Prezydium Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność” po analizie projektu Ministerstwa Finansów ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw, zwanej dalej projektem przedstawia następującą ocenę.
Zdaniem projektodawców celem nowelizacji jest uproszczenie i ulepszenie systemu podatkowego. Prezydium KK dostrzega wiele zmian, które są korzystne dla zdecydowanej większości podatników oraz uproszczą system podatkowy w stosunku do poprzedniej nowelizacji.
Jednak nie można powiedzieć, że jednoznacznie tworzy przejrzysty i prosty system podatkowy. Polski system cechuje od wielu lat duża zmienność prawa podatkowego oraz skomplikowanie. Zmiany dokonywane w szybkim tempie utrudniają percepcję rozwiązań przez ekspertów, a co dopiero zwykłych obywateli i prowadzą do licznych błędów. Niestety, też tak się dzieje w wypadku opiniowanego projektu, gdzie pozostawiono partnerom społecznym kilka dni na jego ocenę.
Pozytywny efekt obniżenia niższej stawki podatku do 12 % przy likwidacji tzw. ulgi dla klasy średniej niestety, nie jest proporcjonalny dla wszystkich podatników.
Aktualna pozostaje opinia Prezydium Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność” nr 112/21 o projekcie ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw w zakresie składki zdrowotnej.W opinii do tzw. Polskiego Ładu Związek podkreślał, że najliczniejszą grupą ubezpieczonych zobowiązanych do odprowadzania składki na ubezpieczenie zdrowotne są osoby pozostające w stosunku pracy oraz zwracał uwagę na konieczność rozłożenia w czasie nowego sposobu opłacania składki. Uwaga ta jednak nie została uwzględniona, a strona rządowa nie przedstawiła uzasadnienia takiej decyzji.
Aktualnie w projekcie zaproponowano przedsiębiorcom opodatkowanym podatkiem liniowym, ryczałtem oraz kartą podatkową różne formy ulg w ustalaniu wysokości składki i jej odliczania od podstawy opodatkowania, pomijając w tych rozwiązaniach podatników uzyskujących przychody z pracy.
Podtrzymujemy nasze stanowisko, iż składka zdrowotna powinna pomniejszać podstawę opodatkowania u wszystkich podatników bez względu na źródła przychodów. W obecnym stanie prawnym stanowi to negatywne odstępstwo od przyjętej reguły nieobciążania podatkowo wydatków na cele pozostające konstytucyjnym obowiązkiem państwa.
Efekt jest taki, że ponoszenie ciężaru składki spoczywa na barkach pracowników.
Prezydium Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność” wnioskuje o zmianę art. 26 ust. 2c) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych proponuje następującą treść ust 2c: „składek członkowskich zapłaconych na rzecz związków zawodowych, w wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 500 zł”.
Podniesienie kwoty składek członkowskich do wysokości 500 zł, które będą odliczane od podstawy opodatkowania ma uzasadnienie wobec zmniejszenia stawki podatku z 17% do 12%.
Prezydium KK NSZZ „Solidarność” zwraca również uwagę na problem Zakładowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych (ZFRON) w zakładach zatrudniających osoby niepełnosprawne. W obecnym stanie prawnym ZFRON są tworzone ze środków pochodzących z zaliczek na podatek dochodowy od pracowników zakładu pracy chronionej lub otrzymują pomoc ze środków Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych (PFRON) w wysokości określonej jako iloczyn stanu zatrudnienia osób niepełnosprawnych oraz 4% minimalnego wynagrodzenia za poprzedni rok.
Po obniżeniu podatku dochodowego do 12 % jest niemal pewne, że większość zakładów pracy wybierze pomoc PFRON, jednak wg wyliczeń tych zakładów jest to najczęściej około 75 % środków w stosunku do roku 2021. Prezydium KK NSZZ „Solidarność” uważa, że rekompensata na ZFRON powinna wynosić 100 % środków z roku 2021.
Prezydium KK NSZZ „Solidarność” pozytywnie opiniuje następujące rozwiązania zaproponowane w projekcie:
W art.1 dotyczącym ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
– pkt 1) przywrócenie preferencji dla osób samotnie wychowujących dzieci.
Z preferencji będzie mógł także skorzystać rodzic/opiekun, którego pełnoletnie uczące się dziecko do ukończenia 25 roku życia, nie osiąga przychodu w roku podatkowym większego niż roczna kwota stanowiąca równowartość renty socjalnej. Rodziny, w których tylko jeden z rodziców ponosi trud i wydatki związane z wychowywaniem dzieci powinny być otoczone szczególną opieką, gdyż one są jednym z typów gospodarstw domowych najbardziej zagrożonych ubóstwem.
– pkt 2) konsekwencją przywrócenia preferencji dla osób samotnie wychowujących dzieci jest ponowne uniemożliwienia rozliczenia się wspólnego małżonków w przypadku śmierci jednego z nich, jeżeli podatnik korzysta z preferencji dla osób samotnie wychowujących dziecko.
– pkt 3) Rozszerzenie katalogu dochodów małoletniego dziecka o renty, które niewliczane są do dochodów rodziców. Zaproponowana zmiana wspiera dochody rodzin, w których dzieci otrzymują renty, a zatem borykają się z trudnościami rodzinnymi lub zdrowotnymi.
– pkt 11) obniżenie podatku dochodowego od osób fizycznych z 17% do 12% należy ocenić pozytywnie. Wspólnie z likwidacją ulgi dla klasy średniej efektem takiego rozwiązania będzie uproszczenie skomplikowanych wyliczeń zawartych w tzw. Polskim Ładzie, który zaczął obowiązywać od 1 stycznia 2022 roku. Jednocześnie Prezydium KK zwraca uwagę, że zmiana ta będzie zdecydowanie korzystniejsza dla osób zarabiających powyżej drugiego progu podatkowego, co zdaniem Prezydium KK wpływa negatywnie na progresywność podatku dochodowego od osób fizycznych.
– pkt 12) likwidację ulgi dla samotnego rodzica – uchylenie art. 27ea ustawy o PIT jest konsekwencją przywrócenia preferencji dla osób samotnie wychowujących dzieci. Podkreślić należy, że NSZZ „Solidarność” niejednokrotnie postulował, aby przy zmianach systemowych obejmujących rodziny sporządzać wielowymiarowe analizy. Niestety w uzasadnieniu do opiniowanego projektu nie udostępniono wyników analiz, w jakim stopniu odejście od ulgi wpłynie na dochody samotnych rodziców w zależności od poziomu ich przychodu.
– pkt 18) zmianę zasad stosowania przez płatników kwoty wolnej od podatku i podzielenie jej w przypadku uzyskiwania w danym miesiącu przychodów od więcej niż jednego płatnika. Podatnik będzie mógł złożyć w tej sytuacji stosowne oświadczenie.
w art. 5 dotyczącym zmiany w ustawie o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa.
Zmiana brzmienia art. 31 ust. 3a jest następstwem dodania zasiłku macierzyńskiego do katalogu zwolnień przedmiotowych.
w art. 8 dotyczącym zmiany w ustawie o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw:
Przesunięcie terminu wejścia w życie obowiązku elektronicznego prowadzenia i przesyłania w takiej formie do urzędu skarbowego ksiąg rachunkowych, podatkowej księgi przychodów i rozchodów, ewidencji przychodów, ewidencji/wykazu środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych (uproszczonych ewidencji podatkowych) w formie elektronicznej.
w art. 10
Obowiązek niezwłocznego zwrotu podatnikowi części pobranej zaliczki podatku za lipiec 2022 r., która przekracza zaliczkę obliczoną na podstawie przepisów obowiązujących do dnia 30 czerwca 2022 r., w przypadku, kiedy płatnik nie przekazał jeszcze tej zaliczki na rachunek urzędu skarbowego.
w art. 12
Objęcie zwolnieniem przedmiotowym PIT zasiłku macierzyńskiego, które będzie obejmowało przychody także osiągnięte w roku 2022.
w art. 18
Rozwiązanie dotyczące zastosowania korzystniejszego dla podatników sposobu obliczania wysokości podatku, a dokładniej rzecz biorąc wprowadzenie mechanizmu automatyzmu zwrotu swoistej nadpłaty podatku podatnikowi przez naczelnika urzędu skarbowego.
Ponadto Prezydium KK NSZZ „S” wnosi następujące uwagi oraz propozycje zmian:
w art. 1 dotyczącym ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
pkt 9) Prezydium KK NSZZ „Solidarność” nie uznaje za właściwe zastąpieniu wyrazów „oświadczenie organizacji związkowej o wysokości pochodzących od podatnika składek” wyrazami: „na podstawie informacji, o której mowa w art. 39 ust 1” pomimo braku uzgodnienia pomiędzy partnerami społecznymi wspólnego stanowiska w tej sprawie.
Prezydium KK NSZZ „Solidarność” jest zdecydowanym zwolennikiem pozostawienia oświadczenia organizacji związkowej o wysokości otrzymywanej składki związkowej w oparciu o „informację, o której mowa w art. 39 ust 1”
w art. 6 dotyczącym ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie.
Prezydium KK uważa że użycie słowa „wyrównanie” jest niewłaściwe, uwzględniając znaczenie m.in. w prawie cywilnym w instytucji wyrównania szkody i może wprowadzać w błąd biorąc pod uwagę zaproponowany mechanizm ustalania wysokości środków, które mogą zostać przekazane organizacjom pożytku publicznego przez ministra do spraw finansów publicznych. Właściwszym określeniem byłaby „dopłata”.