Tag: 4/16

Stanowisko Prezydium KK nr 4/16 ws. komunikatu Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno – Społecznego i Komitetu Regionów – Rozpoczęcie konsultacji w sprawie europejskiego filaru praw socjalnych

Napisany w dniu | przez Sekretariat Prezydium

Prezydium Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność” z zadowoleniem przyjmuje rozpoczęcie dyskusji na temat społecznego wymiaru Unii Europejskiej. Zgadzamy się,że okres pokryzysowy pokazuje pilną potrzebę pogłębionej debaty nad społecznym wymiarem integracji. Debata ta jest potrzebna między innymi ze względu na widoczny narastający sceptycyzm obywateli UE co do koncepcji samej integracji. Zwracamy jednak uwagę, że inicjatywa Komisji Europejskiej zaprezentowana w Komunikacie: Rozpoczęcie konsultacji w sprawie europejskiego filaru praw socjalnych (SWD (2016) 50 final; SWD (2016) 51 final) z dnia 8 marca 2016 r., budzi obecnie w większym stopniu wątpliwości niż wychodzi naprzeciwko oczekiwaniom europejskich związków zawodowych.

Na obecnym etapie zaawansowania działań Komisji Europejskiej należy zwrócić uwagę na następujące kwestie:

1.     Podejście Komisji Europejskiej koncentruje się na osiągnięciu określonych celów ekonomicznych. Po raz kolejny powielane jest błędne podejście polegające na postrzeganiu celów społecznych wyłącznie jako narzędzi służących do osiągnięcia założonej efektywności sytemu gospodarczego. Stoi to w sprzeczności z celami Unii Europejskiej, określonymi w Traktacie. Zgodnie z art. 3 Traktatu o Unii Europejskiej do jej celów należy między innymi postęp społeczny oraz wysoki poziom ochrony. Cele społeczne nie mogą być podporządkowane realizacji określonych koncepcji makroekonomicznych, związanych przykładowo z wprowadzeniem wspólnej waluty. 

2.     Propozycja praw zawartych w Aneksie do Komunikatu nie uwzględnia w sposób należyty istniejących już zobowiązań państw członkowskich (w tym państw członkowskich należących obecnie do strefy euro), wynikających z podpisanych konwencji MOP oraz umów zawartych pod auspicjami Rady Europy, w tym przede wszystkim Zrewidowanej Europejskiej Karty Społecznej. Inicjatywa europejskiego filaru praw socjalnych musi w pełni respektować istniejący poziom zobowiązań międzynarodowych państw członkowskich.

3.     W ocenie Prezydium KK NSZZ „Solidarność” fundamentalnym brakiem w propozycji Komisji Europejskiej jest nieuwzględnienie socjalnych praw zbiorowych. Wszystkie 20 praw zaprezentowanych w Aneksie do Komunikatu ma charakter uprawnień indywidualnych. Wskazanie na fundamentalny charakter socjalnych uprawnień zbiorowych, w tym przede wszystkim prawa do rokowań zbiorowych prowadzonych przez związki zawodowe i prawa do strajku, ma charakter kluczowy. Prawo do efektywnych rokowań zbiorowych musi dotyczyć wszystkich osób obecnych
na rynku pracy a więc także pracowników nietypowych (pracowników tymczasowych, pracowników zatrudnionych w niepełnym wymiarze czasu czy pracowników delegowanych), a także osób samozatrudnionych ekonomicznie, zależnych od jednego podmiotu. Ta ostatnia kategoria jest szczególnie istotna w świetle zmian organizacyjnych i technologicznych, które zachodzą na rynku pracy. Efektywne objęcie pracowników systemem rokowań zbiorowych musi odwoływać się do sprawdzonych mechanizmów, takich jak między innymi generalizacja układów zbiorowych. Negocjacje winny toczyć się na wszelkich poziomach, w tym także nowych poziomach, takich jak rokowania na poziomie zarządów centralnych korporacji ponadnarodowych.

Tylko wskazanie wprost na fundamentalne socjalne uprawnienia zbiorowe pozwoli uwzględnić dorobek quasi orzeczniczy Rady Europy, dokonany w procesie nadzoru nad przestrzeganiem Europejskiej Karty Społecznej – przykładowo dotyczący oceny działań ze strony Troiki wobec systemu rokowań zbiorowych w Grecji (sprawa nr 2820) czy zmian prawa wprowadzonych w Szwecji w wyniku orzecznictwa Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości w sprawie tzw. Kwartet Laval (sprawa nr 85/2012 r.). Podobnie konstruowanie gwarancji socjalnych uprawnień zbiorowych musi uwzględniać dorobekquasi orzeczniczy Komitetu Wolności Związkowych MOP. Zwracamy uwagę, że należy uwzględnić coraz szersze wykorzystanie dorobku quasi orzeczniczego Rady Europy oraz dorobku quasi orzeczniczego MOP przez Europejski Trybunał Praw Człowieka. Tylko takie podejście do dorobku Rady Europy i dorobku MOP przy budowie europejskiego filaru praw socjalnych zapewni stworzenie właściwego docelowego rozwiązania.

4.     Niejasny jest obecnie charakter prawny samej inicjatywy. Przede wszystkim otwarte pozostaje pytanie o instrumenty prawne, przy pomocy których ma ona być wdrażana w państwach członkowskich.  Brak jasności w tym zakresie nie pozwala na bardziej szczegółowe odniesienie się do skutków inicjatywy dla państw, w których nie funkcjonuje wspólna waluta w przypadku, gdyby inicjatywa miała dotyczyć wyłącznie państw strefy euro.

5.     Fundamentalne zastrzeżenie Prezydium KK NSZZ „Solidarność” wzbudza adresowanie inicjatywy europejskiego filaru praw socjalnych wyłącznie do państw strefy euro. Rozumiejąc, że podstawowym założeniem koncepcji jest pogłębienie jednolitego rynku uważamy, że wskazane jest, aby założenia od samego początku adresowane były do wszystkich państw członkowskich. Wynika to z faktu, że w państwach spoza strefy euro, które przyjęły na siebie zobowiązanie do dążenia do wprowadzenia wspólnej waluty, może to nastąpić w odległej i trudnej do określenia przyszłości. Pojawiająca się dychotomia może stanowić zagrożenie dla działań na rzecz spójności społecznej wewnątrz UE jako całości.

6.     Na obecnym etapie zaawansowania prac nad koncepcją europejskiego filaru praw socjalnych w opinii NSZZ „Solidarność”, należy odnieść się do kwestii kluczowych: braku uwzględnienia istniejących już zobowiązań międzynarodowych państw członkowskich oraz braku propozycji praw zbiorowych, w tym przede wszystkim prawa do efektywnych rokowań zbiorowych. Dopiero na dalszym etapie prac widzimy możliwość odniesienia się do 20 punktów zaprezentowanych przez Komisję w Aneksie do Komunikatu. 

Stanowisko KK nr 4/16 ws. umowy CETA

Napisany w dniu | przez Sekretariat Prezydium

Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność” z ogromnym niepokojem obserwuje dotychczasowe  działania przedstawicieli rządu RP dotyczące ewentualnego przyjęcia umowy CETA (ang. Comprehensive Economic and Trade Agreement) w obecnym kształcie. Za całkowicie niedopuszczalne uważamy wdrożenie tak kontrowersyjnego dokumentu bez przeprowadzenia wcześniej jakiejkolwiek publicznej debaty na temat konsekwencji tej decyzji.

            Treść umowy CETA została opracowana bez udziału rządów czy parlamentów państw członkowskich UE, a więc z pominięciem instytucji posiadających demokratyczny mandat oraz poddanych społecznej kontroli obywateli. Brak transparentności podczas prac nad treścią umowy stanowi pogwałcenie elementarnych zasad demokracji.

            CETA jest przedstawiana przez zwolenników umowy jako dokument mający na celu liberalizację handlu i współpracy gospodarczej pomiędzy Unią Europejska a Kanadą. Owa liberalizacja ma teoretycznie przynieść wzrost gospodarczy wszystkim krajom-sygnatariuszom umowy. Jednak pod hasłami wzajemnego otwarcia rynków, zniesienia barier i deregulacji, kryją się konkretne zapisy prawne, które w opinii wielu ekspertów prowadzą do tego, że na rynku pracy, w przemyśle, handlu, usługach, a nawet w służbie zdrowia czy
w edukacji  decyzje  będą należały nie do demokratycznych władz państwa narodowego, lecz do wielkich korporacji. Umowa zmierza do zwiększenia uprawnień międzynarodowych korporacji kosztem ograniczenia praw pracowniczych, konsumenckich i obywatelskich mieszkańców UE oraz Kanady. CETA narusza też w sposób oczywisty suwerenność państw-sygnatariuszy w dziedzinie stanowienia prawa oraz ochrony interesu  publicznego. 

            CETA poprzez mechanizm ICS (ang. Investment Court System, czyli ponadpaństwowy sąd arbitrażowy do rozwiązywania konfliktów korporacje-państwo), daje korporacjom możliwość zaskarżenia praktycznie jakiejkolwiek wewnątrzkrajowej lub wewnątrzwspólnotowej regulacji prawnej, jeśli w ocenie korporacji zagraża ona jej spodziewanym zyskom. Co warte szczególnego podkreślenia, pozwy te będą rozstrzygane przez zewnętrzne trybunały arbitrażowe, czyli z pominięciem systemu sądowniczego funkcjonującego zarówno na poziomie poszczególnych krajów, jak i Unii Europejskiej.
Z kolei poprzez zawarty w umowie mechanizm „współpracy regulacyjnej” korporacje zyskają prawo do bezpośredniego uczestniczenia w procesie stanowienia prawa zarówno na poziomie poszczególnych krajów, jak i Unii Europejskiej.

            Przyjęcie umowy niesie ze sobą również ogromne ryzyko zalania polskiego rynku przez tanią, genetycznie modyfikowaną żywność z Kanady oraz innymi produktami spożywczymi wątpliwej jakości, których obecnie nie można importować do Polski. Kanada jest jednym z trzech największych producentów żywności modyfikowanej genetycznie na świecie. Prawo obecnie obowiązujące w Polsce chroni konsumentów przed taką żywnością. Tania, niskiej jakości żywność z Kanady zagraża  polskiemu rolnictwu, całemu przemysłowi spożywczemu oraz przede wszystkim polskim konsumentom.

            Wielu ekspertów wśród konsekwencji przyjęcia umowy CETA wymienia również wymuszoną przez korporacje konieczność prywatyzacji wszelkich usług publicznych takich jak m.in. edukacja, ochrona zdrowia czy transport publiczny. Jak wynika chociażby z opublikowanych we wrześniu 2016 roku badań amerykańskiego Uniwersytetu Tufts, na skutek przyjęcia CETA Unia Europejska utraci 200 tys. miejsc pracy, a średnie płace pracowników znacząco spadną.

            W ocenie Komisji Krajowej argument, według którego zgoda na obowiązywanie zapisów umowy CETA będzie miała jedynie charakter tymczasowy, w żaden sposób nie rozwiązuje problemu. Nawet okresowe obowiązywanie w naszym kraju opisanych powyżej niebezpiecznych instrumentów zapisanych w umowie CETA, może przynieść nieodwracalne szkody dla polskiej gospodarki oraz polskich obywateli.,

            W związku z powyższym Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność” stanowczo sprzeciwia się podpisaniu umowy CETA w obecnym kształcie oraz domaga się od rządu RP podjęcia wszelkich działań zmierzających do zablokowania przyjęcia tej umowy, przeprowadzenia publicznej debaty, przedstawienia przewidywanych korzyści i zagrożeń dla Polski i jej obywateli przed podjęciem ostatecznej decyzji dotyczącej jej ratyfikacji.

Uchwała KK nr 4/16 ws. terminu i miejsca XXVIII KZD

Napisany w dniu | przez Sekretariat Prezydium

Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność” postanawia, że XXVIII sesja Krajowego Zjazdu Delegatów NSZZ „Solidarność” odbędzie się w terminie od 24 do 25 listopada 2016 r.

w Płocku.

            Komisja Krajowa zobowiązuje Prezydium KK do zawarcia umowy określającej warunki organizacji Zjazdu, którego koszt zostanie umieszczony w budżecie Komisji Krajowej na 2016 r.

Decyzja Prezydium KK nr 4/16 ws. opinii do projektu ustawy o zmianie ustawy – Kodeks pracy

Napisany w dniu | przez Sekretariat Prezydium

Prezydium Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność” pozytywnie opiniuje projekt ustawy o zmianie ustawy – Kodeks pracy. Zasadnicza zaproponowana zmiana jest realizacją postulatu, który NSZZ „Solidarność” popierał już w poprzedniej kadencji Sejmu.

Niezależnie od powyższego stanowiska należy zasugerować rozszerzenie zakresu informacji, które powinny zostać potwierdzone przez pracodawcę przed dopuszczeniem pracownika do pracy. Należy bowiem zwrócić uwagę na wchodzącą w dniu 22 lutego 2016 r. nowelizację ustawy Kodeks pracy (Dz. U. 2015 r. poz. 1220), przewidującą nowe zasady limitowania dopuszczalności zawierania umów na czas określony. W tym zakresie niezwykle doniosłe znaczenie ma katalog przypadków pozwalających na wyłączenie umów na czas określony z wprowadzonych limitów ich zawierania (liczby umów i łącznego okresu ich obowiązywania).

Z uwagi na ważność informacji o wyłączeniu konkretnej umowy o pracę na czas określony
z ograniczeń w ich zawieraniu, pracownikowi informacja ta powinna zostać potwierdzona na piśmie. Odstąpienie od tego obowiązku, w przypadku braku umowy w formie pisemnej, może skutkować powstawaniem sporów, co do istnienia okoliczności wyłączających ograniczenia w zawieraniu umów na czas określony, ich dokładnej treści,
a w konsekwencji, co najmniej utrudnić, jeżeli nie uniemożliwić sądową kontrolę takich klauzul. Z uwagi na fakt, że cel lub okoliczności określone w art. 25 [1] § 4 Kodeksu pracy,
w brzmieniu obowiązującym od dnia 22 lutego 2016 r., powinny istnieć i być skonkretyzowane już w dniu zawarcia umowy o pracę.

Wobec powyższego, w celu wyeliminowania wszelkich wątpliwości oraz dla zapewnienia ochrony pracownikom, zasadne byłoby rozszerzenie przewidzianego
w przedstawionym projekcie obowiązku pracodawcy i nadanie art. 29 § 2 Kodeksu pracy następującego brzmienia:

„Umowę o pracę zawiera się na piśmie. Jeżeli umowa o pracę nie została zawarta
z zachowaniem formy pisemnej, pracodawca powinien przed dopuszczeniem pracownika do pracy potwierdzić pracownikowi na piśmie ustalenia co do stron umowy, rodzaju umowy, jej warunków, a w przypadku zawierania umowy na czas określony w celu lub okolicznościach,
o których mowa w art. 25 [1] § 4, potwierdzić określenie tego celu lub tych okoliczności.”

Prezydium Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność” rozumie, że zaproponowane powyżej brzmienie art. 29 § 2 Kodeksu pracy mogłoby zacząć obowiązywać dopiero od dnia 22 lutego 2016 r.