Kategoria: 2021 – Prezydium

Prezydium Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność”, na wniosek Telewizji Polskiej S. A., wyraża zgodę na użycie nazwy i znaku graficznego NSZZ „Solidarność” na materiałach promocyjnych oraz nagrodach wręczanych podczas gali „Paszportów Wolności”.

  Prezydium Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność”, na wniosek Poczty Polskiej S. A.z siedzibą w Gdańsku, wyraża zgodę na użycie nazwy i znaku graficznego NSZZ „Solidarność” na okolicznościowej karcie pocztowej  w 40. rocznicę wprowadzenia stanu wojennego.

   Prezydium Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność”, na wniosek Archiwum Akt Nowych, wyraża zgodę na użycie nazwy i znaku graficznego NSZZ „Solidarność” w multimedialnym projekcie w ramach konferencji naukowej poświęconej źródłom do dziejów NSZZ „Solidarność”, która odbędzie się w dniach 11-13 grudnia 2021 roku w Warszawie.

Prezydium Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność” zwraca uwagę, że przesłany do konsultacji projekt ustawy Ministra Obrony Narodowej o obronie Ojczyzny ma w zamyśle projektodawców mieć charakter regulacji  systemowej, na co wskazuje choćby jego zakres. Mając to  na względzie, nie może on być procedowany w trybie pilnym, a  oczekiwanie na przedstawienie opinii do projektu w terminie faktycznym 8 dni nie jest wypełnieniem obowiązku konsultacji lecz próbą jego obejścia. Dlatego NSZZ „Solidarność” nie widzi możliwości, aby w tak krótkim terminie przedstawić kompleksową ocenę całego projektu. Jednakże ze wstępnej analizy wynika, iż ma on znamiona dość chaotycznej kompilacji dotychczas obwiązujących aktów prawnych i wymaga gruntownego przeglądu z punktu widzenia poprawności techniki legislacyjnej.

Jednocześnie Prezydium KK wskazuje, że zapis który pojawił się w art. 339 ust. 5 projektu ustawy nie może zostać utrzymany, gdyż w obecnym kształcie jest niezgodny z wiążącym Polskę prawem międzynarodowym.  Uniemożliwia on zrzeszanie się
w związkach zawodowych osobom wykonującym pracę najemną,  które wyraziły gotowość do jednoczesnego – obok pracy zawodowej – pełnienia służby w ramach wojsk obrony terytorialnej. Zapis ten powinien być bezwzględnie zmieniony, przykładowo przez dodanie ust. 5a projektu, dopuszczającego możliwośćtworzenia i wstępowania oraz brania udziału w działalności związków zawodowych żołnierzy wojsk terytorialnych, o ile działalność związkowa nie będzie stała w sprzeczności z pełnieniem  służby wojskowej.

Zwracamy uwagę, że już w 2018 r. na zastrzeżenia zgłoszone przez NSZZ „Solidarność” Minister Obrony Narodowej pan Mariusz Błaszczak zadeklarował wolę pilnej zmiany tego zapisu widniejącego we wciąż obowiązującej ustawie o powszechnym obowiązku obrony Rzeczpospolitej Polskiej, co jednak nie nastąpiło. W tym kontekście całkowicie niezrozumiałe jest dla nas utrzymanie w projekcie ustawy O obronie Ojczyzny zakazu koalicji związkowej żołnierzy wojsk obrony terytorialnej.

Prezydium KK zwraca także  uwagę, że w świetle deklaracji o chęci tworzenia armii liczącej nawet 250 tys. osób, a więc obejmującej znaczną liczbę polskich obywateli, ponownie aktualna staje się kwestia możliwości tworzenia niezależnej reprezentacji  związkowej żołnierzy zawodowych, tak jak to ma miejsce w wielu państwach realnej demokracji. Pomocna w tym będzie ponowna analiza orzecznictwa Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w tym orzeczenia Matelly przeciwko Francji (skarga nr 10609/10). NSZZ „Solidarność” jako organizacja, której celem jest zapewnienie odpowiedniego poziomu praw wszystkim polskim obywatelom, zarówno tym wykonującym pracę najemną jak i tym pełniącym różnego rodzaju służbę na rzecz kraju, wyraża gotowość do uczestnictwa w takiej dyskusji.

Uwagi szczegółowe

8 czerwca 2018 r. NSZZ „Solidarność” wystąpił do  Pana Mariusza Błaszczaka,  Ministra Obrony Narodowej Rzeczpospolitej Polskiej z  wnioskiem o umożliwienie żołnierzom wojsk obrony terytorialnej tworzenia i przystępowania do związków zawodowych. Celem proponowanej zmiany było doprowadzenie do zgodności prawa polskiego z prawem międzynarodowym. W obecnym stanie prawnym,  zgodnie z art. 65 ust. 5 ustawy z dnia 21 listopada 1967 r. o powszechnym obowiązku obrony Rzeczpospolitej Polskiej (Dz.U.2017.1430 t.j.)żołnierze w czynnej służbie wojskowej (w tym żołnierze wojsk obrony terytorialnej) nie mogą tworzyć i wstępować do związków zawodowych ani brać udziału w działalności związków zawodowych, których byli członkami w chwili powołania do tej służby.

Pismem z dnia 10 września 2018 r. nr 104/137/18/AB Minister Obrony Narodowej poinformował Przewodniczącego Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność” o wprowadzeniu do projektu ustawy o zmianie ustawy o powszechnym obowiązku obrony Rzeczpospolitej Polskiej oraz niektórych innych ustaw (UD297) zmiany polegającej na dodaniu do art. 65 ust. 5a umożliwiającego żołnierzom obrony terytorialnej pełniącym służbę dyspozycyjnie możliwość zrzeszania się w związkach zawodowych, o ile działalność związkowa nie będzie miała związku z pełnieniem tej służby. Była to propozycja wychodząca naprzeciw postulatom naszego Związku, choć nie realizująca ich w pełni. Jednakże do dnia dzisiejszego nie weszła ona w życie.

Przypominamy, iż terytorialna służba wojskowa tym różni się od pozostałych form czynnej służby wojskowej, iż nie tylko nie wyklucza ale wręcz zakłada możliwość równoczesnego pozostawania w stosunku pracy. W tym kontekście zakaz koalicji związkowej, obejmujący niezwiązany ze służbą wojskową stosunek  pracy żołnierzy WOT, stanowi naruszenie przez Państwo Polskie norm międzynarodowych, w tym art. 2 Konwencji MOP nr 84 dotyczącej wolności związkowej i ochrony praw związkowych, przyjętej  w San Francisco dnia 9 lipca 1948 r. oraz art. 11 Konwencji  o Ochronie Praw Człowieka
i Podstawowych Wolności (Dz. U. z 1993 r. Nr 61, poz. 284, ze zm.). W wyroku z dnia
12 listopada 2008 r. w sprawie Demir i Bakaraya przeciwko Turcji, skarga nr 23623/10, Europejski Trybunał Praw Człowieka wskazał, iż na mocy Konwencji Państwa nie mogą całkowicie wyłączyć prawa do zrzeszania się, mogą co najwyżej nałożyć ograniczenia zgodne z prawem.  W wyroku Europejskiego Trybunału Praw Człowieka  z dnia 21 kwietnia 2015 r.  nr 45892/09 w sprawie Junta Rectora Del Ertzainen Nazional Elkartasuna przeciwko Hiszpanii, Trybunał wskazał, iż jest świadom tego, iż szczególny charakter zadań powierzonych służbom mundurowym wymaga dostosowania działalności związkowej(…). Trzeba w tym miejscu podkreślić, że z art. 11 Konwencji wynika, iż w tym kontekście mogą być nakładane ograniczenia, nawet poważne, na sposób działania i wyrazu stowarzyszenia zawodowego, do którego należą członkowie służb mundurowych. Ograniczenia takie nie mogą jednak pozbawiać członków służb zbrojnych i ich związków ogólnego prawa stowarzyszania się w celu obrony swych interesów zawodowych i moralnych. Jeżeli wolność stowarzyszania się członków sił zbrojnych ma być przedmiotem uprawnionych ograniczeń, blankietowy i bezwzględny zakaz powoływania takiego związku lub przynależności do niego narusza samą istotę tejże wolności w stopniu zabronionym przez Konwencję.

Nie można zapominać, iż zakaz koalicji związkowej pozostawia żołnierzy wojsk obrony terytorialnej bez możliwości obrony lub reprezentowania przez swój związek zawodowy w przypadku problemów w zakładzie  pracy,  związanych ze stosunkiem pracy
a nie ze służbą wojskową.  Do NSZZ „Solidarność” zgłaszane są kolejne przypadki gdy jego członkowie,  po wstąpieniu w szeregi żołnierzy wojsk obrony terytorialnej byli stawiani przez wyborem:  służba w wojskach obrony terytorialnej albo rezygnacja z przynależności związkowej. 

Odnosząc się do propozycji zawartych w art. 313 i n. projektu ustawy,  dotyczących ochrony trwałości stosunku pracy wskazujemy, iż sama ustawowa ochrona trwałości stosunku pracy żołnierza nie wystarczy. Poprzez tworzenie i przynależność do związku zawodowego jego członkowie mają możliwość wpływu na warunki pracy.  Nie chodzi o to tylko by za wszelką cenę utrzymać pracę ale o to by móc wykonywać pracę w bezpiecznych warunkach
i na godnych zasadach. Ustawodawca ustanawia prawo zaś związki zawodowe stoją na straży jego przestrzegania. W zakresie wpływu na indywidualne warunki pracy, w tym kontrolę przestrzegania prawa pracy, ustawodawca nie jest w stanie zastąpić związku zawodowego
            W świetle brzmienia art. 180 ust. 2 projektu, nie wydaje się aby propozycja ograniczenia prawa koalicji tylko do żołnierzy pełniących służbę dyspozycyjnie była
w praktyce możliwa do realizacji. Zgodnie z przywołanym przepisem,  terytorialną służbę wojskową żołnierz obrony terytorialnej pełni rotacyjnie w jednostce wojskowej albo innym miejscu określonym przez dowódcę jednostki wojskowej w określonych przez dowódcę jednostki wojskowej dniach służby, co najmniej raz w miesiącu przez okres 2 dni w czasie wolnym od pracy. W pozostałe dni żołnierz obrony terytorialnej pełni służbę dyspozycyjnie. Realizacja postulatu ograniczenia prawa koalicji związkowej do żołnierzy pełniących służbę dyspozycyjnie oznaczałaby, iż przez większość miesiąca pracownikowi  żołnierzowi  WOT przysługuje prawo koalicji związkowej (służba pełniona dyspozycyjnie) a przez dwa dni
w miesiącu nie przysługuje mu prawo koalicji związkowej (służba pełniona rotacyjnie). Dlatego proponujemy dodanie ust. 5a w art. 339 projektu, dopuszczającego możliwośćtworzenia i wstępowania oraz brania udziału w działalności związków zawodowych żołnierzy wojsk terytorialnych, o ile działalność związkowa nie będzie stała w sprzeczności z pełnieniem  służby wojskowej.

Prezydium Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność” z zadowoleniem przyjmuje procedowanie obywatelskiego projektu ustawy o zmianie ustawy o emeryturach i rentachz FUS oraz zmianie niektórych ustaw. Projekt ten zasługuje na pozytywną ocenę. Projekt stanowi odpowiedź dla kilku wyzwań.

Po pierwsze tzw. emerytura stażowa jest  zasłużoną gratyfikację dla wysiłku osób długotrwale obecnych na rynku pracy w sytuacji, gdy ich obecność łączyła się z odprowadzaniem składki na ubezpieczenie emerytalne i rentowe. Jak słusznie wskazuje wnioskodawca może to stanowić bodziec motywujący do poszukiwania i wykonywania pracy, która łączy się z obowiązkiem odprowadzania składki na FUS.

Po drugie wprowadzenie do sytemu ubezpieczeń społecznych emerytur stażowych pozwoli na zwiększenie elastyczności systemu i poszanowania woli ubezpieczonych, którym da się możliwość wcześniejszej dezaktywizacji zawodowej w celu realizacji istotnych dla danej osoby zadań związanych przykładowo z opieką nad członkami rodziny. W tym sensie Projekt zwiększa sferę wolności. Jak wnioskodawca wielokrotnie podkreśla skorzystanie
z emerytury stażowej będzie możliwością a nie obowiązkiem ubezpieczonego.

Po trzecie Projekt ten jest racjonalną odpowiedzią na potrzeby ubezpieczonych, których długoletnia praca (często o charakterze fizycznym) spowodowała wyczerpanie organizmu a co za tym idzie konieczność wcześniejszej dezaktywizacji zawodowej. Projekt ten racjonalnie ocenia trudne warunki pracy z którymi stykali się liczni ubezpieczeni
w okresie swojej aktywności zawodowej.

Prezydium Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność” wskazuje na funkcję stałegoczłonka  Komitetu Monitorującego Programu Operacyjnego Inteligentny Rozwój 2014 – 2020 Pana dr Dominika Szczukockiego oraz na funkcję zastępcy Pana dr hab. inż. Marka Kisilowskiego.

Prezydium Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność”, działając w oparciu o art. 47 ust. 1 pkt 2) ustawy z dnia 24 lipca 2015 r. o Radzie Dialogu Społecznego i innych instytucjach dialogu społecznego oraz w myśl uchwały Zarządu Regionu Konińskiego NSZZ „Solidarność”, wycofuje rekomendacje dla Pana Zdzisława Nowakowskiego jako przedstawiciela NSZZ „Solidarność” w Wojewódzkiej Rady Dialogu Społecznego województwa wielkopolskiego i wskazuje Pana Artura Skieresza do prac w przedmiotowej WRDS.

(do użytku służbowego)

(do użytku służbowego)

Decyzja
Prezydium KK
nr 161/21
ws. zawarcia porozumienia  z Spółką Fundusz Wczasów Pracowniczych Sp. z o.o. z siedzibą w Warszawie oraz Ogólnopolskim Porozumieniem Związków Zawodowych z siedzibą
w Warszawie w sprawie spłaty przysługujących udziałowcom spółki wierzytelności z tytułu niewypłaconej przez spółkę części dywidendy za rok obrotowy 2012/2013

Prezydium Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność” przedstawia uwagi do projektu ustawy o ochronie osób zgłaszających naruszenie prawa.

W art. 3 ust. 1 projektu uregulowany został zakres przedmiotowy naruszeń, których zgłoszenie jest objęte ochroną. Art. 2 ust. 2 Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1937 z dnia 23 października 2019 r. w sprawie ochrony osób zgłaszających naruszenia prawa Unii (Dz. Urz. L 305/17, dalej dyrektywa) przyznaje państwom członkowskim uprawnienia do rozszerzenia zakresu ochrony na mocy prawa krajowego w odniesieniu do dziedzin nieobjętych w ust. 1. Zauważyć należy, że dosyć istotnym obszarem naruszeń jest tematyka bezpieczeństwa i higieny pracy. Warto więc rozważyć dodanie do kwestii wskazanych w art. 3 ust. 1 tego zagadnienia. W praktyce można odnotować przypadki, w ramach których pracownicy ponosili negatywne konsekwencje ujawniania naruszeń przepisów prawa w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy. W wielu sektorach naruszenie przepisów w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy będzie miało konsekwencje dla osób trzecich niezwiązanych z zakładem pracy (klientów, pacjentów, pasażerów, np. w takich sektorach jak ochrona zdrowia lub transport publiczny).

Należy zauważyć, że w literaturze wskazuje się, iż unormowania w zakresie ochrony sygnalistów powinny obejmować również w przypadku nadużycia prawa. Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt ii) oraz motywem 42 preambuły Dyrektywy UE o ochronie sygnalistów pojęcie naruszenia obejmuje również nadużycia prawa określone w orzecznictwie Trybunału, tj. działania lub zaniechania, które z pozoru nie wydają się być niezgodne z prawem w sensie formalnym, lecz są sprzeczne z przedmiotem lub celem prawa. Wydaje się, że przydatnym byłoby zdefiniowanie w ustawach krajowych pojęcia nadużycia prawa, poprzez przytoczenie powyższej definicji i zarazem niezawężanie tego pojęcia wyłącznie do nadużyć dotyczących aktów UE i dziedzin objętych zakresem przedmiotowym Dyrektywy określonym w jej art. 2, ale odniesienie tego pojęcia również do aktów prawa krajowego (Zob. Z. Hajn, D. Skupień, Ochrona sygnalistów w miejscu pracy w państwach Grupy Wyszehradzkiej, Francji i Słowenii – propozycje zmian, Łódź-Kraków 2021, s. 23). Projekt nie uwzględnia tego zagadnienia.

Niewystarczający wydaje się poziom ochrony tożsamości „sygnalisty”. Art. 8 ust. 2 projektu wyłącza art. 14 ust. 2 lit f) rozporządzenia RODO. Oznacza to, iż administrator danych nie ma obowiązku przekazania osobie, której dane dotyczą – osobie, której dotyczy zgłoszenie – źródła pochodzenia danych tj. osoby zgłaszającego. Jednak art. 8 projektu nie wyłącza stosowania art. 15 ust. 1 lit g) rozporządzenia RODO. Przepis ten, przyznaje osobie, której dane są przetwarzane – tj. osobie, której dotyczy zgłoszenie – żądania informacji od administratora danych – pracodawcy – wszelkich dostępnych informacji o źródle danych – zgłaszającym – w przypadku, gdy dane osobowe nie zostały zebrane od osoby, której dane dotyczą. Co prawda ust. 1 art. 8 projektu zastrzega, iż dane osobowe zgłaszającego oraz inne dane osobowe pozwalające na ustalenie jego tożsamości nie podlegają ujawnieniu, to nie jest jasna relacja tego przepisu do art. 15 ust. 1 lit g) rozporządzenia RODO.

Art. 6 projektu uzależnia przyznanie ochrony określonej w przepisach ustawy, od tego czy zgłaszający miał „uzasadnione podstawy sądzić, iż informacja o naruszeniu prawa, będąca przedmiotem zgłoszenia, jest prawdziwa”. Podobnie art. 59 projektu przewiduje odpowiedzialność karną osoby, która „dokona zgłoszenia nieprawdziwych informacji”. Należy zauważyć, że przepisy, które objęcie ochroną i odpowiedzialność karną wiążą z faktem prawdziwości lub nieprawdziwości informacji mogą zniechęcać do dokonywania zgłoszeń. Potencjalni zgłaszający będą się obawiać, że ich wiedza nie jest pełna, że mogą istnieć okoliczności, o których nie mają wiedzy, a w konsekwencji nie tylko nie zostaną przez ustawę objęci ochroną, ale wręcz mogą ponosić odpowiedzialność karną. Dyrektywa wprowadza test „uzasadnionych podstaw, by sądzić”, który nie odwołuje się do wiary sygnalisty w prawdziwość informacji, lecz do osądu, jaki przyjąłby rozsądny i obiektywny obserwator znajdujący się w jego sytuacji, tj. np. zajmujący porównywalne stanowisko i mający porównywalną wiedzę i doświadczenie. Poza tym, sygnalista nie musi dostarczyć autentycznych informacji, aby skorzystać z ochrony; wystarczy, że ma uzasadnione podejrzenia, że doszło do niewłaściwego działania (art. 5 pkt 2 dyrektywy. Tak też Z. Hajn, D. Skupień, s. 26). Jednakże osoby, które w momencie dokonywania zgłoszenia celowo i świadomie przekazały błędne lub wprowadzające w błąd informacje, nie korzystają z ochrony (motyw 32 dyrektywy). Warto zatem zweryfikować projektowane przepisy w zakresie odpowiedzialności karnej osoby zgłaszającej naruszenie prawa.

Niestety w projekcie zminimalizowana została kontrolna rola związków zawodowych. Z projektowanego art. 28 ust. 3 wynika, że regulamin zgłoszeń wewnętrznych pracodawca ustala po konsultacji z zakładową organizacją związkową. Związki zawodowe jako równorzędny partner dla pracodawcy mogłyby czuwać nad procedurą tworzenia regulaminu zgłoszeń wewnętrznych. Organizacje związkowe mogą też odgrywać kluczową rolę w koordynowaniu działań członków mających takie same obawy. W sytuacji, gdy pracodawcy wdrażają nowe procesy raportowania wewnętrznego, związki zawodowe są w idealnej pozycji do negocjowania najlepszych praktyk i rozliczania organizacji z podjętych działań (zob. Pakiet narzędziowy dla sygnalistów, Przewodnik po najlepszych praktykach Eurocadres, s. 11). Tymczasem ustawodawca uprawnienie w zakresie tworzenia tego regulaminu przekazał właściwie pracodawcy. W naszej ocenie w art. 28 ust. 3 projektu powinien zostać ustanowiony obowiązek uzgodnienia treści regulaminu z zakładowa organizacją związkową. Regulamin zgłoszeń wewnętrznych powinien uwzględniać rolę związków zawodowych w systemie ujawniania nieprawidłowości.

W literaturze postuluje się, aby związki zawodowe, czy też rady pracowników miały prawo do informacji i konsultacji na temat liczby zgłoszeń oraz wyniku przeprowadzonych dochodzeń w sprawach mieszczących się w zakresie zadań wspomnianych organów, takich jak w szczególności naruszenia przepisów z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy, praktyki antydyskryminacyjne, mobbing czy przemoc w miejscu pracy. Natomiast przedstawiciele związków zawodowych czy też inni przedstawiciele pracowników są uważani za pomocników, chronieni przed odwetem, jak również związani obowiązkiem poufności (zob. Z Hajn, D. Skupień, Ochrona.., s. 35).

Wreszcie należy zauważyć, że ustawodawca wydaje się nie dostrzega pozorności dialogu społecznego prowadzonego z przedstawicielami pracowników, wyłonionymi w trybie przyjętym u danego pracodawcy, jeśli u pracodawcy nie działa zakładowa organizacja związkowa. Zatem kolejny już raz należy stanowczo skrytykować promowane przez ustawodawcę rozwiązanie jako wadliwe i sprzeczne z unormowaniami międzynarodowymi tj.z konwencją nr 135 Międzynarodowej Organizacji Pracy. Instytucja przedstawicieli pracowniczych ad hoc nasuwa wiele problemów prawnych sygnalizowanych w literaturze prawa pracy. Wspomnieć wypada chociażby o braku uregulowania szczególnej ochrony trwałości stosunku pracy przedstawicieli ad hoc (zob. J. Wratny, [w:] System Prawa Pracy. Tom V. Zbiorowe prawo pracy, red. K. W. Baran, pkt 13.8, Warszawa 2014).

Można również wyrazić wątpliwości o adekwatność użytego w projektowanym art. 11 ust. 2 terminu „niekorzystne traktowanie”. Należy zauważyć, że termin ten będzie podlegał interpretacji w zakresie korzystności lub niekorzystności podjętych działań odwetowych. Wprowadzenie tego terminu może wiązać się z wieloma problemami interpretacyjnymi. Natomiast dyrektywa w art. 5 pkt 11 przewiduje, że odwetem jest każde bezpośrednie lub pośrednie zachowanie, zachodzące w kontekście związanym z pracą oznacza, że odwet musi być powiązany z aktywnością zawodową sygnalisty. Zatem nie można wiązać pojęcia działań odwetowych z ich korzystnością lub niekorzystnością dla osoby zgłaszającej naruszenie prawa. Należy również zauważyć, że w art. 11 projektu powinny zostać zakazane jakiekolwiek działania odwetowe.

Motyw 96 oraz art. 21 ust. 6 dyrektywy wskazują na konieczność i zasadność zapewnienia osobom objętym ochroną dostępu do środków zaradczych w odpowiedzi na działania odwetowe, w tym do tymczasowych środków ochrony prawnej w trakcie toczącego się postępowania sądowego. Unijny ustawodawca dostrzega, iż w przypadku zwolnienia z pracy przewlekłe postępowanie sądowe o przywrócenie do pracy może zrujnować finansowo zgłaszającego a ryzyko to może poważnie zniechęcać „potencjalnych sygnalistów”. Stąd ustawodawca unijny przyznaje szczególne znaczenie tymczasowej ochronie prawnej w trakcie toczącego się postępowania sądowego. Niestety, kwestia tymczasowej ochrony prawnej na czas postępowania sądowego jest w projekcie całkowicie pominięta. W ocenie Związku projekt powinien zostać uzupełniony o odpowiednią zmianę procedury cywilnej: w ustawie z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (t.j. Dz.U. z 2020.1575) po art. 755¹ dodaje się art. 755^1a.  w brzmieniu: „Art. 755^1a

§ 1. W sprawach z zakresu prawa pracy, w których pracownik podlegający szczególnej ochronie przed rozwiązaniem stosunku pracy za wypowiedzeniem lub bez wypowiedzenia dochodzi roszczenia o uznanie wypowiedzenia stosunku pracy za bezskuteczne lub o przywrócenie do pracy, sąd na wniosek uprawnionego może na każdym etapie postępowania udzielić zabezpieczenia poprzez nakazanie dalszego zatrudniania go przez pracodawcę do czasu prawomocnego zakończenia postępowania. W sprawach tych podstawą zabezpieczenia jest jedynie uprawdopodobnienie istnienia roszczenia. Udzielenia zabezpieczenia sąd może odmówić wyłącznie wtedy, gdy roszczenie jest mało prawdopodobne. Sąd uchyla postanowienie o udzieleniu zabezpieczenia, o ile obowiązany wykaże wysokie prawdopodobieństwo bezzasadności roszczenia.

§ 2. W sprawach, o których mowa w § 1, sąd nadaje klauzulę wykonalności i doręcza obowiązanemu postanowienie z urzędu.

§ 3. Przepis art. 756² stosuje się odpowiednio.”

W art. 2 pkt 5) wyjaśnia się pojęcie „kontekstu związanego z pracą”. Przez „kontekst związany z pracą” należy rozumieć całokształt okoliczności związanych ze stosunkiem pracy lub innym stosunkiem prawnym stanowiącym podstawę świadczenia pracy, w ramach których uzyskano informację o naruszeniu prawa. W naszej ocenie ta definicja jest niewłaściwa, ponieważ pomija aspekt przyszłych działań. Wyrażenie „całokształt okoliczności” zawarte jest w art. 410 kodeksu postępowania karnego i stanowi podstawę wydania wyroku. Całokształt ten, nie odnosi się więc do zdarzeń przyszłych co uzasadnia zarzut niewłaściwego zdefiniowania instytucji „kontekstu związanego z pracą”.

Projektowana ustawa nie przewiduje zakazu działań odwetowych, o których mowa w art. 19 pkt k, l, m, n dyrektywy (tj. k) szkody, w tym nadszarpnięcia reputacji danej osoby, zwłaszcza w mediach społecznościowych, lub strat finansowych, w tym strat gospodarczych i utraty dochodu; l) umieszczenia na czarnej liście na podstawie nieformalnego lub formalnego porozumienia sektorowego lub branżowego, co może skutkować tym, że dana osoba nie znajdzie w przyszłości zatrudnienia w danym sektorze lub danej branży; m) wcześniejszego rozwiązania lub wypowiedzenia umowy dotyczącej towarów lub umowy o świadczenie usług; n) odebrania licencji lub zezwolenia). Wprawdzie projektowany art. 14 ust. 2 zawiera otwarty katalog działań odwetowych z powodu dokonania zgłoszenia, ale warto jednak ten katalog informująco uzupełnić o działania wskazane w przywołanych jednostkach redakcyjnych dyrektywy.

Motyw 94 i 95 oraz art. 21 ust. 8 dyrektywy nakładają na państwa członkowskie obowiązek zapewnienia  niezbędnych środków ochrony prawnej i pełne odszkodowanie za szkodę poniesioną przez zgłaszających i inne osoby objęte ochroną. Odszkodowanie powinno obejmować m.in. rzeczywiste i przyszłe straty finansowe, na przykład za utracone w przeszłości zarobki, ale także za przyszłą utratę dochodów, koszty związane ze zmianą zawodu; odszkodowania za inne szkody majątkowe, takie jak koszty ochrony prawnej i koszty leczenia, oraz zadośćuczynienia za szkody niemajątkowe, takie jak ból i cierpienie. W projekcie brak jest realizacji tego postulatu. Realizacją postulatu pełnego odszkodowania nie będzie art. 13 projektu przewidujący odpowiednie stosowanie art. 18 ^3d k.p. do roszczeń z tytułu niekorzystnego traktowania. Zgodnie z orzecznictwem Sądu Najwyższego, sąd może orzec o szkodach przyszłych jedynie wtedy, gdy przepis na to zezwala, co nie zachodzi w odniesieniu do odszkodowania z art. 18^3d k.p.Sąd Najwyższy w wyroku sygn. akt III PK 43/08 stwierdził, że przepis art. 18^3dk.p. nie jest podstawą do zasądzenia odszkodowania za szkodę mogącą nastąpić w przyszłości.

Projekt nie przewiduje dostępu do pomocy prawnej, o którym mowa w art. 20 ust. 1 pkt c) dyrektywy. Koszty sądowe lub koszty odpłatnej pomocy prawnej stanowią znaczący wydatek. Kodeks postępowania cywilnego, jak również ustawa o nieodpłatnej pomocy prawnej i nieodpłatnym poradnictwie obywatelskim oraz edukacji prawniczej uzależniają uzyskanie pomocy prawnej od sytuacji materialnej osoby tj. od braku możliwości poniesienia kosztów odpłatnej pomocy prawnej lub kosztów postępowania. Brak wsparcia z zakresu uzyskania pomocy prawnej w korelacji z dużym ryzykiem działań odwetowych stanowić będzie czynnik zniechęcający potencjalnych sygnalistów od podejmowania działań i zgłaszania nieprawidłowości.