Tag: 2023

Prezydium Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność” zgłasza następujące uwagi
do projektu z dnia 28 lipca 2023 r. ustawy o certyfikacji wykonawców zamówień publicznych oraz o zmianie niektórych innych ustaw.

Jak wskazuje uzasadnienie projektu, celem ustawy jest uregulowanie na gruncie prawa polskiego procedury certyfikacji, na potrzeby postępowań o udzielenie zamówienia publicznego. Certyfikat będzie umożliwiał wykonawcy m.in. potwierdzenie, że nie zachodzą wobec niego podstawy wykluczenia z postępowania o udzielenie zamówienia publicznego tj. zgodnie z art. 3 ust. 2 pkt. 1 opiniowanego projektu certyfikacja może obejmować potwierdzenie braku istnienia podstaw wykluczenia, o których mowa m.in. w art. 109 ust. 1 pkt. 1-5 i 7-10 Prawa zamówień publicznych. Art. 109 ust. 1 ustawy – Prawo zamówień publicznych jako fakultatywną przesłankę wykluczenia wskazuje naruszenie przez wykonawcę obowiązków m.in. w dziedzinie prawa pracy, tj. skazanego prawomocnie za przestępstwo przeciwko prawom osób wykonujących pracę zarobkową, o którym mowa w rozdziale XXVIII Kodeksu karnego, lub za odpowiedni czyn zabroniony określony w przepisach prawa obcego. Niestety przepis ten stanowi tylko częściową implementację art. art. 57 ust. 4 Dyrektywy 2014/24/UE zgodnie z którym instytucje zamawiające mogą wykluczyć lub zostać zobowiązane przez państwa członkowskie do wykluczenia z udziału w postępowaniu o udzielenie zamówienia każdego wykonawcy gdy instytucja zamawiająca za pomocą dowolnych stosownych środków może wykazać naruszenie mających zastosowanie obowiązków, o których mowa w art. 18 ust. 2 dyrektywy. W art. 18 ust. 2 dyrektywy zostały wymienione obowiązki w dziedzinie prawa ochrony środowiska, prawa socjalnego i prawa pracy, ustanowione w przepisach unijnych, krajowych, układach zbiorowych bądź w przepisach międzynarodowego prawa ochrony środowiska, międzynarodowego prawa socjalnego i międzynarodowego prawa pracy wymienionych w załączniku X, w tym Konwencja MOP nr 87 dotycząca wolności związkowej i ochrony praw związkowych oraz Konwencja MOP nr 98 dotycząca stosowania zasad prawa organizowania się i rokowań zbiorowych.

Zgodnie z obecnym brzmieniem art. 109 ust. 1 pkt. 2 ustawy – Prawo zamówień publicznych, z postępowania o udzielenie zamówienia zamawiający może wykluczyć wykonawcę, który naruszył obowiązki w dziedzinie ochrony środowiska, prawa socjalnego lub prawa pracy: będącego osobą fizyczną skazanego prawomocnie za przestępstwo przeciwko środowisku, o którym mowa w rozdziale XXII Kodeksu karnego lub za przestępstwo przeciwko prawom osób wykonujących pracę zarobkową, o którym mowa w rozdziale XXVIII Kodeksu karnego, lub za odpowiedni czyn zabroniony określony w przepisach prawa obcego. Jednak przestępstwa przeciwko wolności związkowej nie są uregulowane w Kodeksie karnym, lecz w art. 35 ust. 1 ustawy o związkach zawodowych. Tym samym, przepisy ustawy – Prawo zamówień publicznych nie pozwalają na wykluczenie od udziału w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego tych wykonawców, którzy łamią wolności związkowe określone w umowach międzynarodowych. Tym samym dyrektywa 2014/24/UE w zakresie przestrzegania obowiązków w dziedzinie prawa pracy oraz stosowania się do zobowiązań wynikających z umów międzynarodowych nie jest prawidłowo wdrożona, gdyż nie wypełnia postulatu eliminowania z postępowań o udzielenie zamówienia publicznego tych wykonawców, którzy naruszają obowiązki w zakresie prawa pracy, w tym w zakresie przestrzegania wolności związkowej. Prowadzi to do takiej sytuacji, gdy z dobrodziejstwa środków publicznych korzystają podmioty łamiące prawo. Jeśli naruszanie wolności związkowych nie wiąże się dla przedsiębiorstwa z dotkliwą sankcją w postaci wykluczenia z zamówień publicznych to oznacza, iż Państwo polskie taką sytuację akceptuje.

Zamówienia publiczne stanowią kluczowe narzędzie w realizacji celów społecznych. Z tego względu nie jest ani uzasadniona ani zrozumiała ciągła zwłoka polskiego ustawodawcy w uzupełnieniu katalogu podstaw fakultatywnego wykluczenia od udziału w zamówieniach publicznych o przypadki łamania wolności związkowych. Zamówienia publiczne odgrywają rolę ważnego instrumentu oddziaływania państwa na procesy gospodarcze i społeczne. Wskazuje się, iż zamówienia publiczne są istotnym instrumentem wpływu państwa na gospodarkę rynkową i są one jedną z form publicznoprawnej interwencji państwa na rynku. Dlatego zamówień publicznych nie można rozpatrywać tylko i wyłącznie jako instrumentu prawnego, lecz również jako instrument ekonomiczny, kształtujący pozycję zamawiającego i wykonawcy zarówno pod względem prawnym, jak i gospodarczym [Nowicki H., 2013, Wprowadzenie do systemu zamówień publicznych, [w:] System zamówień publicznych w Polsce, Sadowy J. (red.), Urząd Zamówień Publicznych, Warszawa].

O obowiązku wprowadzenia mechanizmu przestrzegania międzynarodowych standardów prawa pracy w tym wolności związkowych i układów zbiorowych pracy mówi również Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2022/2041 z dnia 19 października 2022 r. w sprawie adekwatnych wynagrodzeń minimalnych w Unii Europejskiej. Przepisy tej dyrektywy powinny zostać wdrożone do dnia 24 listopada 2024 r. W art. 9 dyrektywa ta nakłada na państwa członkowskie obowiązek wprowadzenia zgodnie z dyrektywami 2014/23/UE, 2014/24/UE i 2014/25/UE odpowiednich środków w celu zapewnienia, aby przy udzielaniu zamówień publicznych lub koncesji i realizacji umów w sprawie zamówień publicznych lub umów koncesji wykonawcy i ich podwykonawcy przestrzegali mających zastosowanie obowiązków dotyczących wynagrodzeń, prawa organizowania się i rokowań zbiorowych mających na celu ustalanie wynagrodzeń, w obszarze prawa socjalnego i prawa pracy ustanowionych w prawie Unii, w prawie krajowym, w umowach zbiorowych lub w międzynarodowych przepisach prawa socjalnego i prawa pracy, w tym w Konwencji MOP nr 87 dotyczącej wolności związkowej i ochrony praw związkowych z 1948 r. oraz w Konwencji MOP nr 98 dotyczącej stosowania zasad prawa organizowania się i rokowań zbiorowych z 1949 r.

NSZZ „Solidarność” wielokrotnie wskazywała przy okazji nowelizacji ustawy – Prawo zamówień publicznych, iż dyrektywa 2014/24/UE nie jest właściwie implementowana w zakresie w jakim nie przewiduje się wyłączenia od możliwości ubiegania się o zamówienie publiczne wykonawcy łamiącego prawa związkowe. Kwestię te Związek podniósł również w maju tego roku, podczas opiniowania projektu ustawy o zmianie niektórych ustaw w celu ulepszenia środowiska prawnego i instytucjonalnego dla przedsiębiorców (UD497) w uwagach do art. 42 projektu. W odpowiedzi na nasze uwagi Ministerstwo Rozwoju i Technologii, będące gospodarzem projektu, w wyjaśnieniach wskazało, iż postulowane przez Związek zmianynie mogły zostać wprowadzone na gruncie projektu UD 497 gdyż zawiera on „zmiany jednostkowe, częściowo związane z koniecznością pilnego dostosowania regulacji do zmieniających się przepisów unijnych” oraz że zasygnalizowana propozycja wprowadzenia zmian do art. 109 ustawy – Prawo zamówień publicznych zostanie poddana analizie w związku z planowaną ewaluacją ustawy Prawo zamówień publicznych. Mimo tych zapowiedzi ze strony Ministerstwa Rozwoju i Technologii oraz mimo tego, iż postulowana przez Związek zmiana dotycząca uzupełnienia treści art. 109 ustawy – Prawo zamówień publicznych również wynika z konieczności dostosowania regulacji do przepisów unijnych – dyrektywy 2014/24/UE -opiniowany projekt ustawy, zawierający w art. 39 propozycje zmian w ustawie Prawo zamówień publicznych nie zawiera postulowanych przez związek zmian art. 109, wymaganych przez dyrektywę 2014/24/UE. Biorąc pod uwagę przedmiot opiniowanej regulacji tj. zasady, iż z uzyskania certyfikatu o braku istnienia podstaw wykluczenia z postępowania o udzielenie zamówienia, o których mowa w art. 108 ust. 1 pkt. 1-5. Ust. 2 oraz art. 109 ust. 1 pkt. 1-5 i 7-10 wynika domniemanie prawne (art. 9 ust. 1), że nie istnieje podstawa wykluczenia z postępowania o udzielenie zamówienia publicznego w zakresie stwierdzonym certyfikatem i jest to zgodne ze stanem rzeczywistym będzie prowadzić do sytuacji, gdy – przy braku wprowadzenia proponowanych przez Związek zmian – certyfikat o braku podstaw do wykluczenia z postępowania o udzielenie zamówienia publicznego uzyskają również ci wykonawcy którzy łamią wolności związkowe, o których mowa w wiążących Polskę umowach międzynarodowych. Co gorsza, zgodnie z treścią uzasadnienia do projektu (str. 10) nie przewiduje się możliwości kwestionowania prawdziwości informacji zawartych w certyfikacji przez stronę trzecią. Oznacza to, iż prawdziwości informacji zawartych w certyfikacji nie będą mogły kwestionować np. zwalczane przez wykonawcę zakładowe organizacje związkowe działające u wykonawcy. To nie powinno mieć miejsca i nie może zyskać pozytywnej oceny. Mając pod uwagę społeczny wymiar zamówień publicznych, każdy kto posiada informacje prowadzące do podważenia prawdziwości informacji zawartych w certyfikacie powinien być uprawniony do żądania zawieszenia certyfikatu.

Prezydium Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność” postanawia dokonać zmiany w Decyzji Prezydium KK nr 107/23 ws. wyrażenia zgody na rozszerzenie zasięgu działania Organizacji Międzyzakładowej NSZZ ,,Solidarność” Funkcjonariuszy i Pracowników Policji Województwa Łódzkiego na pracodawcę prowadzącego działalność na terenie innego regionu niż region rejestrujący tę organizację, polegającej na uchyleniu pkt 6-8.

Prezydium Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność” uchyla Decyzję Prezydium KK nr 110/23 ws. dokonania zmian w Decyzji Prezydium KK nr 107/23 ws. wyrażenia zgody na rozszerzenie zasięgu działania Organizacji Międzyzakładowej NSZZ ,,Solidarność” Funkcjonariuszy i Pracowników Policji Województwa Łódzkiego na pracodawcę prowadzącego działalność na terenie innego regionu niż region rejestrujący tę organizację.

Decyzja wchodzi w życie z dniem podjęcia.

Prezydium Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność” zatwierdza regulamin kont poczty elektronicznej na serwerze solidarnosc.org.pl oraz wzór formularza zgłoszeniowego.

Prezydium Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność”, działając na mocy postanowień § 17 ust. 2 Uchwały KK nr 17/08 z późniejszymi zmianami, zatwierdza regulaminy wewnętrzne wskazanych branżowych jednostek organizacyjnych Związku:

1. Krajowego Sekretariatu Łączności NSZZ „Solidarność”;
2. Krajowej Sekcji Drzewiarzy NSZZ „Solidarność”;
3. Krajowej Sekcji Pracowników Telekomunikacji NSZZ „Solidarność”;
4. Krajowej Sekcji Drogownictwa i Transportu Drogowego NSZZ „Solidarność”;
5. Krajowej Sekcji Pracowników Cywilnych MON NSZZ „Solidarność”;

oraz wskazanej problemowej jednostki organizacyjnej Związku:

1. Krajowej Sekcji Kobiet NSZZ „Solidarność”.

Prezydium Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność” przedstawia opinię do poselskiego projektu (KP Lewica) ustawy o Rzeczniku Praw Pracowniczych.

Prezydium KK  zwraca uwagę, że Partnerzy Społeczni dostrzegając dynamikę rozwoju sytuacji społecznej i gospodarczej a także niedoskonałości oraz problemy pojawiające się w trakcie realizacji zadań Rady Dialogu Społecznego i jej funkcjonowania, przewidzieli cykliczny przegląd przepisów i możliwość zgłoszenia propozycji zmian w ustawie o Radzie Dialogu Społecznego i innych instytucjach dialogu społecznego oraz niektórych innych ustaw.
Prace nad zmianą ustawy o Radzie Dialogu Społecznego rozpoczęły się w 2020 roku i trwały do czerwca 2023 roku. W pracach, w których uczestniczyły wszystkie strony dialogu społecznego, wypracowany został projekt zmian ustawy, który następnie został przedstawiony Prezydentowi RP. Jedną z ważniejszych zmian proponowanych przez wszystkie reprezentatywne organizacje pracodawców i organizacje związkowe jest zapewnienie Radzie Dialogu Społecznego realnych warunków dla systematycznej i merytorycznej działalności, dzięki powołaniu w tym celu szczególnego urzędu Generalnego Dyrektora Dialogu Społecznego. Nowelizacja ustawy o Radzie Dialogu Społecznego i innych instytucjach dialogu społecznego oraz niektórych innych ustaw jest więc rozwiązaniem priorytetowym dla wzmocnienia dialogu społecznego, a urząd Generalnego Dyrektora Dialogu Społecznego, jego sposób powołania i organizacja mają wzmocnić działania Rady Dialogu Społecznego.

Odnosząc się do projektu ustawy o Rzeczniku Praw Pracowniczych należy zauważyć, że do jego zadań należałaby m.in. współpraca z organizacjami związkowymi oraz organizacjami pracodawców (art. 5 pkt 2 projektu). Wprowadzenie instytucji Rzecznika Praw Pracowniczych byłoby instytucją konkurencyjną wobec proponowanego przez partnerów społecznych urzędu Generalnego Dyrektora Dialogu Społecznego. Dlatego też w ocenie NSZZ Solidarność należałoby przemyśleć wprowadzenie instytucji Rzecznika Praw Pracowniczych, bo chociaż byłaby to instytucja wspierająca ochronę pracownika, to wolą partnerów społecznych jest obecnie konieczność wzmacniania Rady Dialogu Społecznego i jej funkcji. Należałoby zatem zweryfikować koncepcję wprowadzenia do polskiego porządku prawnego nowej instytucji, której kompetencje realizowane są już w pewnym zakresie przez Państwową Inspekcję Pracy czy też Rzecznika Praw Obywatelskich.

Dodać należy, że do zadań Rzecznika Praw Pracowniczych należało będzie, zgodnie z projektem, ponadto: opiniowanie projektów aktów normatywnych dotyczących wolności, praw i interesów osób wykonujących pracę zależną oraz mających wpływ na warunki jej wykonywania; inicjowanie, organizowanie i prowadzenie działalności edukacyjnej, promocyjnej i informacyjnej dotyczącej wolności, praw i interesów osób wykonujących pracę zależną i ich ochrony w Rzeczypospolitej Polskiej; prowadzenie poradnictwa w zakresie wolności i praw osób wykonujących pracę zależną; podejmowanie innych działań, o ile służą one ochronie wolności, praw i interesów osób wykonujących pracę zależną. Z tego zakresu zadań wynika, że będzie to podmiot o charakterze reprezentacyjnym, opiniodawczym i doradczym. Nie można nie zauważyć, że kompetencje tego podmiotu będą po części pokrywać się z kompetencjami związków zawodowych. Zgodnie z ustawą o związkach zawodowych do ich zadań należy reprezentowanie i obrona praw, interesów zawodowych i socjalnych ludzi pracy (art. 1 ust 1 ustawy z dnia 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych, Dz.U.2022.854 t.j.). Na zasadach przewidzianych w przepisach prawa, związki zawodowe kontrolują przestrzeganie przepisów dotyczących interesów ludzi pracy (art. 8 ustawy o związkach zawodowych); organizacje związkowe mają prawo opiniowania założeń i projektów aktów prawnych w zakresie objętym zadaniami związków zawodowych (art. 19 ustawy o związkach zawodowych). Instytucja Rzecznika Praw Pracowniczych stanowiłaby wsparcie dla realizacji uprawnień związków zawodowych. Niektóre jednak z kompetencji Rzecznika mogą jednak budzić wątpliwości, które wymagałyby doprecyzowania np. zgodnie z projektowanym art. 6 ust. 1 pkt 16) będzie miał on prawo „przystępować do sporów zbiorowych, o których mowa w ustawie z dnia 23 maja 1991 r. o rozwiązywaniu sporów zbiorowych (Dz. U. z 2020 r. poz. 123), na wniosek podmiotu reprezentującego interesy pracownicze i po jego stronie (…) i (…) wykonywać wszelkie czynności w sporze zbiorowym przewidziane przepisami prawa dla podmiotu reprezentującego interesy pracownicze w zakresie udzielonego przez ten podmiot w danym sporze upoważnienia”. Takie sformułowanie przepisu może być źródłem niejasności co do roli Rzecznika Praw Pracowniczych w sporze zbiorowym.

Jednocześnie Rzecznik Praw Pracowniczych miałby prawo do wnoszenia wniosków do różnych organów ochrony prawnej np. występować do właściwych organów z wnioskami o podjęcie inicjatywy ustawodawczej bądź o wydanie lub zmianę innych aktów normatywnych; skierować wystąpienie do ministra właściwego do spraw pracy; skierować wystąpienie do właściwego organu Państwowej Inspekcji Pracy; skierować wystąpienie do właściwego organu, organizacji lub instytucji, w tym – do Sejmu i Senatu oraz właściwych komisji sejmowych i senackich; skierować wystąpienie podmiotu zatrudniającego osoby fizyczne do wykonywania pracy zależnej, bez względu na podstawę ich zatrudnienia, żądać wszczęcia przez uprawnionego oskarżyciela postępowania przygotowawczego w sprawie o przestępstwo ścigane z urzędu; wystąpić z wnioskiem o ukaranie w sprawie o wykroczenie ścigane z urzędu, na zasadach i trybie określonych w przepisach o postępowaniu w sprawach o wykroczenia; żądać wszczęcia postępowania administracyjnego; wnieść skargę do sądu administracyjnego; żądać wszczęcia postępowania w sprawie cywilnej; wziąć udział w toczącym się postępowaniu cywilnym, karnym, w sprawach: o wykroczenia, administracyjnym oraz przed sądami administracyjnym na prawach przysługujących prokuratorowi, w tym wnosić w tych postępowaniach wszystkie środki prawne przysługujące od orzeczeń nieprawomocnych lub nieostatecznych oraz od orzeczeń prawomocnych lub ostatecznych; występować do Sądu Najwyższego z wnioskiem, o którym mowa w art. 83 § 1 ustawy z dnia 8 grudnia 2017 r. o Sądzie Najwyższym (Dz. U. z 2021 r. poz. 1904, z 2022 r. poz. 480, 1259, 2280, 2600, z 2023 r. poz. 181); wnosić skargę nadzwyczajną, na podstawie art. 89 § 2 ustawy z dnia 8 grudnia 2017 r. o Sądzie Najwyższym; występować do Naczelnego Sądu Administracyjnego z wnioskami o podjęcie uchwały mającej na celu wyjaśnienie przepisów prawnych, których stosowanie wywołało rozbieżności w orzecznictwie sądów administracyjnych. Należy zauważyć, że po części, są to uprawnienia, które realizuje już Rzecznik Praw Obywatelskich, który stoi na straży wolności, praw człowieka i obywatela określonych w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej oraz w innych aktach normatywnych, w tym również na straży realizacji zasady równego traktowania (zob. art. 1 ustawy o Rzeczniku Praw Obywatelskich).

Uprawnienia Rzecznika Praw Pracowniczych nie byłyby wprawdzie  tak daleko idące jak uprawnienia Państwowej Inspekcji Pracy, która jest organem powołanym do sprawowania nadzoru i kontroli przestrzegania prawa pracy, w szczególności przepisów oraz zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, a także przepisów dotyczących legalności zatrudnienia i innej pracy zarobkowej w zakresie określonym w ustawie (art. 1 ustawy o Państwowej Inspekcji Pracy). Organy Państwowej Inspekcji Pracy mają m.in. prawo wnoszenia powództw, a za zgodą osoby zainteresowanej w sprawach o ustalenie istnienia stosunku pracy, a w razie stwierdzenia naruszenia przepisów prawa pracy lub przepisów dotyczących legalności zatrudnienia właściwe organy Państwowej Inspekcji Pracy są uprawnione odpowiednio do nakazania usunięcia stwierdzonych uchybień w ustalonym terminie.

Podsumowując, w ocenie Prezydium KK NSZZ Solidarność należałoby przemyśleć koncepcję wprowadzenia nowej instytucji do polskiego porządku prawnego i przeanalizować relację takiego podmiotu w odniesieniu do już funkcjonujących instytucji i organów ochrony praw pracowniczych, w tym Państwowej Inspekcji Pracy oraz Rzecznika Praw Obywatelskich. Jednocześnie wprowadzenie instytucji Rzecznika Praw Pracowniczych należało by zweryfikować z punktu widzenia przyjętej, w ostatnim czasie, przez partnerów społecznych koncepcji wspierania dialogu społecznego w postaci urzędu Generalnego Dyrektora Dialogu Społecznego.

Prezydium Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność”, działając na wniosek Krajowego Sekretariatu Służb Publicznych NSZZ „Solidarność”, w związku z rezygnacją Pana Tomasza Ludwińskiego z funkcji Przewodniczącego podzespołu problemowego ds. Krajowej Administracji Skarbowej Rady Dialogu Społecznego, wskazuje na tę funkcję Pana Ryszarda Czupryńskiego.

(do użytku służbowego)

Prezydium Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność”, na wniosek Archiwum Państwowego Archiwum Akt Nowych z siedzibą w Warszawie, wyraża zgodę na użycie nazwy i znaku graficznego NSZZ „Solidarność” na materiałach promujących uroczystości związane z upamiętnieniem działaczy NSZZ „Solidarność” oraz więźniów politycznych okresu stanu wojennego.

Prezydium Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność”, na wniosek Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego Oddział w Gdańsku, wyraża warunkowo zgodę na użycie nazwy i znaku graficznego NSZZ „Solidarność” na odznace turystycznej Trójmiejski Szlak Solidarności.

Warunki  realizacji niniejszej zgody stanowią:

1. za produkcję i dystrybucję znaczków odpowiadać będzie Fundacja Promocji Solidarności;
2. środki pozyskane przez Fundację z dystrybucji znaczków przeznaczone zostaną na cele statutowe Fundacji.