Tag: 2021

Prezydium Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność” pozytywnie opiniuje kierunek rozwiązań zawartych w projekcie ustawy Ministra Rodziny i Polityki Społecznej z dnia 19 lipca 2021 r. o rodzinnym kapitale opiekuńczym, jednocześnie uważa, że przedstawienie nowego instrumentu mającego służyć poprawie dzietności Polaków powinno być poprzedzone rozwiązaniem już istniejących problemów, na które wielokrotnie wskazywał Związek.

Przedstawiony projekt określa warunki i tryb przyznawania nowego świadczenia kierowanego do rodzin z dziećmi, które będzie finansowane z budżetu państwa (wraz z kosztami obsługi). Rodzinny kapitał opiekuńczy będzie przysługiwać na każde drugie i kolejne dziecko w rodzinie w wieku od 12 do 36 miesiąca życia w maksymalnej wysokości 12 tysięcy złotych na dziecko, w odniesieniu do zamieszkałych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przez okres pobierania tego świadczenia: obywateli polskich oraz cudzoziemców, o których mowa w art. 1 ust. 2 ustawy o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci. Rodzinny kapitał opiekuńczy będzie świadczeniem niezależnym od dochodów rodziny  oraz nieopodatkowanym podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Nie będzie podlegał egzekucji. Rodzinny kapitał opiekuńczy będzie świadczeniem przyznawanym na wniosek osoby uprawnionej. Natomiast zadaniami związanymi z przyjmowaniem, rozpatrywaniem wniosków oraz wypłatą świadczenia będzie zajmować się Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Przysługująca kwota świadczenia będzie wypłacana w miesięcznych częściach/ratach. Miesięczna wysokość świadczenia będzie wynosić 500 zł przez 2 lata lub 1000 zł miesięcznie przez rok. Przewiduje się, że ustawa wejdzie w życie 1 stycznia 2022 r. Zgodnie z przepisami przejściowymi prawo do rodzinnego kapitału opiekuńczego będzie przysługiwać także rodzinom/osobom uprawnionym, które już w dniu wejścia ustawy mają drugie i kolejne dzieci w wieku od 12 do 36 miesiąca życia. Co do zasady, świadczenie ma pomóc rodzicom małych dzieci w realnym wyborze, w jaki sposób będzie wykonywane nad maluchami opieka po zakończonym urlopie rodzicielskim lub wygaśnięciu świadczenia rodzicielskiego, co zdaniem Prezydium KK jest dobrym i oczekiwanym celem.

Jednakże uzyskanie świadczenia kierowane jest to rodzin na tych samych warunkach co funkcjonujące już inne programy (świadczenie wychowawcze czy świadczenie Dobry Start), dlatego niezrozumiałą, zdaniem Prezydium KK, jest decyzja o wdrażaniu nowego instrumentu wsparcia rodzin nową ustawą zamiast próby zintegrowania wsparcia w jednej ustawie, tak aby przepisy były czytelne i łatwe w odbiorze dla beneficjentów.

Rodzinny kapitał opiekuńczy jest kolejnym świadczeniem omijającym systemem świadczeń rodzinnych, co stanowi dalszą jego marginalizację, czego nie można zaakceptować. System świadczeń rodzinnych kierowany jest do rodzin o największych potrzebach i znajdujących się w najtrudniejszych sytuacjach, dlatego powinien być realnym systemem wsparcia właśnie dla nich.

Prezydium KK podkreśla z ubolewaniem, że politykę wsparcia dochodowego rodzin opiekujących się dziećmi (w różnych fazach ich życia) prowadzoną przez rząd postrzegamy jako mało spójną i chaotyczną. Podstawowy zarzut dotyczy braku waloryzacji świadczeń rodzinnych w tym świadczenia rodzicielskiego. Brak waloryzacji świadczeń rodzinnych w roku bieżącym powoduje, że system staje się coraz bardziej fasadowy. Zwróćmy uwagę na najprostszy przykład: zasiłek rodzinny przysługuje także po ukończeniu przez dziecko18 roku życia w razie kontynuowania nauki. W żadnych okolicznościach po ukończeniu przez dziecko 18 roku życia nie przysługuje świadczenie 500 plus. Tak więc, brak waloryzacji zarówno kryterium dochodowego uprawniającego do świadczeń rodzinnych jak i samych świadczeń powoduje, że pozostawiamy grupy ubogich rodzin, przed którymi stają określone wyzwania wychowawcze – przykładowo związane ze wsparciem (nawet symbolicznym) dzieci kontynuujących naukę samym sobie. Zdaniem Prezydium KK w pierwszej kolejności należy waloryzować świadczenia już istniejące w systemie (przykładowo świadczenie rodzicielskie) mając na uwadze powyżej opisana sytuację na rynku pracy i zagrożenie brakiem adekwatnego wsparcia dla osób, które urodziły dziecko a nie są objęte ubezpieczeniem chorobowym, a dopiero w następnej kolejności wprowadzać nowe rozwiązania.

Należy także rozważyć szczególną sytuację rodziców, których dziecko ma orzeczoną niepełnosprawność. W ocenie Prezydium KK w sytuacji, gdy drugie dziecko ma orzeczoną niepełnosprawność należy przewidzieć dłuższy okres przysługiwania kapitału opiekuńczego. Na przykład o dodatkowe 2 lata.

Jednocześnie NSZZ „Solidarność” nie może zaakceptować przekazania nowych zadań do ZUS, który zajmuje się co do zasady obsługą systemu ubezpieczeń społecznych, do którego nowe świadczenie nie należy. Zadania, które wiążą się z weryfikacją uprawnień oraz odpowiednim wykorzystaniem przekazywanych rodzicom środków są zadaniami gminnych i miejskich ośrodków pomocy rodzinie a oddalenie usług i świadczeń na rzecz rodziny do ogólnopolskiej instytucji utrudni rodzicom dostęp do projektowanego wsparcia. Co więcej nie do zaakceptowania jest zaproponowana forma wnioskowania jedynie w postaci elektronicznej. NSZZ „Solidarność” już wielokrotnie w swoich opiniach zwracał uwagę, że uniemożliwienie składania wniosku o kolejne świadczenia w tradycyjnej (papierowej) formie może skutecznie utrudnić niektórym rodzicom czy opiekunom ubieganie się o nowe świadczenie.

Równocześnie, Prezydium KK wskazuje, że w ocenie NSZZ „Solidarność” rząd RP w sposób błędny i zbyt ograniczony diagnozuje przyczyny niezadowalającej dzietności Polaków. Jedną z fundamentalnych przyczyn jest nadmierna elastyczność na rynku pracy wyrażająca się dominacją umów cywilnoprawnych (w kohortach wiekowych osób wchodzących na rynek pracy, a więc wśród tych, którzy mogą mentalnie przymierzać się do decyzji prokreacyjnych). Uspokajające stwierdzenia, że wciąż generalnie mamy do czynienia z dominacją zatrudnienia pracowniczego stanowi uciekanie od prób rozwiązania tego realnego problemu. Kwestią kluczową w naszej ocenie jest:

• wyrównanie pozapłacowych kosztów pracy (pełna składka na FUS w przypadku umowy zlecenia co zmniejszy presje na zawieranie fałszywych umów cywilnoprawnych oraz zmiany zasad odprowadzania składki przez osoby prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą); wyposażenie PIP w efektywne narzędzia przeciwdziałania zawieraniu fałszywych umów cywilnoprawnych i fałszywego samozatrudnienia;likwidacja wyłączenia możliwości odprowadzania składki na FUS w wypadku umów zlecenia dla osób uczących się do 26 roku życia, co uniemożliwia im podleganie (nawet dobrowolnie) ubezpieczaniu chorobowemu warunkującemu prawo do zasiłku macierzyńskiego.

Logika jakichkolwiek działań o charakterze strategicznym powinna zakładać, aby przed przedstawianiem nowych propozycji starać się rozwiązać wskazane powyżej problemy. NSZZ „Solidarność” zwracał wielokrotnie na to uwagę w wystąpieniach do strony rządowej, jednakże nasze monity pozostały bez odzewu. Tak więc Prezydium KK apeluje po raz kolejny o bardziej realistyczne spojrzenie na rynek pracy otaczający osoby młode
i jego wpływ na ich decyzje związane z zakładaniem rodziny, urodzeniem dziecka (lub przyjęciem na wychowanie) czy podjęciem decyzji o kolejnym potomku.

Prezydium KK zgłasza jednocześnie uwagi z zakresu techniki legislacyjnej:

– proponujemy, aby przeformułować obecny art. 5 projektu tak aby znajdowało się w nim bezpośrednie odniesienie do regulacji mówiącej o możliwości podjęcia decyzji o okresie wypłaty świadczenia (innymi słowy wskazującego na możliwość podjęcia decyzji o otrzymywaniu świadczenia w wysokości 500 zł lub 1000 zł). Obecna lektura tego artykułu jest  niezrozumiała,

– należy uzupełnić projektowany art. 49 pkt 1, gdyż aktualna jego treść uniemożliwia interpretację intencji projektodawcy.

Prezydium Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność” pozytywnie opiniuje senacki projekt ustawy o zmianie ustawy o dotacji przeznaczonej dla niektórych podmiotów.
Celem zmiany ustawy jest umożliwienie udzielenia dotacji z budżetu państwa Stowarzyszeniu Miłośników Ziemi Tarnogórskiej – podmiotowi zarządzającemu zakładem górniczym – Zabytkowa Kopalnia Srebra i Sztolnia „Czarnego Pstrąga” w Tarnowskich Górach, z przeznaczeniem na utrzymanie, zabezpieczenie i ratowanie zabytkowych części tego zakładu. Potrzeba nowelizacji jest następstwem zmian w przepisach prawa geologicznego i górniczego, które mają bezpośredni wpływ na sytuację prawną i finansową zakładu górniczego oraz zarządzającego nim Stowarzyszenia Miłośników Ziemi Tarnogórskiej (użytkownik górniczy) oraz poniesionych w związku z pandemią COVID -19 strat.
Prezydium Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność” wskazuje, że nadrzędnym celem jest zabezpieczenie zabytkowej substancji wszystkich wyrobisk Zabytkowej Kopalni Srebra i Sztolni „Czarnego Pstrąga” po byłej Królewskiej Kopalni Fryderyk w Tarnowskich Górach.
Aby to osiągnąć niezbędne jest wykonanie szeregu opracowań projektów, dokumentacji, opinii, ekspertyz i analiz z zakresu górnictwa. Szereg tych dokumentów wynika z okresowego lub bieżącego utrzymania kopalni i podlega kontroli Wyższego Urzędu Górniczego i podległym instytucjom OUG (Okręgowy Urząd Górniczy) i SUG (Specjalistyczny Urząd Górniczy). Całość dokumentacji pozwoli Stowarzyszeniu w sposób efektywny sprawować zarząd nad bezpiecznym zachowaniem obiektu. To bardzo ważny aspekt utrzymania, albowiem tak jak w pozostałych obiektach wymienionych w ustawie, w Kopalni i Sztolni w Tarnowskich Górach prowadzony jest ruch turystyczny organizowany w sposób niezagrażający życiu ludzkiemu.

(do użytku służbowego)

Prezydium Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność” negatywnie ocenia projekt ustawy Ministra Rodziny i Polityki Społecznej z dnia 29 czerwca 2021 r. o zmianie ustawy o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci oraz niektórych innych ustaw.
Zdaniem projektodawcy program wsparcia materialnego rodzin, który cieszy się w Polsce, z uwagi na swój zasięg wielką popularnością, ma tylko jeden mankament: koszty jego realizacji w latach 2016-2020 wyniosły ponad 1,6 mld zł. Celem projektu jest obniżenie kosztów obsługi programu oraz optymalizacja jego procesu, poprzez zmianę instytucji właściwej na Zakład Ubezpieczeń Społecznych, ograniczenie sposobu składania wniosku jedynie do formy elektronicznej oraz zawężenia formy wypłaty świadczenia do bezgotówkowej. Wnioski o przyznanie świadczenia mają być składane rzadziej, o ile sytuacja rodzinna wpływająca na wysokość świadczenia nie zmienia się.
NSZZ „Solidarność” zwraca uwagę, że zaproponowane zmiany są zbyt daleko idące, zwłaszcza biorąc pod uwagę, że mogą przyczynić się do ograniczenia dostępu do świadczeń zwłaszcza rodzin najmniej zaradnych, czyli zwykle tych które wsparcia najbardziej potrzebują. Niezrozumiała jest decyzja przenoszenia organu właściwego do realizacji, weryfikacji i wypłaty świadczenia do ZUS, kiedy ten dysponuje dużo mniejszą liczbą jednostek terenowych niż odpowiedzialne dotąd za realizację programu gminy. ZUS realizuje zadania z zakresu zabezpieczenia społecznego, które polegają przede wszystkim na poborze składek na ubezpieczenie społeczne i wypłacie świadczeń w ramach tego systemu. Dlatego zdaniem NSZZ „Solidarność”, ZUS  nadal powinien realizować zadania jedynie w tym właśnie zakresie.
Zbyt daleko idąca jest także propozycja uniemożliwienia składnia wniosków w sposób fizyczny (bezpośrednio w urzędzie lub za pośrednictwem poczty). Projektodawca w Ocenie Skutków Regulacji podaje przykłady rozwiązań wypłaty podobnych świadczeń w innych krajach (Niemcy, Niderlandy, Luksemburg), jednak w każdym z przytoczonych przykładów świadczeniobiorcy mają możliwość złożenia papierowego wniosku za pomocą poczty.  Oczywiście taka zmiana nie ma znaczenia dla osób, które zawsze składają wnioski w formie elektronicznej i mają dostęp do panelu PUAP jednak nie wszyscy rodzice czy opiekunowie dysponują odpowiednim sprzętem elektronicznym za pomocą którego mogą złożyć wniosek. Potwierdzają to statystyki składanych wniosków, wg których 20% świadczeniobiorców składa je nadal w formie papierowej. Brak umiejętności lub dostępu do odpowiednich urządzeń będzie wymuszał na wnioskodawcach wizyty w urzędzie, często znacznie oddalonym od miejsca zamieszkania.
Innym czynnikiem który projektodawca wydaje się pominął jest weryfikacja osób uprawnionych do świadczenia. ZUS dokonuje jej jedynie na podstawie złożonej dokumentacji, jeśli zostanie złożona poprawnie. Uprawnienia do świadczenia, które wynikają choćby ze sprawowania bezpośredniej opieki nad dzieckiem, można ustalić w ramach wywiadu środowiskowego a uprawnienia do jego przeprowadzania nadal posiadają jedynie pracownicy socjalni zatrudnieni w OPS. Należy zauważyć, że ZUS nie jest jednostką nadrzędną pomocy społecznej i może jedynie się zwracać z prośbą o udzielenie informacji, a nie zlecać im zadania. Chcąc potwierdzić uprawnienia opiekunów OPS-y będą przeprowadzać wywiady środowiskowe, co dodatkowo wydłuży procedurę przyznawania świadczenia. W tym miejscu zachodzi także wątpliwość, czy wobec dodatkowych zadań, jakie będą spoczywały na Ośrodkach Pomocy Społecznej projektodawca przewidział koszty z tym związane. W projekcie nie ma odniesienia z jakich funduszy będą finansowane dodatkowe zadania gmin. (Projekt przewiduje odebranie gminom zadań i środków finansowych na ich realizację związanych z wypłatą świadczenia wychowawczego).
Jednocześnie zmiana art. 9 ustawy o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci nie rozstrzyga, co się stanie jeśli świadczenie będzie wydatkowane niezgodnie z przeznaczeniem. ZUS nie realizuje świadczeń w formie rzeczowej w przeciwieństwie do OPS.
Zdaniem Prezydium KK NSZZ „Solidarność” projektowana ustawa budzi wiele wątpliwości i pytań, a przede wszystkim burzy już utrwalony porządek realizacji wypłaty świadczenia wychowawczego i wprowadza chaos kompetencyjny i organizacyjny. Dlatego nie może ocenić propozycji pozytywnie.

Odnosząc się do przedstawionej Polityki Migracyjnej Prezydium Komisji Krajowej wskazuje, iż sam fakt przygotowania przedmiotowego dokumentu należy ocenić pozytywnie. Natomiast jego treść, w tym zakres regulacji, sąt dość ogólne i powinny być rozwinięte w ramach konkretnych regulacji prawnych. Należy zauważyć, że przyjęte kierunki działań mają dotyczyć lat 2021 oraz 2022, podczas gdy dokument został poddany konsultacjom społecznym dopiero w lipcu bieżącego roku. Nie ulega wątpliwości, że moment rozpoczęcia konsultacji jest zdecydowanie za późny, a co więcej wąski podmiotowo. Dialog społeczny dla przedmiotowej polityki powinien być prowadzony przed okresem, którego dotyczy i powinien objąć organizacje pozarządowe, w tym te organizacje, które reprezentują poszczególne grupy migrantów, w tym cudzoziemców. Zauważyć należy, że również odnośnie dokumentu wyjściowego – stanowiącego bazę do opiniowanego obecnie pod nazwą: „Polityka migracyjna polski – diagnoza stanu wyjściowego” (Grudzień 2020) partnerzy społeczni również nie mieli możliwości zajęcia stanowiska.
Nadto Prezydium Komisji Krajowej wskazuje, że w ramach Polityki Migracyjnej należy zwrócić uwagę, że w pojęciu legalnej migracji mieści się wiele zjawisk dotyczących cudzoziemców. Mogą one dotyczyć osób, które przyjeżdżają do Polski w celu podjęcia nauki, dołączają do członków swoich rodzin lub planują krótkookresowy lub średniookresowy pobyt związany z podjęciem zatrudnienia. Prezydium Komisji Krajowej wielokrotnie podkreślało, że konieczność ochrony polskiego rynku pracy jest szczególnie istotna co oznacza, że wymaga ona odrębnego omówienia. Ujęcie w jednym pojęciu pod nazwą: „legalna migracja” wszystkich problemów z tym związanych uznać należy za niewystarczające.
W ocenie Prezydium Komisji Krajowej w przedstawionej Polityce Migracyjnej brakuje danych i analiz wyjściowych odnośnie tego, jakie działania możemy podjąć, aby stymulować migrację długookresową cudzoziemców przyjeżdżających na terytorium Polski. Konieczne jest w tym przypadku ustalenie: jakie są i będą w przyszłości potrzeby polskiego rynku pracy co do kwalifikacji i kompetencji zawodowych oraz przy pomocy jakich działań możliwe jest uzyskanie pracowników spełniających oczekiwania polskiego rynku pracy.
Podkreślić należy, że Polityka Migracyjna, w wersji przedstawionej do konsultacji, w zasadzie pomija bardzo istotny problem jakim jest kwestia przewlekłości postępowań administracyjnych dotyczących legalizacji pobytu cudzoziemców na terytorium Polski i to zarówno przed wojewodami, jak i Urzędem ds. Cudzoziemców. Wspomina się w niej jedynie o poprawie efektywności systemu legalizacji, co przy aktualnej, rzeczywistej skali ww. problemu i faktycznej niewydolności niektórych jednostek organizacyjnych w urzędach jest zdecydowanie zbyt ogólnym odniesieniem. Trudno bowiem przyjąć, aby polityka migracyjna w zakresie legalizacji pobytu i zatrudnienia cudzoziemców była efektywna bez uprzedniego rozwiązania problemu niewydolności systemu wydawania decyzji w zakresie zezwoleń pobytowych.

(do użytku służbowego)

         Prezydium Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność”, na wniosek Endemol Shine Polska Spółka z o. o., wyraża zgodę na użycie nazwy i znaku graficznego NSZZ „Solidarność w sezonie 4 serialu historycznego zatytułowanego Stulecie Winnych, którego producentem jest Telewizja Polska.

Prezydium Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność” pozytywnie ocenia zmiany zaproponowane w poselskim projekcie ustawy o zmianie ustawy – Prawo przedsiębiorców (Lewica).

Celem projektu jest likwidacja sprzeczności między przepisami ustawy z dnia 1 lipca 2007 r. o Państwowej Inspekcji Pracy i ustawy z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców poprzez jednoznaczne wskazanie, iż obowiązek zawiadamiania przedsiębiorcy o zamiarze wszczęcia kontroli nie zachodzi w przypadku kontroli przeprowadzanych przez inspektorów PIP na podstawie ustawy o Państwowej Inspekcji Pracy.

Proponowana zmiana art. 48 ust. 11 ustawy – Prawo przedsiębiorców, polega na poszerzeniu katalogu rodzaju kontroli nie wymagających zawiadomienia przedsiębiorcy o zamiarze wszczęcia kontroli, o kontrole przeprowadzane na podstawie przepisów ustawy o Państwowej Inspekcji Pracy.

Projekt stanowi częściową realizację postulatów Związku, wyłączenia przepisów Rozdziału 5 ustawy – Prawo przedsiębiorców, w zakresie kontroli przeprowadzanej na podstawie przepisów ustawy z dnia 13 kwietnia 2007 r. o Państwowej Inspekcji Pracy (j.t. Dz. U.2015, poz. 640, z późn. zm.) zawartych w Decyzji Prezydium KK nr 30/17 ws.opinii o projektach ustaw: Prawo Przedsiębiorców, o Komisji Wspólnej Rządu Przedsiębiorców oraz Rzeczniku Przedsiębiorców, o Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej i Punkcie Informacji dla Przedsiębiorców, o zasadach funkcjonowania przedsiębiorców zagranicznych i innych osób zagranicznych w obrocie gospodarczym na terytorium RP, Przepisy wprowadzające ustawę- Prawo Przedsiębiorców oraz niektóre inne ustawy z pakietu „Konstytucji Biznesu” z dnia 22 marca2017 r. Na konieczność właściwego uregulowania w ustawie – Prawo przedsiębiorców kwestii zasad przeprowadzania kontroli przez inspektorów Państwowej Inspekcji Pracy, jako warunku właściwego realizowania obowiązków nałożonych na Państwową Inspekcję Pracy wskazywał również Główny Inspektor Pracy w opinii do rządowego projektu ustawy – Prawo przedsiębiorców (druk nr 2051).

(do użytku służbowego)