Decyzja Prezydium KK nr 125/22 ws. opinii o projekcie ustawy o zmianie ustawy o odpowiedzialności podmiotów zbiorowych za czyny zabronione pod groźbą̨ kary (UD421)

  1. Prezydium Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność” opiniując projekt zmieniający po raz kolejny ustawę o zmianie ustawy o odpowiedzialności podmiotów zbiorowych za czyny zabronione pod groźbą kary zauważa iż przedłożony projekt nie zmienia treści art. 1 ustawy, co oznacza iż zakresem tego przepisu nadal pozostają czyny objęte przepisami art. 35 ustawy o związkach zawodowych. Tym samym zachowują aktualność uwagi zawartew Decyzji Prezydium KK Nr 86/18 ws. opinii o projekcie ustawy o odpowiedzialności podmiotów zbiorowych za czyny zabronione pod groźbą kary (UD 74).
  2. W związku z powyższym pragniemy przypomnieć, iżZakres podmiotowy art. 35 ustawy
    o związkach zawodowych obejmuje osoby reprezentujące pracodawcę, które w związku z zajmowanym stanowiskiem albo pełnioną funkcją popełniły czyn określony w pkt 1-4. Mimo, iż odpowiedzialności za dokonanie czynu zabronionego podlegają wskazane w przepisie osoby, korzyść majątkową z czynu osiąga inny podmiot, a mianowicie pracodawca tj. podmiot zbiorowy w rozumieniu projektu ustawy.

    1. W ocenie NSZZ „Solidarność”, rozszerzenie odpowiedzialności za naruszenie art. 35 ustawy o związkach zawodowych również na podmioty zbiorowe, na zasadach określonych w projekcie w praktyce może przyczynić się do wzmocnienia ochrony działania związków zawodowych i prowadzić do skutecznego zniechęcenia, w szczególności duże przedsiębiorstwa, do naruszania ustawy o związkach zawodowych. Biorąc pod uwagę, iż zakładowa organizacja związkowa jest z mocy art. 26 pkt 3 ustawy o związkach zawodowych uprawniona do sprawowania kontroli nad przestrzeganiem w zakładzie pracy przepisów prawa pracy, wzmocnienie ochrony organizacji związkowej miałoby przełożenie na poprawę przestrzegania przez pracodawców prawa pracy i w konsekwencji, poprawę sytuacji materialnej i prawnej pracowników.
    2. W sferze zbiorowego prawa pracy, skutkiem naruszenia art. 35 ustawy
      o związkach zawodowych, w szczególności pkt. 2 dotyczącego przestępstwa utrudniania wykonywania działalności związkowej łączy się z uzyskiwaniem korzyści majątkowej przez podmiot zbiorowy – pracodawcę. Przez korzyść majątkową w tym przypadku należy rozumieć utrzymanie status quo w sferze poziomu świadczeń i zablokowanie dążeń organizacji związkowej do zwiększenia świadczeń dla pracowników, co mogłoby zostać osiągnięte, gdyby nie doszło do naruszenia np. przepisu art. 35 pkt. 2 ustawy o związkach zawodowych, tj. gdyby zrealizowany był np. obowiązek uzgadniania (uzyskania zgody zakładowej organizacji związkowej na treść postanowień) np. treści regulaminu wynagradzania czy regulaminu pracy. Korzyścią materialną jest również pomniejszenie wydatków w wyniku naruszania przepisów prawa pracy (przekraczanie norm czasu pracy, niewypłacanie nadgodzin, zaniżanie lub niewypłacanie wynagrodzeń), gdy naruszanie ustawy o związkach zawodowych ma na celu uniemożliwienie sprawowania kontroli przez zakładową organizację związkową nad przestrzeganiem przepisów prawa pracy w zakładzie.
    3. Związkom zawodowym nie przysługują takie uprawnienia kontrolne jakie przysługują Państwowej Inspekcji Pracy. Jednak, w przeciwieństwie do Inspekcji, związki zawodowe swoim działaniem są w stanie objąć większą liczbę pracodawców niż Inspekcja (ze względu na ograniczone zasoby kadrowe), zaś znakomita część postępowań kontrolnych Inspekcji wszczynana jest właśnie na wniosek zakładowych organizacji związkowych, na podstawie zaobserwowanych przez związki nieprawidłowości. Dlatego naruszanie ustawy o związkach zawodowych łączy się z wymiernymi korzyściami po stronie pracodawcy.
  3. Pewien niepokój – z punktu widzenia zatrudnionych tam pracowników – budzi propozycja wyłączenia spod zakresu definicji podmiotów zbiorowych zawartej w nowym brzmieniu art. 2 u. pod. zbior. Skarbu Państwa, jednostek samorządu terytorialnego i ich związków oraz podmiotów zbiorowych: a) zatrudniających w co najmniej jednym roku z dwóch ostatnich lat obrotowych mniej niż 500 pracowników albo osiągających roczny obrót netto ze sprzedaży towarów, wyrobów i usług oraz z operacji finansowych nieprzekraczający równowartości w złotych 100 milionów euro i niebędących mikroprzedsiębiorcą, małym przedsiębiorcą ani średnim przedsiębiorcą w rozumieniu art. 7 ust. 1 pkt 1–3 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców (Dz. U. z 2021 r. poz. 162 i 2105 oraz z 2022 r. poz. 24 i 974); oraz b) których głównym celem ustawowym lub statutowym nie jest prowadzenie działalności gospodarczej – zob. art. 1 pkt 1 Projektu. W tej grupie podmiotów propozycja wprowadza tym samym przeszkodę w ściganiu czynów z art. 35 ustawy o związkach zawodowych, a nie sposób wykluczyć możliwości popełnienia tego rodzaju czynów przez kierownictwo tychże podmiotów.
  4. Projekt ustawy na nowo, w sposób bardziej szczegółowy, określa przesłanki odpowiedzialności podmiotów zbiorowych – zob. art. 1 pkt 2 i 3 Projektu poprzez usunięcie dotychczasowych przepisów art. 3-5 oraz dodanie po art. 5 przepisów art. 5a‑5c w nowych brzmieniach. O ile podane tam nowe warunki odpowiedzialności prawnej nie budzą wątpliwości od strony materialnoprawnej o tyle w praktyce, pozostając w obszarze czynów zabronionych z art. 35 u. zw. zaw. w ewentualnej praktyce ich stosowania pojawią się problemy natury dowodowej praktycznie uniemożliwiające pociągnięcie kogokolwiek do odpowiedzialności. Tytułem przykładu należy wskazać na takie proponowane okoliczności – niezwykle trudne dowodowo jak: fakt braku należytej staranności w wyborze osoby, albo w nadzorze nad nią ze strony podmiotu zbiorowego (art. 5b ust. 2 pkt 1 Projektu) czy fakt posiadania wiedzy o nieprawidłowości w organizacji, która ułatwiła lub umożliwiła popełnienie czynu zabronionego (art. 5b ust. 2 pkt 4 Projektu). Wprost zwalnia od odpowiedzialności podmiot zbiorowy fakt braku posiadania wiedzy przez organy i osoby uprawnione do działania w imieniu lub w interesie tego podmiotu lub nabywcy oraz osoby, o których mowa w art. 5b ust. 1 o czynie zabronionym będącym podstawą odpowiedzialności i przy zachowaniu należytej staranności nie mogły takiej wiedzy uzyskać, a podmiot zbiorowy nie powstał w celu wykonania połączenia albo podziału (art. 16a ust. 6 dodanego w art. 1 pkt 9 Projektu).
  5. W związku z uchyleniem dotychczasowego art. 16 ustawy zawierającego katalog czynów zabronionych stanowiących przesłankę odpowiedzialności podmiotu zbiorowego, co definitywnie w naszym przekonaniu usuwa wątpliwości w odniesieniu do objęcia odpowiedzialnością podmiot zbiorowy za czyny z art. 35 u.z.z. proponujemy aby z treści dotychczasowego przepisu art. 22 u. pod. zbior. stanowiącym odesłanie do przepisów kodeksu postępowania karnego usunąć wyrażenie „przedstawicielu społecznym” co pozwoli na wzięcie udziału w ewentualnym postepowaniu sądowym organizacji związkowych w tym właśnie charakterze.

Decyzja Prezydium KK nr 124/22 ws. odmowy rejestracji Krajowej Sekcji Funkcjonariuszy i Pracowników Policji

Prezydium Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność”, działając na podstawie § 7 ust. 2 Uchwały KK nr 17/08 ws. zasad rejestracji i wyrejestrowania oraz funkcjonowania branżowych jednostek organizacyjnych Związku (z późn.zm.), postanawia odmówić rejestracji Krajowej Sekcji Funkcjonariuszy i Pracowników Policji NSZZ „Solidarność”.

Od powyższej Decyzji, zgodnie z § 28 ust. 3 Statutu NSZZ „Solidarność” oraz przywołanego wcześniej § 7 ust. 2 Uchwały KK nr 17/08w terminie 30 dni od jej otrzymania, przysługuje prawo wniesienia odwołania do Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność”.

 

Decyzja Prezydium KK nr 122/22 ws. opinii do projektu rozporządzenia Ministra Rozwoju i Technologii zmieniającego rozporządzenie w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy procesach galwanotechnicznych

Prezydium Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność” negatywnie opiniuje projekt rozporządzenia Ministra Rozwoju i Technologii zmieniającego rozporządzenie w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy procesach galwanotechnicznych ze względu na uchybienia w zakresie techniki legislacyjnej oraz potencjalnie negatywne skutki proponowanych zmian dla pracowników.

Uwagi szczegółowe :

  1. Nie można zgodzić się na uchylenie pkt 5 w § 1 ust. 2 rozporządzenia w obecnym brzmieniu. Powoduje to bowiem wyeliminowanie z tego rozporządzenia definicji legalnej substancji chemicznych i ich mieszanin, o których mowa odpowiednio w art. 2 pkt 1 i 2 ustawy z dnia 25 lutego 2011 r. o substancjach chemicznych i ich mieszaninach. Najbardziej pożądanym rozwiązaniem z punktu widzenia prawidłowej legislacji byłoby przykładowo dokonanie zmiany § 1 ust. 2 pkt 5 rozporządzenia poprzez odesłanie do wspomnianych przepisów ustawy, tak jak było dotychczas, tyle tylko że zamiast nieobowiązującej już ustawy istniałoby odesłanie do ustawy obowiązującej.
  2. Zupełnie nieakceptowalne jest z punktu widzenia pracownika narażonego na szkodliwe czynniki chemiczne uchylenie § 10 ust. 6 dotychczasowego rozporządzenia. W pierwszej kolejności, wbrew temu co twierdzi autor projektu, przepis ten nie jest powtórzeniem przepisów zawartych w §12 ust. 2 pkt 2. Skoro § 12 jest po § 10 nie może być mowa o powieleniu treści §12 w §10. Po drugie, co jest istotniejsze, §10 ust. 6 dotyczy instalacji alarmowej na wypadek wyłączenia bądź awarii systemu wentylacji mechanicznej we wszystkich pomieszczeniach związanych z procesem galwanotechnicznym, które to pomieszczenia zostały wymienione w sposób wyczerpujący (katalog zamknięty) w §10 ust. 1 rozporządzenia. Natomiast §12 ust. 2 pkt 2 rozporządzenia dotyczy jednej tylko czynności wykonywanej w ramach procesu galwanotechnicznego, jakim jest kąpiel galwanizacyjna. Zatem § 10 ust. 6 dotyka problemu pod względem podmiotowym (miejsca), natomiast §12 ust. 2 pkt 2 pod względem przedmiotowym (konkretna czynność, będąca roztworem substancji chemicznych lub ich mieszanin stosowanym w procesie galwanotechnicznym). Trzeba bowiem podkreślić, że zmiany dot. uchylenia § 10 ust 6. w sposób bardzo istotny ograniczają zapewnienie odpowiednich rozwiązań technicznych, by jak najbardziej zminimalizować narażenie pracowników na występujące na stanowisku pracy zagrożenia. Ważne jest to tym bardziej, gdyż mamy do czynienia z pracami, w których chwila nieuwagi może spowodować tragiczne skutki. Jest tak bowiem poważnym źródłem zagrożenia są wykorzystywane w procesie galwanizowania substancje chemiczne, które często mają właściwości rakotwórcze lub toksyczne (w celu dokładnego poznania właściwości danych preparatów konieczne jest sprawdzenie informacji zawartych w kartach charakterystyki). W zależności od procesu technologicznego stosuje się substancje o działaniu rakotwórczym, mutagennym lub ostrym toksycznie.

W galwanizerni występują następujące czynniki rakotwórcze:

•    bezwodnik kwasu chromowego,

•    dichromian potasu,

•    dichromian sodu,

•    siarczan niklu,

•    chlorek niklu,

•    azotan niklu zawarty w Gardobond R/51; 3190E, 4040,

•    bezwodnik kwasu chromowego zawarty w Bonderite,

•    formaldehyd zawarty w kleju BWF-41.

Natomiast do czynników o działaniu toksycznym należą:

•      azotyn sodu,

•      cyjanek sodu,

•      cyjanek potasu,

•      cyjanek srebra,

•      Gardobond AS 4200 B,

•      Gardobond AS 4200 F,

•      Gardobond Z 3190 A,

•      Gardacid P 4392,

•      Chlorek niklu,

•      Siarczek sodu 9-wodny.

Wobec tego sygnalizacja dźwiękowa i świetlna jest najskuteczniejszym sposobem informowania pracownika o zagrożeniu związanym z wadliwie działającą bądź zupełnie wyłączoną wentylacją mechaniczną we wszystkich miejscach związanych z procesem galwanotechnicznym, czyli pomieszczeniach: lakierni, galwanizerni, magazynach chemicznych i laboratorium.

Wobec tego nie można się zgodzić z twierdzeniem zawartym w pierwszym zdaniu pkt IV uzasadnienia projektu rozporządzenia, albowiem proponowane zmiany w powyższym zakresie absolutnie nie są ukierunkowane na podwyższenie standardów bezpieczeństwa w przedsiębiorstwach reprezentujących branżę galwanotechniczną. Wręcz przeciwnie, projektowane zmiany mogą doprowadzić do większego zagrożenia dla zdrowia pracowników.

 3. W § 14 ust. 2 oraz § 21 ust. 3 w projektowanym brzmieniu rozporządzenia mowa jest o substancjach stwarzających zagrożenie lub mieszaninach stwarzających zagrożenie, jednakże słowniczek rozporządzenia nie zawiera definicji legalnej tych substancji i mieszanin. Należy zatem wprowadzić przykładowo odesłanie do art. 2 pkt 31 ustawy z dnia 25 lutego 2011 r. o substancjach chemicznych i ich mieszaninach. Ta uwaga również dotyczy projektowanego dodanego zdania drugiego do § 22 ust. 1.

 

Decyzja Prezydium KK nr 121/22 ws. projektu ustawy MRiPS o zmianie ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych

Prezydium Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność” pozytywnie opiniuje projekt ustawy Ministra Rodziny i Polityki Społecznej o zmianie ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych w zakresie wprowadzenia stałego procentowego  dofinasowania budżetu państwa do PFRON do zatrudnienia osób niepełnosprawnych. Projekt ustawy wypełnia postulat partnerów społecznych wyrażony Uchwałą nr 102 strony pracowników i strony pracodawców Rady Dialogu Społecznego z dnia 20 października 2021 r. w sprawie wniosku o zmianę art. 46a ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych.

Zgłaszając poniższe uwagi szczegółowe NSZZ „Solidarność” podkreśla pozytywne znaczenie projektu.

Zdaniem Prezydium KK w projekcie brakuje wprowadzenia mechanizmu waloryzacji dofinansowań do wynagrodzeń pracowników z niepełnosprawnościami.  W okresach wysokiej inflacji i niepewności gospodarczej  niezbędne jest urealnienie wartości tych dofinansowań. Natomiast zgodnie  z Oceną Skutków Regulacji wydatki na realizację projektu w kolejnych 10 latach nie będą się zwiększały i pozostaną na poziomie 404 mln zł rocznie.  

Prezydium KK NSZZ „Solidarność” uważa, że brak zwiększania kwot dofinansowania może spowodować upadek nawet silniejszych podmiotów chronionego rynku pracy. Dlatego KK NSZZ „Solidarność” ponawia swój postulat o wprowadzenie mechanizmu waloryzacji dofinansowań oparty o wskaźnik powiązany z wysokością przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej, którego dynamika zależy przede wszystkim od stanu gospodarki kraju w danym roku.

Swoje uwagi zgłosił również Minister Finansów (MF) wskazując wysokość otrzymywanej corocznie dotacji przez PFRON na poziomie  30 %. NSZZ „Solidarność” zwraca uwagę, że  propozycja MF jest sprzeczna z intencją partnerów społecznych. Usztywnianie dotacji na poziomie 30 % wykluczy jej zwiększenie wtedy gdy będzie taka możliwość i potrzeba. Dlatego Prezydium KK podtrzymuje swoje stanowisko i  uważa, że zaproponowane brzmienie przepisu w projekcie jest najbardziej optymalne.

Proponowane wejście w życie ustawy zdaniem Ministra Finansów powinno nastąpić 1 stycznia 2023 r. Zdaniem Prezydium KK NSZZ „Solidarność” ustawa powinna wejść w życie jak najszybciej.

Decyzja Prezydium KK nr 116/22 ws. zgody na użycie nazwy i znaku graficznego NSZZ „Solidarność”

Prezydium Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność”, na wniosek Instytutu Dziedzictwa Solidarności, wyraża zgodę na użycie nazwy i znaku graficznego NSZZ „Solidarność”  na materiałach promujących wystawę zatytułowaną Solidarność – do wojska! Obozy wojskowe jako forma dotkliwej represji przeciw członkom Solidarności.