Tag: 2021

Prezydium Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność” wnosi następujące uwagi do projektu Sprawozdania z realizacji Krajowego Programu Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie w latach 2014-2020 za okres od 1 stycznia do 31 grudnia 2020 r. przygotowanego przez Ministra Rodziny i Polityki Społecznej (dalej Sprawozdanie).
Niewątpliwie czas pandemii, w który wpisuje się opiniowane Sprawozdanie, przyczynił się do tego, że działania mające na celu ograniczenie przemocy przez powołane do tego instytucje i służby społeczne, stały się bardzo utrudnione. Obrazują to statystyki :
– liczby osób uczestniczących w programach oddziaływań korekcyjno-edukacyjnych w latach 2015-2020, z których wynika, że z 9.429 osób liczba ta spadała systematycznie od 2017 r. (9.101) do 7.288 osób w roku 2020 (tab. 31).
– liczba pracowników „pierwszego kontaktu” uczestniczących w szkoleniach w latach 2015-2020 , z których wynika, że w roku 2015 skorzystało z nich 3.404 osoby, ale przez kolejne 2 lata liczba ta spadała. W roku 2019 nastąpił istotny wzrost do 4.061, ale okres pandemii niestety zahamował ten trend i liczba ta spadła do 2.769 osób (tab. 47).
Jednocześnie co roku zwiększa się liczba podejrzanych o przestępstwa z użyciem przemocy lub groźby bezprawnej wobec członka rodziny.
Dodatkowym problemem w sytuacji izolacji społecznej stało się szukanie jakiejkolwiek pomocy przez i dla ofiar przemocy. W najgorszej sytuacji znalazły się dzieci oraz osoby zależne. Prawdopodobnie dotychczasowe wysiłki, które były podejmowane w latach ubiegłych zostały zniweczone przez okres pandemii.
Zasadnicza trudność z dotarciem do ofiar i sprawców przemocy wynika m.in. z faktu, iż dotyczy ona najczęściej sfery prywatnej, czyli rodziny (w tym głównie kobiet i dzieci) oraz osób z najbliższego kręgu (znajomi, sąsiedzi). Czyli otoczenia, w którym ofiary przebywają  na co dzień. To z kolei powoduje, że przemoc jest obecna w tych rodzinach i środowiskach  od wielu pokoleń, a nierzadko spowodowana jest alkoholizmem lub innymi uzależnieniami. Młodzi ludzie coraz częściej w wyniku narażenia na działanie przemocy podejmują działania autodestrukcyjne, które również kończą się tragicznie.
Dom rodzinny nie jest jedynym obszarem, w którym ofiary są narażone na przemoc, gdyż może to być także szkoła czy miejsce pracy, ale także Internet. Wirtualna przestrzeń bywa także źródłem przemocy. Sprawozdanie jednak ogranicza się przede wszystkim do środowiska rodzinnego.
Przepisy o przeciwdziałaniu przemocy funkcjonują już od 2005r. w tym czasie niestety, nie udało się dostosować wszystkich aktów prawnych, które dotyczą ofiar oraz sprawców przemocy. Część wprowadzanych zmian jest niekonsekwentna, gdyż wydają się bardziej chronić sprawców niż ich ofiary. Przykładem jest ostatnia propozycja zmian do ustawy  o pomocy społecznej (projekt RM z dnia 23 lipca 2021 r.), której celem było właśnie usunięcie niesprawiedliwości jaką jest ponoszenie kosztów pobytu w Domu Pomocy Społecznej  za opiekuna, który w przeszłości dopuszczał się wobec tej osoby przemocy. Niestety, w wyniku zmian, ogranicza się możliwości ofiar w skorzystaniu z zaproponowanych rozwiązań. (Decyzja Prezydium KK nr 109/21 z dnia 18.08.2021 r.)
Ze sprawozdania wynika, że koordynatorem i resortem odpowiedzialnym  za wdrażanie i podejmowanie wszelkich działań w zakresie walki z przemocą jest Minister właściwy do spraw rodziny. Jednak nie ma wątpliwości, że działania te powinny odbywać się wspólnie z Ministrem Sprawiedliwości, Ministrem Edukacji Narodowej oraz Ministrem Zdrowia. Niestety, każdy z nich działa niezależnie nawet w ramach realizacji zadań wynikających z Krajowego Programu Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie. Być może jest to jeden z głównych powodów nieefektywności Programu. Jednocześnie, jak wynika ze Sprawozdania nadal nie wszystkie regiony naszego kraju opracowały odpowiednie programy w tym zakresie i nie podjęły niezbędnych działań w celu ograniczenia zjawiska przemocy. Wydaje się oczywistym, że po 16 latach funkcjonowania ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie, już wszystkie województwa powinny wdrożyć swoje programy, tymczasem w 2020 r.:
– na 2477 gmin 2449 miało opracowane i realizowane programy przeciwdziałania przemocy (s. 22 tab. 6);
– na 380 powiatów: 337 miało opracowane i realizowane programy przeciwdziałania przemocy (s. 22 tab. 7);
– na 16 województw: 14 opracowało i wdrażało programy przeciwdziałania przemocy (s. 22 tab. 8).
Rekomendacje sformułowane w Sprawozdaniu są bardzo ogólne i niestety niezmienne od lat. Już w punkcie pierwszym zwraca się uwagę, że powinno się dążyć do opracowania programów w każdej gminie, warto zauważyć, że rekomendacja ta pojawia się co roku.
Rekomendacja (5) dotyczy wzmocnienia współpracy pomiędzy służbami w samorządach. Wydaje się, że po 16 latach taka współpraca powinna być trwała i ugruntowana, ale nadal praktycznie nie istnieje.
Rekomendacja (6) dotycząca rozwoju programów korekcyjnych w świetle Sprawozdania, z którego wynika, że liczba placówek prowadzących poradnictwo z 849 w 2015 r. spadła do 783 w roku 2020 (tab.5) przy jednoczesnym braku tych programów na terenie całego kraju, wydaje się raczej życzeniowa. Należy podjąć zdecydowane działania w tym zakresie, aby w regionach, zaczęły funkcjonować Programy przeciwdziałania przemocy w rodzinie.
Rekomendacja (7) dotycząca monitoringu powinna dotyczyć nie tylko działań przemocowych, ale także pomocowych skierowanych do ofiar przemocy. Działania te nie powinny jednak ograniczać się do samego monitoringu, ale także do oceny skuteczności podejmowanych działań w tym zakresie.
Analizując dotychczasowe wysiłki oraz zadania realizowane w ramach Krajowego Programu Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie, Prezydium KK NSZZ „Solidarność” uważa je za niewystarczające. Koordynacja i współpraca resortów jest na bardzo niskim poziomie. Brak jest też zdecydowanych działań ze strony MRiPS w zakresie wpływu na jednostki im podległe w zakresie opracowywania i wdrażania omawianego programu. Choć ze Sprawozdania to nie wybrzmiewa, to jednak największy problem z realizacją programu mają same resorty. Ich większe zaangażowanie mogłoby przyczynić się do rozwoju samego programu oraz wsparcia podległych im jednostek na poziomie samorządu.

Prezydium Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność”, na wniosek Instytutu Dziedzictwa Solidarności, wyraża zgodę na użycie nazwy i znaku graficznego NSZZ „Solidarność” na okładce polsko-angielskiego katalogu wystawy zatytułowanej Księża Solidarności.            

Prezydium Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność” – po zapoznaniu się z projektem ustawy o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi oraz niektórych innych ustaw uważa, że projekt w obecnym kształcie jest nie do zaakceptowania, gdyż wbrew deklarowanym intencjom projektodawcy może prowadzić do obciążenia dodatkowymi kosztami polskich konsumentów, w tym najuboższą część społeczeństwa. Jednocześnie  Prezydium KK zgłasza następujące uwagi.
Projekt ustawy ma na celu przede wszystkim wdrożenie w Polsce rozwiązań określonych znowelizowanej w 2018 r. dyrektywie UE nr 2008/98/WE w sprawie odpadów, a więc katalog zasad określających jak powinien być skonstruowany system rozszerzonej odpowiedzialności producenta (ROP). Jest to zmiana systemowa o istotnych skutkach społeczno-ekonomicznych, która w założeniu miała mieć charakter pozytywny dla konsumentów. Jednakże efektem  wprowadzenia ustawy w proponowanym kształcie może być wzrost cen produktów w opakowaniach, przeniesiony następnie poprzez impuls inflacyjny na obniżenie poziomu realnych dochodów polskiego pracownika.
Mając to na względzie wyrażamy zaniepokojenie, że – jak wynika z zapisu widniejącego w ocenie skutków regulacji – pierwotnie nie uważano za konieczne  przedstawienia projektu ustawy do opiniowania przez reprezentatywne organizacje związkowe uznając, że nie dotyczy ich jej zakres. Jest to praktyka niedopuszczalna w sytuacji, kiedy proponowane są regulacje, które w znaczący sposób wpływają na pracowników sektora związanego z odpadami, ich rodziny i wszystkich obywateli, którzy ponoszą koszty opłat za śmieci.
W ocenie Prezydium KK, projekt ustawy w obecnym kształcie jest dalece niedopracowany. Jego nowa wersja ze względu na prawdopodobne reperkusje społeczno – ekonomiczne powinna zostać przedstawiona partnerom społecznym w celu przeprowadzenia pogłębionej analizy w ramach Rady Dialogu Społecznego.
Uwagi szczegółowe

1. Zgodnie z projektem ustawy, producenci będą ponosić opłatę opakowaniową za wprowadzane opakowania konsumenckie dla gospodarstw domowych. Z opłaty tej gminy będą mogły finansować zbieranie i przetwarzanie odpadów opakowaniowych w ramach gminnych systemów gospodarowania odpadami komunalnymi, co ma spowodować obniżenie opłat za śmieci, które ponoszoną mieszkańcy RP.  I tego powinniśmy oczekiwać – jako strona społeczna.
   Jednak projekt tej ustawy nie daje takich gwarancji, ponieważ:
   –  występuje w nim wiele zapisów, które są nietransparentne, nadmiernie skomplikowane, będące podstawą do wyprowadzania z nich wielu interpretacji, potencjalnie sprzecznych. Niezrozumiałe jest również jednoczesne nałożenie na przedsiębiorców obciążeń publicznoprawnych związanych z wymienioną opłatą opakowaniową i obciążeń cywilnoprawnych związanych z wynagrodzeniem, ale nie dla gmin, lecz dla spółek akcyjnych, jakimi będą Organizacje Odpowiedzialności Producentów (OOP). Proponowany przez Ministerstwo Klimatu i Środowiska system Rozszerzonej Odpowiedzialności Producentów (ROP) tworzy ryzyko patologii.
   –  wprowadza się dwa rodzaje opłat, a dodatkowo dokonuje się podziału opakowań na konsumenckie oraz pozostałe – tj. z handlu, dystrybucji, przemysłu – co z pewnością spowoduje utrudnienia związane z rozliczaniem przedsiębiorców z ustawowych obowiązków i w efekcie może doprowadzić do sytuacji, że wpływy z opłaty opakowaniowej będą znacząco niższe od zakładanych, powiększając tym samym szarą strefę gospodarki odpadami.
   –  projekt, przekazując zakładane przychody z tytułu opłat za opakowania z działu handel, dystrybucja, przemysł, czyli ok 45% rynku, do Organizacji Odpowiedzialności Producentów (OOP), pozbawia tym samym gminy olbrzymiego źródła finansowania, które mogło by służyć obniżeniu kosztów jakie ponoszą mieszkańcy gmin z tytułu opłat za śmieci. Ewentualne dotacje z budżetu państwa, które będą kierowane do gmin w/w celu mogą nie być wystarczające, a przekierowanie większego strumienia pieniędzy z w/w opłaty może zaoszczędzić środki publiczne. W związku z powyższym, oczekujemy od Ministerstwa Klimatu i Środowiska jasnych i czytelnych rozwiązań prawnych ustanawiających jedną opłatę za każdą tonę opakowań bez względu na przeznaczenie tych opakowań. Opłata ta –  w celu  obniżenia opłat za śmieci ponoszonych przez mieszkańców – powinna przede wszystkim dofinansować gminne systemy gospodarowania odpadami.
2. Nieakceptowalna jest propozycja projektodawcy, aby część pracowników Ministerstwa Klimatu i Środowiska oraz WIOŚ nie była wynagradzana z budżetu państwa, ale ze środków znajdujących się poza budżetem państwa i przeznaczonych na finansowanie inwestycji związanych z systemem Rozszerzonej Odpowiedzialności Producentów. Takie rozwiązania traktujemy jako kompletnie nie przemyślane. Zwracamy uwagę, że tego rodzaju system umożliwi dowolne kształtowanie, poza jakąkolwiek kontrolą, wysokości tych wynagrodzeń dla wybranych pracowników i może doprowadzić do niekontrolowanego wzrostu napięć i patologii.
3. Duże wątpliwości budzi brak systemy motywacyjnego dla podmiotów np. wspomniane OOP, które powinny korzystać z usług recyklerów. Ponownie, zestawiając cele projektu, tym razem w obszarze ekologii, trudno zrozumieć czym kierowali się projektodawcy.

Prezydium Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność” po zapoznaniu się z projektem ustawy O usprawnieniu procesu inwestycyjnego Centralnego Portu Komunikacyjnego, odnosząc się do rozdziału 1 ustawy pt. Przekształcenie przedsiębiorstwa państwowego „Porty Lotnicze” w jednoosobową spółkę Skarbu Państwa, podkreśla konieczność zachowania w procesie komercjalizacji przedsiębiorstwa pełni uprawnień pracowniczych, wynikających z art. 36 ustawy z dnia 30 sierpnia 1996 r. o komercjalizacji i niektórych uprawnieniach pracowników.

(do użytku służbowego)

Prezydium Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność” krytycznie ocenia przedstawione założenia. W szczególności nie podziela propozycji w zakresie celu zatrudnieniowego i celu związanego z ograniczeniem ubóstwa. Dokument zawiera odniesienie do trzech celów podstawowych określonych na Szczycie Społecznym w Porto: wskaźnik zatrudnienia, wskaźnik uczestnictwa dorosłych w kształceniu ustawicznym, wskaźnik redukcji zagrożenia ubóstwem.

Wskaźnik zatrudnienia: Cel pierwszy – Osiągnięcie wskaźnika zatrudnieniana poziomie 78% w 2030 roku.

W ocenie NSZZ „Solidarność” cel określony jest zbyt mało ambitnie. W towarzyszącym dokumencie (Note for EMCO and SPC) wyraźnie wskazuje się, że sam fakt dobrych wyników w chwili obecnej nie powinien przesądzać o automatycznym przyjęciu wskaźnika okołounijnego jako punktu docelowego. Winien być przyjęty wskaźnik bardziej ambitny. Przy celu określonym na poziomie 78% jego realizacja nastąpi automatycznie (ze względu na wzrost gospodarczy) i tylko całkowicie nieprzewidywalne w chwili obecnej zdarzenia (na przykład kompletna utrata stabilności geopolitycznej) mogłaby zagrozić jego osiągnięciu. Cel powinien być określony tak aby wymagał podjęcia określonych, aktywnych działań związanych w Polsce przede wszystkim z:

– aktywizacją zawodową osób z niepełnosprawnościami,

– większej aktywizacji osób starszych w tym osób, które posiadają już powszechny wiek emerytalny.

Działania te powinny być związane przede wszystkim z postępem w zakresie ochrony zdrowia, dostępem do rehabilitacji oraz większym wsparciem pracodawców ze środków publicznych w podejmowaniu działań związanych z poprawą ergonomii stanowisk pracy i dostosowywaniem ich do potrzeb pracowników starszych/pracowników z niepełnosprawnościami. Prezydium KK wnioskuje o ponowne przeanalizowanie możliwości jego podniesienia.

Wskaźnik uczestnictwa dorosłych w kształceniu ustawicznym –  Cel drugi 51, 7% wszystkich osób dorosłych uczestniczy każdego roku w szkoleniu.

 Związek podziela stanowisko strony rządowej, że osiągniecie tego wskaźnika będzie wyjątkowo trudne. Tak więc określenie go na poziomie wskazanym w dokumencie wydaje się adekwatne.

NSZZ „Solidarność” jednak wyraźnie podkreśla kwestię zasadniczą: nie akceptujemy metodologii zaliczania różnych form aktywności do aktywności w ramach kształcenia ustawicznego jaka zaproponowana została w ostatnim badaniu Bilansu Kapitału Ludzkiego. Zaliczenie nieokreślonych działań z zakresu „uczenie się z programów telewizyjnych, radiowych” czy „uczenie się od członków rodziny lub wspólnie z nimi” powoduje, że otrzymany wynik jest dużo lepszy, ale w żaden sposób nie odzwierciedla obrazu udziału osób dorosłych w podnoszeniu kwalifikacji i umiejętności (porównaj https://en.parp.gov.pl/storage/publications/pdf/3-BKL-Uczenie-sie-doroslych_ostateczny.pdf (str. 34)) Jest oczywiste, że nie wyłącznie formalne sposoby nauki powinny być brane pod uwagę. Prezydium KK uważa jednak, że zaprezentowana w ostatniej edycji Bilansu Kapitału Ludzkiego metodologia nastawiona jest na zawyżanie wskaźników. Przykładowo: kontrowersyjne jest zaliczanie obowiązkowych szkoleń, które odbywa pracownik (na przykład z zakresu BHP) gdyż zupełnie inne są cele tych szkoleń – nie jest ich podstawowym celem rozwój i nabycie nowych kompetencji. Niepokojąco dla Związku brzmią wyjaśnienia zasugerowane w opiniowanym dokumencie, że zmiana metodologii badania pozwoli
na uzyskanie określonych (lepszych) wyników. Niski udział dorosłych Polaków w kształceniu ustawicznym wynika z bardzo licznych czynników od społeczno – kulturowych po ekonomiczne. Przykładowo model gospodarczy, z którym w Polsce mamy do czynienia w dużej mierze cały czas bazuje na niskich kosztach pracy, a co za tym idzie daje
to pracodawcom niski bodziec do inwestowania w nowe technologie i rozwiązania na rzecz podnoszenia i zmiany kwalifikacji pracowników.

Potrzebna jest poważna dyskusja o roli urlopu szkoleniowego, prawdziwym wsparciu publicznych służb zatrudnienia, dyskusji z uczelniami wyższymi na temat bardziej elastycznych form studiów podyplomowych, znalezienia rozwiązań w zakresie sektorowych funduszy szkoleniowych.

Wskaźnik redukcji zagrożenia ubóstwem -Cel 3 Ograniczenie zagrożenia ubóstwem lub wykluczeniem społecznym o 15% do 2030 roku.

Założony dla Polski cel jest mało ambitny, biorąc pod uwagę założenia polityki społecznej państwa oraz planowanej polityki ochrony najmniej uposażonych pracowników (Polski Ład). Skoro według prognoz AROPE (At risk of poverty or social exclusion rate – Wskaźnik zagrożenia ubóstwem i wykluczeniem społecznym) przewidywana liczba osób zagrożonych ubóstwem lub wykluczeniem społecznym spadnie w 2030 r. o 2,735 mln
dla ogółu społeczeństwa, natomiast dla dzieci spadek ten wyniesie prawdopodobnie 243 tys., to cel 1,5 mln wydaje się nie tylko mało ambitny, ale wręcz kuriozalny.

Aby osiągnąć ambitne cele należy przyspieszyć prace nad urealnieniem wysokości wsparcia dla osób wychowujących samotnie dzieci (zasiłki alimentacyjne), wdrożyć postulowany od lat system waloryzacji minimalnych świadczeń emerytalno-rentowych, adekwatnej do dynamiki wzrostu cen dla gospodarstw najuboższych, podwyższyć stawki zasiłków dla bezrobotnych, które dzisiaj nie odzwierciedlają utraconych dochodów.
Należy także przywrócić znaczenie zasiłków rodzinnych, których system od lat staje się marginalizowany pod szyldem wdrażanych powszechnych świadczeń na rzecz rodziny. Należy zauważyć, że przekazywanie wsparcia rodzinom, dla których dodatkowe kwoty nie zmieniają znacznie poziomu ich dochodu aktualnie dzieje się kosztem rodzin słabszych i mniej zaradnych poprzez ograniczanie dostępu do systemu świadczeń rodzinnych (ponowne zamrożenie wysokości świadczeń i kryteriów dochodowych do nich uprawniających na kolejne 3 lata).

Jeśli przyjmiemy jedynie umiarkowane założenia, jak opisane jest to w opiniowanym dokumencie, będzie to miało istotny wpływ na politykę socjalną rządu, jak choćby tłumienie wzrostu kryterium dochodowego uprawniającego do świadczeń socjalnych z pomocy społecznej czy dalsze marginalizowanie świadczeń rodzinnych.

Ponadto, niezależnie od prac dotyczących polskich wskaźników w trzech celach wynikających ze Szczytu Społecznego w Porto NSZZ „Solidarność” domaga się od strony rządowej podjęcia pilnych działań w zakresie:

– określenia czy polskie prawo i praktyki są zgodne z całością postanowień Europejskiego Filaru Praw Socjalnych;

– przedstawienia harmonogramu całościowego jego wdrożenia na podstawie konkretnych postępowań (z określeniem ram czasowych), które powinny zostać podjęte.

Brak takich kroków uniemożliwia podjęcie niezbędnej dyskusji dotyczącej kompleksowej strategii wdrażania Europejskiego Filaru Praw Socjalnych. Potrzeba pracowania tego typu „map drogowych” jest szczególnie widoczna w obecnej fazie wychodzenia  ze skutków epidemii COVID – 19.

(do użytku służbowego)

(do użytku służbowego)

Prezydium Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność”, na wniosek Instytutu Dziedzictwa Solidarności, wyraża zgodę na użycie nazwy i znaku graficznego NSZZ „Solidarność” na wystawie okolicznościowej zatytułowanej Kim jesteśmy i dokąd dążymy.    

Prezydium Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność” przedstawia uwagi do projektu ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw z dnia 26 lipca 2021 r. zwanym dalej projektem.
Projekt zmian jest bardzo obszerny i wprowadza zmiany aż w 22 ustawach. Z punktu widzenia pracowników najistotniejsze zmiany mające bezpośredni wpływ na ich sytuację materialną są proponowane w ustawie z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2021 r. poz. 1128 z późn. zm.).
Prezydium Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność” pozytywnie ocenia propozycję podniesienia kwoty wolnej od podatku do wysokości 30 tysięcy oraz progu podatkowego do 120 tysięcy, ponieważ realizuje wieloletnie postulaty Związku wyrażone w różnych stanowiskach i opiniach, a przede wszystkim w uchwale Programowej Związku.
Prezydium KK podkreśla, że na zmianie ustawy skorzystają pracownicy i emeryci z niskimi dochodami, którzy w wyniku zaplanowanych zmian podatkowych zyskają dodatkowe dochody do dyspozycji.
Niektóre propozycje zmian przedstawione w projekcie nie gwarantują jednak stworzenia przyjaznego i sprawiedliwego systemu podatkowego Związek nie może zaaprobować zaproponowany sposób weryfikacji kwoty wolnej od podatku. Naszym zdaniem kwota ta powinna być powiązana w stopniu odpowiadającym wskaźnikowi wzrostu przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w gospodarce narodowej co pozwoliłoby na kształtowanie tej kwoty adekwatnie do wzrostu poziomu wynagrodzeń. Ponadto wskaźnik został nieprecyzyjnie określony: minimum egzystencji, który  IPiSS wylicza oraz publikuje co kwartał jak również średniorocznie co roku. Należy doprecyzować, o którą wartość ma się opierać weryfikacja.
Propozycja zwiększenia kwoty wolnej od podatku została połączona z obowiązkiem płacenia składki zdrowotnej bez możliwości odliczenia jej od podatku dochodowego jak to ma miejsce aktualnie, co powoduje, że korzyść z jej wprowadzenia została w dużym stopniu ograniczona. Związek proponuje rozłożenie tego obowiązku  w czasie, na kilka lat, co dawałoby możliwość przygotowania się zarówno obywatelom jak i samorządom  do tej zmiany. Warto w tym miejscu wskazać, że najliczniejszą grupą ubezpieczonych zobowiązanych do odprowadzania składki na ubezpieczenie zdrowotne są osoby pozostające w stosunku pracy. Związek podkreśla, że samo zwiększenie środków na ochronę zdrowia wynikające również z projektu nowelizacji ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych nie jest wystarczającym działaniem. Nie są znane propozycje programów, w jaki sposób rząd zamierza wykorzystać te środki. Program „Profilaktyka 40 PLUS” oraz nielimitowany dostęp do specjalistów to zdecydowanie za mało, aby polepszyć dostęp do ochrony zdrowia, wydłużyć okres życia w dobrym zdrowiu i poprawić warunki pracy i płacy pracowników sektora służby zdrowia. NSZZ „Solidarność” oczekuje solidnego programu dla zdrowia, mając na uwadze pogarszające się statystyki dotyczące długości życia wynikające przede wszystkim ze skutków pandemii oraz konieczność nadrobienia strat w planowanych zabiegach i procedurach. Przyjętym rozwiązaniom w sferze podatkowej powinni zatem towarzyszyć propozycje ustawowe również w innych obszarach.
Pozytywnie należy ocenić możliwość stosowania kwoty wolnej od podatku w wysokości 30 000 zł już przy obliczaniu zaliczek na podatek poprzez odliczenie od podatku kwoty w wysokości 1/12 kwoty zmniejszającej podatek (1/12 z kwoty 5 100 zł). Dotyczy to zaliczek obliczanych w sposób narastający, czyli z uwzględnieniem dochodów uzyskanych od początku roku. Pozwoli to na skorzystanie z kwoty wolnej już w trakcie roku podatkowego a nie dopiero w rozliczeniu rocznym, jak to ma miejsce obecnie.
Również pozytywnie należy ocenić prawo do złożenia wniosku o nie pobieranie zaliczek przez płatnika na podatek jeśli roczne dochody nie przekroczą 30 000 zł w przypadku niektórych umów (np. z tytułu umów zlecenia, praktyk absolwenckich lub staży uczniowskich).
W projekcie zaproponowano ulgi dla pracowników osiągających przychody w wysokości pomiędzy 68 412, a 133 692 zł zwaną w uzasadnieniu ulgą dla klasy średniej. Ulga ta będzie skierowana wyłącznie do pracowników zatrudnionych na podstawie umowy o pracę, pracy nakładczej bądź spółdzielczego stosunku pracy. NSZZ „S” uznaje , że emeryci i renciści również powinni zostać objęci tą ulgą.
Na pozytywną ocenę zasługują przepisy mające na celu przeciwdziałanie „szarej strefie”, w tym – zmiany w ustawie o systemie ubezpieczeń społecznych polegające na wprowadzeniu zasady, iż w przypadku stwierdzenia nielegalnego zatrudnienia lub zaniżania podstawy wymiaru składki, składki będą w całości finansowane przez pracodawcę (dodany ust. 1e w art. 16 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych). Wprowadzenie powyższej zmiany jednoznacznie przesądzi o ciężarze ekonomicznym konsekwencji nielegalnego zatrudnienia. Rodzi to nadzieję na zmniejszenie skali niekorzystnego zjawiska. Oczywiście będzie to miało miejsce w razie wyposażenia Państwowej Inspekcji Pracy w niezbędne zasoby ludzkie i organizacyjne.
NSZZ „Solidarność” wskazuje, że w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych konieczne jest zwiększenie pracowniczych kosztów uzyskania przychodu, wprowadzenie mechanizmu ich corocznej waloryzacji oraz uwzględnienie w projekcie zwolnienia od podatku składki związkowej (ulgi podatkowej), aby wyrównać sytuację prawną związków zawodowych z organizacjami pracodawców.
W związku z przewidzianymi ulgami na robotyzację Związek oczekuje zwiększenia aktywności publicznych służb zatrudnienia w kwestii szkoleń i przekwalifikowania osób zagrożonych utratą pracy.
NSZZ „Solidarność” podkreśla, że skutkiem zmniejszenia opodatkowania niektórych podatników będzie zmniejszenie wpływów do samorządów co bez odpowiednich działań kompensujących te ubytki w dochodach jednostek samorządu terytorialnego może niekorzystnie odbić się na wynagrodzeniu pracowników samorządowych oraz jakości usług publicznych.
Uwagi szczegółowe:
1) pozytywnie należy ocenić  proponowany w zmianie 3 zapis dotyczący artykułu 6a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, który umożliwi złożenie wniosku o łączne opodatkowanie dochodów małżonków, między którymi istniała w roku podatkowym wspólność majątkowa, złożony przez podatnika, który pozostawał w związku małżeńskim w roku podatkowym, a jego małżonek zmarł w trakcie roku podatkowego albo zmarł po upływie roku podatkowego przed złożeniem zeznania podatkowego za ten rok.
2) Art. 1 zmiana  39 d) projektu ustawy – ulga rehabilitacyjna.
Osoby niepełnosprawne często korzystają z ulgi rehabilitacyjnej. Pozytywnie należy ocenić rozszerzenie zakresu ulgi rehabilitacyjnej w art. 1 zmiana 39d projektu. Jednak przy jednoczesnym podniesieniu składki zdrowotnej cześć osób najmniej zarabiająca, a korzystająca do tej pory z ulgi rehabilitacyjnej może stracić na tym rozwiązaniu ponieważ zwiększenie kwoty wolnej od podatku zostanie skonsumowane przez podwyższoną składkę zdrowotną.
3) podwyższenie kwoty wolnej od podatku (Art. 1 zmiana 46) będzie korzystnie wpływało na dochody do dyspozycji podatników. Jednak pamiętać należy, że pracujący w Zakładach Pracy Chronionej przy płaceniu podatku dochodowego odprowadzają podatek na Zakładowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych (art. 33 ust 2 pkt 1 ustawy o rehabilitacji). Środki ZFRON są wydatkowane na finansowanie rehabilitacji zawodowej, społecznej i leczniczej, w tym na tworzenie stanowisk pracy, opiekę doraźną, specjalistyczną, usługi rehabilitacyjne oraz na pomoc indywidualną i na realizowane indywidualne programy rehabilitacji niepełnosprawnych pracowników.
Podniesienie kwoty wolnej od podatku do 30 tysięcy złotych oznacza prawie całkowite zaniechanie obowiązku przekazywania zaliczek (z tytułu podatku dochodowego) na zakładowy fundusz rehabilitacji osób niepełnosprawnych ponieważ znaczna część pracowników niepełnosprawnych, zatrudnionych w podmiotach tworzących ZFRON zarabia wynagrodzenie minimalne. Dlatego zdaniem Prezydium KK należy w tym przypadku zagwarantować rekompensatę na ZFRON.
Prezydium KK  NSZZ „Solidarność” jednocześnie pragnie zauważyć że zwiększenie kwoty wolnej od podatku spowoduje brak możliwości dokonania odpisu „jednego procenta” przez osoby najmniej zarabiające na fundacje pożytku publicznego które m.in. pomagają osobom niepełnosprawnym.
4) W myśl przepisów projektu ustawy ulga dla klasy średniej będzie skierowana wyłącznie do pracowników zatrudnionych na podstawie umowy o pracę, pracy nakładczej bądź spółdzielczego stosunku pracy z wyłączeniem emerytów, co uznajemy za nieuzasadnione.
W uzasadnieniu trudno się doszukać odpowiedzi dlaczego ta grupa nie została objęta ulgą.
Wprowadzenie ulgi, która ma zniwelować negatywne skutki braku odliczenia składki zdrowotnej od podatku prowadzi również do skomplikowania systemu. Wysokość tej ulgi będzie zmienna a przy jej wyliczeniu bierze się pod uwagę uzyskane przez podatnika w ciągu miesiąca przychody. Natomiast podstawę do wyliczenia zaliczki na podatek dochodowy stanowi przychód pomniejszony między innymi o składki na ubezpieczenie społeczne koszty uzyskania przychodu. Posługiwanie się różnymi kwotami/ punktami odniesienia przy obliczaniu ulgi oraz zaliczki na podatek dochodowy będzie prowadziło do kolejnej komplikacji systemu podatkowego, który staje się coraz mniej zrozumiały dla podatnika.
5) Pozytywnie należy ocenić umożliwienie odliczenia od podstawy obliczenia podatku kwotę stanowiącą 50% kosztów uzyskania poniesionych na działalność między innymi sportową , kulturalną, wspierającą szkolnictwo wyższe – zawartą w zmianie 44 Art. 26ha pkt 5-7 projektu Niezrozumiałym jest przy tym dlaczego z tych odliczeń może skorzystać tylko podatnik prowadzący pozarolniczą działalność gospodarczą, co zwłaszcza dotyczy tych kosztów, o których mowa w art. 26ha ust. 5 pkt 1, czyli stypendiów (chyba, że celem ma być unikniecie stosowania „stypendiów” przez rodziców dla swoich dzieci, choć rodzice, którzy prowadzą działalność gospodarczą będą objęci tym rozwiązaniem).
6) projekt przewiduje zmianę zasad weryfikacji kwoty wolnej od podatku (Zmiana 46 art. 27 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych)
Proponuje się zmianę zasad weryfikacji kwoty wolnej od podatku w taki sposób, aby minister właściwy do spraw finansów był zobowiązany do jej zmiany gdy 1/12 ilorazu kwoty wolnej (5100) i stawki podatkowej 17% będzie wyższa od minimum egzystencji ustalonego przez IPiSS dla jednoosobowego gospodarstwa domowego.
W praktyce przepis ten oznacza, że do takiej weryfikacji nigdy nie dojdzie, biorąc pod uwagę, że obecnie zaproponowana kwota wolna jest prawie 5 razy wyższa. Kwota minimum egzystencji wyznacza niski, „alarmowy” poziom zaspokajania potrzeb, poniżej którego występuje biologiczne zagrożenie życia oraz rozwoju psychofizycznego człowieka. W roku 2020 średnioroczna kwota tego miernika wyniosła 641,74 zł. ME jest wysoce nieadekwatnym odniesieniem w stosunku do kwoty wolnej od podatku od uzyskiwanych dochodów, a więc z pracy. Należy zwrócić uwagę, że minimum egzystencji nie odnosi się w żaden sposób do dochodów gospodarstwa domowego a do niezbędnych jego wydatków domowych determinujących przeżycie jednostki.
Ustanowienie kwoty wolnej na proponowanym umiarkowanym poziomie powinno mieć trwały charakter, a jej wysokość powinna być determinowana wskaźnikami związanymi ze wzrostem poziomu wynagrodzeń, tak aby relacje ogólnej wartości dochodów były stale proporcjonalne do kwoty wolnej od podatku.
Ponadto, należy zauważyć, że minimum egzystencji opierane jest na cenach z poprzedniego roku (czyli minimum egzystencji dla roku 2021 będzie znane dopiero w II kwartale 2022 roku), co oznacza, że weryfikacja kwoty wolnej będzie możliwa dopiero po dwóch latach od faktycznego przekroczenia proponowanego progu. W takim przypadku, kwota wolna od podatku nie będzie się mieściła w minimum określonym w wyroku TK z dnia 28 października 2015 r (Sygn. K 21/14).
7) Pozytywnie należy ocenić zmianę dotyczącą art. 30 ust 1. pkt 16(zmiana 51 projektu). Jej celem jest wyeliminowanie możliwości nadużywania przez osoby zarządzające zakładem pracy wyłączenia z obowiązku zapłaty zryczałtowanego podatku dochodowego od odpraw i odszkodowań za skrócenie okresu wypowiedzenia lub jej rozwiązania przed terminem w części przekraczającej trzykrotność wynagrodzenia pracownika wynoszącego 70 % poprzez wprowadzanie takich postanowień nie w drodze umowy o pracę lub umowy o zarządzanie tylko w drodze porozumienia zmieniającego. Chodzi zatem o uszczelnienie przepisu art. 30 ust. 1 pkt 16 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
8)  wątpliwości budzi zapis dotyczący zmiany w art. 6 litera c) w zakresie wprowadzenia do wyliczenia wyrazy „Od dochodów rodzica” i zastąpienie wyrazami „Od dochodów jednego rodzica”.
9) Art. 18 projektu przewiduje nałożenie na przedsiębiorców – z wyjątkiem przedsiębiorców nie mających obowiązku prowadzenia ewidencji sprzedaży przy zastosowaniu kas rejestrujących – obowiązku zapewnienia klientom możliwości dokonywania płatności za pomocą bezgotówkowych instrumentów płatniczych, co zasługuje na pozytywną ocenę. W kontekście tego rozwiązania dodawany art. 7b nakłada na klienta obowiązek dokonywania płatności za pośrednictwem rachunku płatniczego jeżeli jednorazowa wartość transakcji z przedsiębiorcą, bez względu na liczbę wynikających z niej płatności, przekracza 20 000 zł lub równowartość tej kwoty, przy czym transakcje w walutach obcych przelicza się na złote według średniego kursu walut obcych ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień dokonania transakcji.
W uzasadnieniu do projektu (str. 100) wskazano, iż w przypadku, gdy przedsiębiorca przyjmie od konsumenta zapłatę gotówką, w sytuacji, gdy konsument jest zobowiązany do dokonania płatności za pośrednictwem rachunku płatniczego, u przedsiębiorcy powstanie przychód w wysokości kwoty płatności dokonanej bez pośrednictwa rachunku płatniczego. Brak jest jednak wskazania zarówno w projekcie jak i w uzasadnieniu skutków dla konsumenta zapłaty kwoty ceny w formie niezgodnej z ustawą. Jaka jest sytuacja prawna klienta? Czy przysporzenie po stronie przedsiębiorcy jest równoznaczne z zapłatą ceny przez klienta i spełnieniem świadczenia pieniężnego? W obecnym kształcie brak jest doprecyzowania kwestii skutków dla klienta zapłaty ceny w formie sprzecznej z ustawą (projektem).
10) Art. 1 zmiana 8 – dotyczy wartości pieniężnej nieodpłatnego świadczenia przysługującego pracownikowi z tytułu wykorzystywania samochodu służbowego do celów prywatnych. Dotychczas w przypadku korzystania przez pracownika z samochodu służbowego w celach prywatnych do jego dochodu było doliczane 250 lub 400 zł w zależności od pojemności silnika samochodu. Natomiast zgodnie z projektem ustawy do dochodu będzie naliczana kwota w wysokości 400 zł w przypadku samochodów spalinowych oraz 250 zł w przypadku elektrycznych. Biorąc pod uwagę niski udział samochodów elektrycznych w rynku, będzie to oznaczało negatywną zmianę dla pracowników.
11) Art. 20 projektu dotyczący ustawy z dnia 10 maja 2018 r. o wspieraniu nowych inwestycji:
     a) w art. 20 pkt 1 projektu ustawy nieprecyzyjnie zmieniono definicję kosztów kwalifikowanych nowej inwestycji. Ma ona brzmieć tak: „poniesione w okresie ważności decyzji o wsparciu koszty inwestycji kwalifikujące się do objęcia pomocą publiczną z tytułu nowej inwestycji, z wyłączeniem kosztów poniesionych na samochody osobowe, środki transportu lotniczego, tabor pływający oraz inne składniki majątku służące głównie celom osobistym przedsiębiorcy, pomniejszone o naliczony podatek od towarów i usług oraz o podatek akcyzowy, jeżeli możliwość ich odliczeń wynika z odrębnych przepisów”. Nie wiadomo zatem czy z pojęcia kosztów kwalifikowanych całkowicie wyłączono samochody osobowe i innego rodzaju środki transportu czy też wyłącznie te, które mają służyć głównie celom osobistym przedsiębiorcy. Mając na uwadze, iż część beneficjentów mogło wykorzystywać otrzymane dotacje na potrzeby osobiste i widząc możliwość poprawy przepisów w tym zakresie, to dookreślenie głównego celu osobistego powinno dotyczyć wszystkich rodzajów składników majątkowych. Związek nie widzi podstaw do całkowitego wykluczenia samochodów osobowych z katalogu kosztów kwalifikowanych.
   b) w art. 20 pkt 3b utworzono nowe pojęcie „nieodwracalności inwestycji”, która jest rozwiązaniem błędnym. Trudno bowiem ustalić moment nieodwracalności inwestycji. Pod względem formalnoprawnym bez zgody drugiej strony cofnięcie oświadczenia materialnoprawnego nie może nastąpić, chyba że zostanie dokonane najpóźniej z chwilą złożenia samego zobowiązania. Z projektu wynika natomiast, że ten właśnie moment ma być kluczowy w zakresie obowiązywania decyzji o wsparciu inwestycji. Brak jasnej interpretacji nakazuje przyjąć, iż ocena w ramach ww. „nieodwracalności” będzie leżała w gestii uznania administracyjnego – co pogorszy poziom prawnej sytuacji beneficjentów. W zamian można by przyjąć kwotowy poziom zobowiązania, który miałby decydujące znaczenie dla rozpoczęcia inwestycji.
    c) w art. 20 pkt 7a tiret drugi autorzy projektu posługują się nieostrymi pojęciami, a mianowicie „głównym celem”, „jednym z głównych celów jest”. Są to pojęcia trudne do zinterpretowania i oceny w toku kontroli administracyjnej. Autorzy projektu mając na celu ułatwienie oceny w wyników kontroli, w zakresie nieprawidłowego korzystania z ulg podatkowych dla inwestycji, który to cel należy ocenić pozytywnie; jednakże nie może on negatywnie wpływać na jakość tworzonego prawa. Przesłanki uznania, że ulga jest przyznana niesłusznie powinny być jasne i precyzyjne. Jeżeli dana inwestycja w żadnym zakresie nie może dotyczyć sfery osobistej to należy to wprost wyartykułować.