Stanowisko naszego Związku w sprawie samorządu pracowniczego i samodzielności przedsiębiorstw zostało wyrażone w Uchwale Zjazdu, podjętej w dniu 8.09.1981 r. Było ono więc znane Sejmowi PRL, który w dniu 25.09.81 uchwalił Ustawę o Przedsiębiorstwach Państwowych oraz Ustawę o Samorządzie Załogi Przedsiębiorstwa Państwowego. Sejm odstąpił w ustawach od uzgodnionego z Prezydium KKP kompromisu, dotyczącego sposobu powoływania dyrektora przedsiębiorstwa państwowego. Był on wyjątkowo daleko idącym ustępstwem, mającym na celu uniknięcie konfliktu z władzami państwowymi. Sejm nie uwzględnił również stanowiska Związku w wielu innych, wyjątkowej wagi sprawach, dotyczących samorządu pracowniczego i samodzielności przedsiębiorstw. Mimo to Zjazd, kierując się duchem porozumienia, nie odrzuca tych ustaw w całości.
Zgodnie z wcześniejszą uchwałą, Zjazd postanawia poddać pod referendum w zakładach pracy te przepisy obu ustaw, które w rażący sposób odbiegają od stanowiska Związku oraz zagrażają samorządności i samodzielności przedsiębiorstw, a tym samym godzą w reformę gospodarczą.
Oczekujemy, że zmiany w obu ustawach dotyczyć będą w szczególności:
1. przepisów dotyczących zarządzania przedsiębiorstwem. Zjazd wyraża pogląd, że przedsiębiorstwem winna zarządzać załoga poprzez decydowanie o wszystkich istotnych sprawach przedsiębiorstwa.
2. przepisu określającego skład komisji konkursowej, wyłaniającej kandydatów na dyrektora przedsiębiorstwa. Jesteśmy zdania, że określenie składu oraz powoływanie owej komisji winno być wyłącznym i niezbywalnym prawem Rady Pracowniczej.
3. przepisu określającego przedsiębiorstwa, których dyrektorzy mają być powoływani
i odwoływani przez organ założycielski. Zjazd jest zdania, że na liście owej mogą znajdować się jedynie zakłady zbrojeniowe, przedsiębiorstwa podlegające Ministrowi Finansów oraz przedsiębiorstwa podległe Ministrowi Sprawiedliwości, działające przy zakładach karnych.
4. przepisu zezwalającego organowi założycielskiemu na nałożenie na przedsiębiorstwo państwowe obowiązku wykonania określonych zadań. Uważamy, że może to mieć miejsce jedynie w wypadku klęski żywiołowej oraz zadań wynikających z niezbędnych potrzeb obronnych kraju. We wszystkich tych przypadkach organ założycielski winien zapewnić odpowiednie środki materialne oraz ponieść wszystkie koszty związane
z nałożonym zadaniem.
5. przepisu zezwalającego na zmuszenie przedsiębiorstwa do przystąpienia do zrzeszenia przedsiębiorstw. Zjazd uważa, że przepis taki może dotyczyć wyłącznie przedsiębiorstw wskazanych wyżej, w punkcie 3. Komisja Krajowa przedstawi Sejmowi wyniki referendum wraz z wnioskiem o dokonanie odpowiedniej nowelizacji Ustawy o Samorządzie Załogi Przedsiębiorstwa Państwowego oraz Ustawy o Przedsiębiorstwach Państwowych.
Zjazd stoi na stanowisku, że treść przepisów wykonawczych obu ustaw oraz ustaw towarzyszących, winna być ustalona w porozumieniu ze związkami zawodowymi.
W walce o samorząd pracowniczy i przedsiębiorstwo uspołecznione Związek nadal będzie postępował zgodnie z wolą załóg. Związek zapewnia załogi, że podejmie wszelkie kroki niezbędne do obrony samorządu.
Zjazd wzywa wszystkie załogi do tworzenia autonomicznych samorządów pracowniczych na zasadach zgodnych ze stanowiskiem Związku.
Gdańsk, 3 października 1981 r.