające oraz przekazujące sprawę organowi właściwemu do ponownego rozpatrzenia). Brak dostępnych aktualnych statystyk uniemożliwia bieżące monitorowanie sytuacji osób pobierających świadczenia.

Trzeba mieć również na względzie, że szybki wzrost płacy minimalnej w ostatnich latach przy jednoczesnym minimalnym wzroście kryterium dochodowego (900 zł) oraz pomimo wprowadzenia od 2020 roku zasady „złotówka za złotówkę” w odniesieniu do wypłat z funduszu alimentacyjnego skutkować będzie zwiększoną liczbą decyzji odmownych.

W związku z powyższym Prezydium KK NSZZ „Solidarność” wnioskuje o poszerzenie ww. badania w zakresie świadczeń alimentacyjnych, co pozwoli na bieżące monitorowanie sytuacji osób pobierających świadczenia.

Decyzja Prezydium KK nr 13/23 ws. przedstawiciela NSZZ „Solidarność” w Krajowym Komitecie Rozwoju Ekonomii Społecznej na lata 2023–2026

Prezydium Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność” w związku z art. 48 ust. 1 pkt. 7 ustawy z dnia 5 sierpnia 2022 r. o ekonomii społecznej (Dz. U. poz. 1812 z późn. zm.), wyznacza Panią Agnieszkę Kochańską do prac w Krajowym Komitecie Rozwoju Ekonomii Społecznej na lata 2023–2026.

Decyzja Prezydium KK nr 11/23 ws. zawarcia aneksu do porozumienia ustanawiającego warunki współpracy w zakresie najmu nieruchomości dz. nr 31/12 oraz 31/5 o pow. 4 255m2 oraz partycypacji finansowej w wykonaniu odcinka sieci wodociągowej wzdłuż pasa drogowego przy ul. Czarny Dwór w Gdańsku dz. nr 33/3 obr. 018 oraz budowy wspólnego zjazdu z ul. Czarny Dwór i drogi wewnętrznej leżącej w pasie służebności (dalej jako: „porozumienie”)

(do użytku służbowego)

Decyzja Prezydium KK nr 10/23ws. opinii o projekcie rozporządzenia Ministra Rodziny i Polityki Społecznej zmieniającego rozporządzenie w sprawie ustalenia wysokości wynagrodzenia za pracę i przyznawania innych świadczeń związanych z pracą dla pracowników Polskiego Komitetu Normalizacyjnego oraz projekcie rozporządzenia Ministra Rodziny i Polityki Społecznej zmieniające rozporządzenie w sprawie warunków wynagradzania za pracę i przyznawania innych świadczeń związanych z pracą dla pracowników zatrudnionych w państwowych jednostkach budżetowych resortu spraw wewnętrznych i administracji

Rząd aktualnie realizuje obowiązek wynikający z art. 773 §1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (Dz.U. z 2022 r. poz. 1510, 1700 i 2140), przeprowadzając konsultacje dotyczące projektów rozporządzeń w sprawie warunków wynagradzania za pracę i przyznawania innych świadczeń związanych z pracą dla pracowników zatrudnionych w jednostkach państwowej sfery budżetowej.

Prezydium Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność” nie wyraża akceptacji w sprawie wysokości wzrostu płac jedynie o 7,8% i podtrzymuje stanowisko z dnia 13 maja 2022 r., w którym postulowano wzrost wynagrodzeń w szeroko rozumianej sferze finansów publicznych na poziomie nie mniejszym niż 20%.

Prezydium KK NSZZ „Solidarność” podkreśla, że od momentu wydania stanowiska wskaźniki makroekonomiczne, takie jak poziom inflacji (prognoza NBP na rok 2023 z marca 2022 r. – 9%, z listopada 2022 – 13%) oraz wzrost PKB (prognoza NBP na rok 2023 z marca 2022 r. – 3%, z listopada 2022 – 0,7%) uległy pogorszeniu. Będzie to miało znaczący wpływ na spadek realnych dochodów pracowników.