Decyzja Prezydium KK nr 96/19 ws. programu badań statystycznych statystyki publicznej na rok 2020

Prezydium Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność” przedstawia opinię do projektu rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie programu badań statystycznych statystyki publicznej na rok 2020.

Prezydium Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność” postuluje rozszerzenie kwestionariusza Z-12 – Sprawozdanie o strukturze wynagrodzeń według zawodów, który jest źródłem danych do badania 1.24.02(060) o strukturze wynagrodzeń o takie elementy jak dodatek za wysługę lat oraz dodatek za szczególne właściwości pracy. Wyżej wymienione badanie jest dla związków zawodowych jednym z kluczowych, pokazujących strukturę wynagrodzeń według zawodów w Polsce. Stanowi ono źródło informacji, które jest wykorzystywane zarówno przez pracowników jak i związki zawodowe w negocjacjach płacowych. Główny Urząd Statystyczny powinien rozszerzyć kwestionariusz w zakresie wyżej wymienionych dodatków w celu spełnienia obecnych wymagań użytkowników. Przydatność danych to jedna z zasad zapisana w Europejskim kodeksie praktyk statystycznych dla krajowych organów statystycznych i Eurostatu (organu statystycznego UE), który został przyjęty przez Komitet ds. Europejskiego Systemu Statystycznego w dniu 16 listopada 2017 r. Uwzględniając obecnie proponowane przez rząd regulacje prawne istotnym jest szczegółowe monitorowanie struktury wynagrodzeń pracowników. Przy projektowanych aktach prawnych szczególne znaczenie ma ocena skutków regulacji (OSR) pokazująca m.in. skalę zjawiska, co pozwala związkom zawodowym na sformułowanie właściwej opinii.

            Prezydium Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność” postuluje również uszczegółowienie badania 1.23.04(049) odnoszącego się do zatrudnienia i wydatków na wynagrodzenia w państwowej sferze budżetowej za pomocą podziału ze względu na systemy wynagradzania. Zgodnie z  art. 5 ustawy z dnia 23 grudnia 1999 r. o kształtowaniu wynagrodzeń w państwowej sferze budżetowej oraz zmianie niektórych ustaw wyróżniamy pracowników państwowej sfery budżetowej objętych oraz nieobjętych mnożnikowym systemem wynagradzania. Art. 7 niniejszej ustawy określa, że średnioroczne wskaźniki wzrostu wynagrodzeń dla osób nieobjętych mnożnikowym systemem wynagradzania są negocjowane w ramach Rady Dialogu Społecznego. Wobec powyższego, dla związków zawodowych istotną informacją jest rozróżnienie tych dwóch grup pracowników
w statystykach zbiorczych. System wynagradzania sfery budżetowej wymaga zmian, jednak brakuje statystyk opisowych dotyczących struktury wynagrodzeń i przeciętnego zatrudnienia, a w szczególności występujących dysproporcji i odchyleń w poszczególnych systemach wynagradzania, co nie pozwala na merytoryczną dyskusję w ramach Rady Dialogu Społecznego.

Prezydium Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność” zauważa również, że w badaniach statystycznych statystyki publicznej brakuje badań związanych z realizacją praktyk absolwenckich i staży oraz profilaktyką zdrowotną stosowaną przez przedsiębiorstwa
w Polsce.

Praktyki absolwenckie oraz staże i ich realizacja jest uregulowana w ustawie z dnia 17 lipca 2009 r. o praktykach absolwenckich oraz ustawie z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy. Jednakże często zdarza się, że ich jakość jest niewystarczająca, a młodzi pracownicy są wykorzystywani jako tania siła robocza. Z tego względu NSZZ „Solidarność” wykazuje potrzebę prowadzenia badań statystycznych związanych ze skalą wykorzystywania, warunkami, wysokością wynagrodzenia oraz długością trwania praktyk absolwenckich i staży.

Dbanie o zdrowie pracowników i odpowiednie warunki pracy powinny być w gestii pracodawców. Siedzący tryb życia, nieodpowiednie odżywianie się mogą prowadzić do poważnych chorób zagrażających zdrowiu. Znane są firmy dbające o swoich pracowników zapewniając im ciągły dostęp do aktywności fizycznej (np. poprzez kartę Multisport, karnet na basen), dni owocowe czy prywatną opiekę medyczną, jednak nieznana jest skala zjawiska. Są to istotne benefity dla pracowników, które coraz częściej pojawiają się w zakładach pracy.
W interesie związków zawodowych jest posiadanie wiedzy na temat ogólnej profilaktyki zdrowotnej stosowanej w przedsiębiorstwach.