Decyzja Prezydium KK nr 147/23 ws. opinii o projekcie MFiPR zmienionych Wytycznych dotyczących realizacji projektów z udziałem środków EFS Plus w regionalnych programach na lata 2021-2027

Prezydium Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność” wnosi następujące uwagi do projektu Ministra Funduszy i Polityki Regionalnej zmienionych Wytycznych dotyczących realizacji projektów z udziałem środków EFS Plus w regionalnych programach na lata 2021-2027:

Opiniowany projekt dostosowuje wytyczne m.in. do zmian w ustawie o pomocy społecznej (Dz.U.2023.901). Dodaje się Załącznik nr 2 – wsparcie realizowane przy wykorzystaniu potencjału i zasobów DPS. Jednocześnie zgodnie z art. 54 ustawy o pomocy społecznej w domach pomocy społecznej umieszcza się osoby, które wymagają całodobowej opieki z powodu wieku, choroby lub niepełnosprawności, niemogące samodzielnie funkcjonować w codziennym życiu, którym nie można zapewnić niezbędnej pomocy w formie usług opiekuńczych. Zatem są to osoby, które co do zasady nie mogą być usamodzielnione, a działania, które podejmowane w ramach wytycznych, służyć mają i prowadzić do m.in. usamodzielnienia osób w różnych kryzysach. Szczególnie niefortunność tej zasady widać w pkt 2 f Załącznika (działania ukierunkowane na usamodzielnienie mieszkańców DPS). Umożliwienie zatem wyłącznie domom pomocy społecznej udziału w realizacji takich projektów wydaje się nieuzasadnione.

Należy zwrócić uwagę, że art. 53 ustawy o pomocy społecznej wymienia placówki opiekuńcze, których podopieczni opuszczając je mogą być kierowani do mieszkań treningowych lub wspomaganych, co ma ułatwić im integrację ze społeczeństwem i umożliwić usamodzielnienie. Dotyczy to osób pełnoletnich, które ze względu na trudną sytuację życiową, wiek, niepełnosprawność lub chorobę potrzebują wsparcia w codziennym funkcjonowaniu, ale nie wymagają usług w zakresie świadczonym przez jednostkę całodobowej opieki, a w szczególności osoby z zaburzeniami psychicznymi, osoby bezdomne, osoby opuszczające: pieczę zastępczą w rozumieniu przepisów o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej, młodzieżowy ośrodek wychowawczy, okręgowy ośrodek wychowawczy, zakład poprawczy czy schronisko dla nieletnich, a także cudzoziemców, którzy uzyskali w Rzeczypospolitej Polskiej status uchodźcy, ochronę uzupełniającą lub zezwolenie na pobyt czasowy.

Zdaniem Prezydium KK aby nie zawężać kręgu instytucji wsparcia mogących realizować projekty z EFS Plus mające na celu usamodzielnianie podopiecznych, jedynie do domów pomocy społecznej, których podopieczni rzadko mają możliwość usamodzielnienia, należy w Załączniku Nr 2 „DPS” zastąpić „opieką instytucjonalną”, która jest szerszym określeniem instytucji opiekuńczych, a wymieniona jest w słowniczku wytycznych. Zapis ten wydaje się bardziej właściwy i zasadny ze względu na założenia projektu, które mają polegać na usamodzielnianiu osób, które przebywają w opiece instytucjonalnej, a katalog instytucji zawartych w definicji opieka instytucjonalna jest zbieżny z art. 53 i 54 ustawy o pomocy społecznej.

Dodatkowo w pkt. 3) projektowanego Załącznika nr 2 wyklucza się finasowanie kosztów związanych z adaptacją i remontem budynków i pomieszczeń w budynkach, w których jest prowadzona długoterminowa opieka całodobowa. W opinii Prezydium KK takie ograniczenie jest niezasadne w świetle przepisów zawartych w ustawie o pomocy społecznej, które dopuszczają tworzenie nowych miejsc form opieki krótkoterminowej w domach pomocy społecznej świadczących całodobową opiekę długoterminową. Można założyć, że instytucje te funkcjonują w budynkach, które mają przestrzeń do rozbudowy, jednak nie dysponują odpowiednimi zasobami finansowymi. Ponadto, ograniczenie takie wyklucza projekty, w ramach których DPS przekształca się w instytucję opieki krótkoterminowej, co wymaga okresu przejściowego. Proponuje się zatem, aby odstąpić od takiego ograniczenia, pozostawiając zastrzeżenie, że finansowane działania nie mogą ograniczać liczby miejsc całodobowej opieki długoterminowej w danej jednostce opiekuńczej.