Decyzja Prezydium KK nr 99/24 ws. opinii o projekcie ustawy o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw

Prezydium Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność” pozytywnie ocenia projekt ustawy o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw w zakresie dodatkowego urlopu macierzyńskiego oraz zrekompensowania pracownikom – rodzicom dzieci przedwcześnie urodzonych oraz pracownikom – rodzicom dzieci urodzonych w terminie, ale wymagających hospitalizacji brak możliwości przerwania urlopu macierzyńskiego do upływu 8 tygodni po porodzie.

W obecnym stanie prawnym pracownikom – rodzicom dzieci urodzonych przedwcześnie przysługują takie same uprawnienia rodzicielskie jak rodzicom dzieci urodzonych w terminie. Cel projektu ustawy należy uznać zatem za zasadny, ponieważ umożliwia on realizację uprawnienia do urlopu macierzyńskiego rodzicom dzieci przedwcześnie urodzonych oraz wymagających hospitalizacji.

Odnosząc się do uwag szczegółowych należy zastanowić się jednak nad zasadnością przyjętego przez ustawodawcę wymiaru dodatkowego urlopu macierzyńskiego. Z projektu wynika, że dla – rodziców dzieci urodzonych przed ukończeniem 28 tygodnia ciąży lub z masą urodzeniową nie większą niż 1000g dodatkowy urlop macierzyński będzie uzależniony od okresu hospitalizacji dziecka w wymiarze tygodnia dodatkowego urlopu macierzyńskiego za każdy tydzień pobytu dziecka w szpitalu do upływu 15 tygodnia po porodzie. Kolejną grupą uprawnioną do dodatkowego urlopu macierzyńskiego będą pracownicy – rodzice dziecka urodzonego po ukończeniu 28 tygodnia ciąży a przed ukończeniem 36 tygodnia ciąży i z masą urodzeniową większą niż 1000g w wymiarze tygodnia dodatkowego urlopu macierzyńskiego za każdy tydzień pobytu dziecka w szpitalu do upływu 8 tygodnia po porodzie. Należy zwrócić uwagę na dużą rozpiętość pomiędzy wymiarem 8 a 15 tygodni dodatkowego urlopu macierzyńskiego w zależności od tego, czy dziecko urodziło się przed, czy po ukończeniu 28 tygodnia ciąży. Kryterium to można uznać za krzywdzące, zwłaszcza w przypadku wcześniaków urodzonych na granicy tego terminu, ponieważ spowoduje to utratę aż 7 tygodni dodatkowego urlopu.

Ponadto z projektowanego art. 1802 § 1 k.p. wynika, że bezpośrednio po wykorzystaniu urlopu macierzyńskiego pracownica albo pracownik – ojciec wychowujący dziecko ma prawo do dodatkowego urlopu macierzyńskiego w razie (…). Z tak sformułowanego przepisu można odczytać, że dodatkowy urlop macierzyński będzie przysługiwał tylko temu rodzicowi, który korzystał już z urlopu macierzyńskiego. Można więc dojść do wniosku, że nie jest pewne, że jeżeli przykładowo pracownica wykorzystała urlop macierzyński to pracownik-ojciec będzie mógł skorzystać z dodatkowego macierzyńskiego. Biorąc pod uwagę ewolucje uprawnień rodzicielskich i dążenie do, jak najdalej idącego, zrównania praw i obowiązków matek i ojców w tej materii sformułowanie przepisu może budzić wątpliwości. Jeżeli ustawodawcy zależy na swobodnej decyzji, które z rodziców skorzysta z dodatkowego urlopu macierzyńskiego, to warto byłoby przepis doprecyzować.

Decyzja Prezydium KK nr 97/24 ws. wyrażenia zgody na rozszerzenie zasięgu działania Organizacji Międzyzakładowej NSZZ ,,Solidarność” przy Zakładach Górniczo Hutniczych Bolesław S.A. w Bukowniena pracodawców prowadzących działalność na terenie innego regionu niż region rejestrujący tę organizację

Prezydium Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność”, działając na mocy postanowień § 1 Uchwały KK nr 30/15 ws. zasad i trybu postępowania w sprawach o rozszerzenie obszaru działania organizacji zakładowych i międzyzakładowych oraz Uchwały KK nr 23/16 ws. scedowania na Prezydium Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność” uprawnienia wynikającego z § 1 Uchwały KK nr 30/15, wyraża zgodę na rozszerzenie zasięgu działania Międzyzakładowej Organizacji Związkowej NSZZ ,,Solidarność” przy Zakładach Górniczo Hutniczych Bolesław S.A. w Bukownie, wpisanej do Rejestru Podstawowych Jednostek Organizacyjnych Związku prowadzonego przez Region Małopolski NSZZ „Solidarność” pod numerem 3301, na pracodawcę PKS Południe Sp. z o.o. w Świerklańcu znajdującego się na terenie działania Regionu Śląsko-Dąbrowskiego NSZZ „Solidarność”

Decyzja Prezydium KK nr 93/24 ws. projektu „Kompetencje cyfrowe dla skarbników związkowych”

Prezydium Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność” wyraża zgodę na opracowanie i złożenie projektu pod roboczym tytułem „Kompetencje cyfrowe dla skarbników związkowych”, w odpowiedzi na konkurs ogłoszony w ramach programu Fundusze Europejskie dla Rozwoju Społecznego 2021-2027, nr. Naboru: FERS.04.05-IP.06-001/24.

Projekt będzie obejmował opracowanie profilu kompetencji cyfrowych skarbnika związkowego, analizę kompetencji cyfrowych skarbników, opracowanie a następnie realizacja szkoleń, ukierunkowanych na uzupełnienie zidentyfikowanej luki kompetencji.

Główne planowane działania:

  • Opracowanie profilu kompetencji cyfrowych skarbnika związkowego;
  • Badanie rzeczywistych kompetencji cyfrowych skarbników związkowych;
  • Przygotowanie programu szkoleniowego zróżnicowanego w zakresie poziomu zaawansowania;
  • Realizacja szkoleń stacjonarnych i on-line;
  • Seminarium podsumowujące cykl szkoleń.

Planowany okres realizacji: 24 m-ce,  I.25 – XII.27; maksymalny budżet: 1,2 mln PLN.

Z ramienia Prezydium Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność” odpowiedzialni za realizację ww. projektu będą:

  • Maciej Kłosiński – Zastępca Przewodniczącego KK NSZZ „Solidarność”
  • Jerzy Jaworski – Zastępca Przewodniczącego i Skarbnik KK NSZZ „Solidarność”.

Decyzja Prezydium KK nr 92/24 ws. opinii o projekcie ustawy o Radzie Fiskalnej

Prezydium Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność” przedstawia opinię o projekcie ustawy o Radzie Fiskalnej.
Celem projektu jest powołanie Rady Fiskalnej, która ma pełnić funkcję niezależnej instytucji fiskalnej zgodnie z dyrektywą Rady 2011/85/UE z dnia 8 listopada 2011 r w sprawie wymogów dla ram budżetowych państw członkowskich (Dz. Urz. UE L 306 z 23.11.2011).
Prezydium KK zgłasza następujące uwagi do projektu ustawy:
1) Negatywnie należy ocenić brak możliwości konsultowania średniookresowego planu budżetowo-strukturalnego, w tym ścieżkę wydatków wiążącą na okres co najmniej 4 następnych lat, przed opublikowaniem i przesłaniem analizy do Komisji Europejskiej przez stronę rządową.
2) Art. 4 – brak jest w uzasadnieniu informacji, która niezależna instytucja fiskalna w Polsce będzie sporządzała wieloletnie prognozy makroekonomiczne w nawiązaniu do dodanego art. 8a ust. 5 a dyrektywy Rady (UE) 2024/1265 z dnia 29 kwietnia 2024 r. zmieniającej dyrektywę 2011/85/UE w sprawie wymogów dla ram budżetowych państw członkowskich (dalej zwana dyrektywą).
3) Wątpliwości budzi zapewnienie, że Rada Fiskalna będzie niezależną instytucją, ponieważ art. 9 ust. 2 stanowi, że członek Rady wyznaczony przez Ministra Finansów pełni funkcję Przewodniczącego Rady. Jednocześnie Przewodniczący Rady kieruje jej pracami (art. 15), reprezentuje Radę na zewnątrz oraz zwołuje i przewodniczy posiedzeniom Rady.
4) Art. 15 ust. 2 i 3 oraz art. 19 ust. 3 – Rada powołuje ze swojego grona Zastępcę Przewodniczącego Rady, Zastępca Przewodniczącego Rady zastępuje Przewodniczącego Rady w przypadku nieobsadzenia funkcji Przewodniczącego Rady oraz w czasie jego nieobecności – przypisuje się dużą rolę także zastępcy Przewodniczącego Rady szczególnie jeżeli funkcja Przewodniczącego nie będzie obsadzona. Dodatkowo zastępca Przewodniczącego będzie pomagał Przewodniczącemu Rady w kierowaniu Biurem Rady w związku z tym zasadnym jest dookreślenie jaką większością będzie podejmowana decyzja o wyborze zastępcy przewodniczącego przez Radę.
5) Art. 16 – uchwały lub przynamniej Komunikaty z posiedzeń powinny być przekazywane do publicznej wiadomości.
6) Art. 17- należy doprecyzować co w szczególności będzie musiał objąć regulamin.
7) Zgodnie z dodanym do dyrektywy art. 8a ust. 4b, niezależne instytucje fiskalne powinny mieć zdolność do terminowego podawania do wiadomości publicznej swoich ocen i opinii – brak takiego rozwiązania w projekcie ustawy.
8) Krytycznie należy ocenić zmiany zaproponowane w art. 16 ustawy o Radzie Dialogu Społecznego. Brak jest terminu do kiedy strona rządowa przedstawia wstępną prognozę podstawowych wielkości makroekonomicznych stanowiących podstawę prac nad projektem ustawy budżetowej na rok następny. Nie wiadomo w związku z tym ile czasu będą mieli partnerzy społeczni na analizę danych oraz konsultację ze swoimi strukturami. Poza tym ustawodawca pomija w art. 16 obecnie obowiązującej ustawy o RDS możliwość wyrażenia opinii przez strony i ewentualnie kolejno przez poszczególne organizacje.
9) Krytycznie należy ocenić wykreślenie z kompetencji Rady Dialogu Społecznego konsultacji założeń budżetu państwa. Brak możliwości konsultowania założeń budżetu państwa przez Radę na rok kolejny i całego trybu negocjacji jest oburzający i niezgodny z deklaracjami Rządu, że kompetencje Rady Dialogu Społecznego nie będą zmieniane w związku projektowanym powstaniem Rady Fiskalnej.
10) W art. 32 projektu ustawy projektodawca nie przedstawił uzasadnienia co do różnych terminów kadencji pierwszego składu rady w przypadku członków wyznaczonych przez Prezydenta, kolegium NIK, sejmową komisję właściwą do spraw budżetu, Ministra Finansów, przedstawicieli reprezentatywnych organizacji związkowych, przedstawicieli reprezentatywnych organizacji pracodawców oraz przedstawicieli ogólnopolskich organizacji jednostek samorządu terytorialnego. Dla przykładu pierwsza kadencja trwa 6 lat dla przedstawicieli powołanych przez Prezydenta RP, sejmową komisję do spraw budżetu, Ministra Finansów, natomiast tylko 2 lata dla przedstawicieli reprezentatywnych organizacji związkowych i organizacji pracodawców.
11) Prezydium KK zwraca uwagę na możliwy konflikt terminów opiniowania dokumentów (art. 4 ust. 2). Z jednej strony minister przekazuje dokumenty i wyznacza 14-dniowy termin na przedstawienie opinii, który w szczególnie uzasadnionym przypadku może być skrócony do 7 dni (art. 4 ust. 1 pkt 6 projektu ustawy). Z drugiej strony – jednostka lub podmiot, które mają udzielić informacji niezbędnych Radzie do wykonania swoich zadań, również będą miały termin 14 dni od momentu otrzymania żądania (art. 6 projektu). Termin ten może ulec wydłużeniu do 30 dni, w przypadku braku możliwości udzielenia żądanej informacji. Taka sytuacja uniemożliwi wykonanie opinii przez Radę Fiskalną w wyznaczonym terminie.
12) Prezydium KK podkreśla pilną potrzebę przeprowadzenia przez Ministra Finansów szkoleń dla partnerów społecznych Rady Dialogu Społecznego i ekspertów w zakresie średniookresowego planu budżetowo-strukturalnego.

Decyzja Prezydium KK nr 89/24 ws. opinii o projekcie ustawy o dostępie cudzoziemców do rynku pracy (UC 46)

Prezydium Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność” pozytywnie ocenia projekt ustawy Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 15 maja 2024 r. o dostępie cudzoziemców do rynku pracy.

Zdaniem Prezydium KK trafna jest diagnoza, że ze względu na zwiększającą się skalę migracji i dotychczas obserwowane nieprawidłowości potrzebna jest kompleksowa regulacja zagadnienia dostępu cudzoziemców do rynku pracy.

Słusznym jest stanowisko wnioskodawcy, że znaczna liczba wniosków o pozwolenie na pracę lub oświadczeń o powierzeniu pracy była składana w związku z pozornym zamiarem zatrudnienia cudzoziemców- tak aby wyłącznie umożliwić im wjazd na terytorium obszaru Schengen, Tego typu praktyki, którym nie przeciwstawiało się dotychczasowe ustawodawstwo, pozwalały na znaczne zyski podmiotów trudniących się takim procederem.

Pozytywnie oceniamy większość zmian wprowadzonych w ustawie, w tym zwiększenie roli publicznych służb zatrudnienia w procesie zatrudniania cudzoziemców, a także:

  1. Umożliwienie określania przez starostę listy zawodów i rodzajów prac na które nie będą wydawane zezwolenia na pracę cudzoziemcom zamierzającym podjąć pracę na terenie danego powiatu. Jest to rozwiązanie uwzględniające potrzeby i uwarunkowania lokalne. Prawidłowe jest rozwiązanie przewidujące udział Powiatowej Rady Rynku Pracy;
  2. Wprowadzenie zasady, iż Wojewódzki Urząd Pracy będzie miał obowiązek dokonywania raz na 6 miesięcy analiz dotyczących oferowanych wynagrodzeń na lokalnych rynkach pracy. Pozyskana z tych analiz wiedza ułatwi (czy wręcz umożliwi) urzędnikom prowadzącym postępowania w sprawie wydawania zezwoleń na pracę (pracy na podstawie oświadczeń) prawidłową ocenę informacji o proponowanych wynagrodzeniach;
  3. Wprowadzenie obligatoryjnej przesłanki odmowy udzielenia zezwolenia na pracę, gdy przedsiębiorstwo pracodawcy zostało założone lub działa głównie w celu ułatwienia wjazdu obywatelom państw trzecich;
  4. Ograniczenie nieformalnego outsourcingu pracowniczego – jako prawidłowe oceniamy wprowadzenie zasady, niewydawania zezwolenia na pracę dla cudzoziemca zatrudnianego przez pracodawcę niebędącego agencją pracy tymczasowej, jeśli miałby on w rzeczywistości pracować na rzecz innego podmiotu;
  5. Sankcje za nielegalne zatrudnienie cudzoziemców i przekazywanie nieprawdziwych danych dotyczących zatrudniania cudzoziemców zostaną zaostrzone – wysokość kary grzywny będzie ustalana przez sąd proporcjonalnie do liczby nielegalnie zatrudnionych cudzoziemców;
  6. Pełna cyfryzacja procedur udzielania zezwoleń na pracę. W tym miejscu zwrócić należy jednakże uwagę na konieczność zagwarantowania odpowiednich szkoleń dla pracowników urzędów pracy.
  7. Wprowadzenie przepisu obligującego pracodawcę do informowania pracowników cudzoziemców o prawach przysługujących im w związku z pracą i możliwością zrzeszania się w związkach zawodowych;
  8. Umożliwienie prowadzenia równoległych kontroli przez Straż Graniczną i Państwową Inspekcję Pracy oraz możliwość kontroli bez zapowiedzi.