Autor: Sekretariat Prezydium

Prezydium Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność” na wniosek agencji Floriane Gander / Agence Presence zLa Madeleinewe Francji  wyraża zgodę na użycie nazwy i znaku graficznego NSZZ „Solidarność” na potrzeby wystawy o prezydenturze Valery Giscard D’Estaing.

Prezydium Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność”, na wniosek Zarządu Regionu Wielkopolska Południowa wyraża zgodę na użycie nazwy i znaku graficznego
NSZZ „Solidarność” w celu nadania nowo wybudowanej ulicy nazwy Aleja Solidarności
w Wieruszowie.

Prezydium Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność” negatywnie ocenia przedłożony projekt ustawy Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 10 października 2013 r. o zmianie niektórych ustaw w związku z określeniem zasad wypłaty emerytur ze środków zgromadzonych w otwartych funduszach emerytalnych jednocześnie wnosząc następujące uwagi.

Podstawowym celem przedstawionego projektu jest kontynuacja rozwiązań ograniczających tempo przyrostu państwowego długu publicznego i rosnącego deficytu finansów publicznych. Należy podkreślić, że w skierowanym w dniu 30 września 2013 roku do Sejmu projekcie ustawy budżetowej na 2014 rok (I pierwsze czytanie odbyło się
11 października) przyjęty poziom wydatków uwzględniał już wprowadzenie zmian
w systemie emerytalnym, w szczególności umorzenie obligacji będących w posiadaniu otwartych funduszy emerytalnych, mimo braku ostatecznych rozstrzygnięć, co do proponowanych zmian przedmiotową ustawą. Potwierdza to fakt ograniczania przez koalicję PO-PSL debaty publicznej, a tym samym poszukiwania optymalnych rozwiązań dla systemy ubezpieczeń społecznych.

Większość zmian zaproponowanych w projekcie nie ma nic wspólnego z określeniem zasad wypłaty emerytur ze środków zgromadzonych w otwartych funduszach emerytalnych. Pomysł na rozwiązanie tego problemu nie jest zresztą zbyt oryginalny i polega na likwidacji dożywotniej emerytury kapitałowej, przekazywaniu środków zgromadzonych w OFE do funduszu emerytalnego FUS przez okres 10 lat poprzedzających osiągnięcie wieku emerytalnego a następnie finansowaniu emerytury w całości z FUS z uwzględnieniem w podstawie wymiaru świadczenia środków zgromadzonych w OFE. Tytuł projektowanej ustawy wprowadza w błąd, ukrywając rzeczywiste intencje autorów projektu, którymi jest osłabienie, a następnie w dalszej konsekwencji likwidacja kapitałowego segmentu ubezpieczenia emerytalnego. Ten cel pozostaje w związku, nie tyle z określeniem zasad wypłaty emerytur ze środków zgromadzonych w OFE, ile ze wzrostem długu publicznego i rosnącym deficytem finansów publicznych.

W projekcie ustawy proponuje się nową, udoskonaloną i zastosowaną na szerszą skalę niż do tej pory wersję „wynalazku” wprowadzonego na mocy ustawy z dnia 25 marca 2011 r. o zmianie niektórych ustaw związanych z funkcjonowaniem systemu ubezpieczeń społecznych (Dz. U. Nr 75, poz. 358) w postaci subkonta ubezpieczonego w ZUS, na którym do tej pory ewidencjonowana była wysokość składki przeznaczonej na finansowanie emerytury metodą kapitałową. W projekcie ustawy proponuje się wykorzystanie tego rozwiązania jako instrumentu prowadzącego do de facto całkowitej likwidacji kapitałowego finansowania emerytury. Proponuje się, aby środki zaewidencjonowane na subkoncie w ZUS nie były po osiągnięciu wieku emerytalnego przekazywane na finansowanie emerytury kapitałowej, lecz pozostały definitywnie w FUS, z którego środków byłaby w całości finansowana przyszła emerytura. Proponuje się jednocześnie zwiększenie kwoty środków zgromadzonych w OFE, które podlegałyby przekazaniu do funduszu emerytalnego FUS i zaewidencjonowaniu na subkoncie.

Ten mechanizm miałby zastosowanie do:

1. środków zgromadzonych w OFE a przekazywanych sukcesywnie do FUS
   w okresie 10 lat poprzedzających osiągnięcie wieku emerytalnego;
2. kwot stanowiących równowartość jednostek rozrachunkowych umorzonych
   w związku z przymusowym przekazaniem do ZUS 51,5 % wartości posiadanych aktywów netto emitowanych, gwarantowanych lub poręczanych przez Skarb Państwa;
3. składek na ubezpieczenie emerytalne w wysokości 7,3 % podstawy wymiaru przekazywanych do FUS w związku z niezawarciem przez ubezpieczonego objętego po raz pierwszy ubezpieczeniem emerytalnym umowy z żadnym
   z OFE lub w związku z niezłożeniem przez członka OFE w terminie oświadczenia o przekazywaniu do OFE składki w wysokości 2.92 % począwszy od składki za miesiąc lipiec 2014 r.;
4. składek w zwiększonej wysokości 4,38 % podstawy wymiaru przekazywanych przez członków OFE na fundusz emerytalny FUS.

Analiza projektu ustawy w tym zakresie prowadzi do wniosku, iż utrzymanie
i wzmocnienie instytucji subkonta ma na celu stworzenie pozorów dalszego utrzymywania kapitałowego systemu finansowania emerytur w sytuacji znaczącego osłabienia potencjału finansowego OFE. Można odnieść nieodparte wrażenie, że autorom projektu zabrakło odwagi aby wprost powiedzieć, że emerytury mają być w całości finansowane metodą repartycyjną, w tym także ze środków zaewidencjonowanych na subkoncie prowadzonym dla ubezpieczonego przez ZUS, a lokowanych wcześniej przez OFE. W tych warunkach dalsze utrzymywanie instytucji prawnej subkonta wydaje się być wielce wątpliwe i budzi uzasadnione obawy o prawo do dziedziczenia tak ulokowanych środków, co niestety potwierdzają stanowiska, tak Prezesa ZUS jak i Rzecznika Ubezpieczonych.

Tezę o dążeniu autorów projektu ustawy do faktycznej likwidacji kapitałowego segmentu ubezpieczenia emerytalnego potwierdzają również propozycje nowych zasad prowadzenia działalności przez OFE. Określone do tej pory w ustawie o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych wymagania w zakresie lokowania aktywów funduszu w poszczególne kategorie aktywów miały na celu zapewnienie kapitałowi emerytalnemu maksymalnego bezpieczeństwa. Wprowadzenie zakazu lokowania aktywów OFE w bezpieczne instrumenty finansowe takie jak obligacje, bony i inne papiery wartościowe emitowane przez Skarb Państwa lub NBP oraz likwidacja ograniczeń w zakresie lokowania aktywów OFE w pozostałe kategorie lokat uważane za obarczone dużym ryzykiem (w tym nakaz lokowania nie mniej niż 75 % wartości aktywów w akcjach) podważać będą bezpieczeństwo środków gromadzonych w OFE z przeznaczeniem na przyszłą emeryturę oraz zniechęcać członków OFE do dalszego oszczędzania na starość w tych instytucjach. W warunkach dobrowolności oznaczać to będzie, że zdecydowana większość osób, które po raz pierwszy będą objęte ubezpieczeniem nie zdecyduje się zawrzeć umowy z którymkolwiek z OFE, a wiele z osób oszczędzających do tej pory na starość w tych instytucjach nie złoży w terminie oświadczenia o przekazywaniu do OFE składki w wysokości 2.92 % począwszy od składki za miesiąc lipiec 2014 r.

Ograniczenie liczby członków OFE oraz pogorszenie warunków ich funkcjonowania wskutek znaczącego ograniczenia wartości zarządzanych aktywów oraz obniżenia o połowę wysokości opłat pobieranych od składek oznaczać będzie, że dla wielu spośród funduszy dalsza działalność na polskim rynku straci ekonomiczny sens. Oznaczać to będzie nie tylko likwidację wielu OFE, ale także zawirowania na rynkach finansowych, głównie na giełdzie, na której OFE były do tej pory głównym graczem.

Poważne wątpliwości budzi jednocześnie konstytucyjność niektórych rozwiązań prawnych zaproponowanych w projekcie ustawy. Dotyczy to w szczególności przymusowego przekazania przez OFE do ZUS 51,5 % wartości posiadanych aktywów netto emitowanych, gwarantowanych lub poręczanych przez Skarb Państwa oraz towarzyszącego temu umorzenia jednostek rozrachunkowych członków OFE o równowartości przekazanych aktywów. Zarówno z punktu widzenia OFE lokującego swoje aktywa, zgodnie z obowiązującą do tej pory regulacją prawną w bezpieczne instrumenty finansowe, jak i jego członków powierzających OFE swój kapitał emerytalny można w tym przypadku mówić o naruszeniu zasady zaufania do państwa i stanowionego przez nie prawa wywodzonej z zasady demokratycznego państwa prawnego sformułowanej w art. 2 Konstytucji RP. W projekcie ustawy proponuje się bowiem zmianę przeznaczenia środków zgromadzonych w celu przyszłego finansowania indywidualnej emerytury przez członków OFE i skierowanie ich na finansowanie świadczeń emerytalnych osób aktualnie pobierających świadczenia metodą repartycyjną. Zarzut naruszenia zasady zaufania obywateli do państwa i stanowionego przez nie prawa dotyczy zwłaszcza ubezpieczonych urodzonych w latach 1949-1968, którym w 1999 r. stworzono możliwość wyboru finansowania emerytury w całości metodą repartycyjną (z FUS), albo częściowo metodą repartycyjną, a częściowo metodą kapitałową (ze środków zgromadzonych w OFE). Ów wybór był dokonywany w określonym stanie prawnym. W odniesieniu do osób, które zdecydowały się na finansowanie emerytury częściowo metodą repartycyjną, a częściowo metodą kapitałową w projekcie ustawy proponuje się zmianę reguł gry w trakcie jej trwania. Część składki na ubezpieczenie emerytalne, która trafiałaby do OFE uległaby znaczącemu ograniczeniu. Z drugiej strony projekt ustawy pomija osoby, które zdecydowały się na „pozostanie w ZUS” nie dając im prawa wyboru czy pozostać przy dotychczasowym sposobie finansowania emerytury czy skorzystać z instytucji „subkonta”. Powstaje jednocześnie pytanie czy rozwiązanie to nie narusza art. 21 ust. 1 Konstytucji RP i wynikającego z tego obowiązku Rzeczypospolitej Polskiej ochrony własności.

Wątpliwości jakie budzą zaproponowane w projekcie ustawy rozwiązania prawne uzasadniają jednoznacznie krytyczną jego ocenę.

Prezydium Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność” na wniosek  Ambasadora Polski
w Budapeszcie wyraża zgodę na użycie nazwy i znaku graficznego NSZZ „Solidarność”
w specjalnym dodatku do węgierskich mediów „Rok Wolności i rocznice 2014 roku”.

Prezydium Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność” na wniosek Naczelnej Dyrekcji Archiwów Państwowych wyraża zgodę na użycie nazwy i znaku graficznego NSZZ „Solidarność” na potrzeby filmu „Słowa Świata”.

Prezydium Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność”, w oparciu o przepisy Regulaminu Krajowego Funduszu Strajkowego i regionalnych funduszy strajkowych,  występuje do Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność” o wyrażenie zgody na pokrycie ze środków KFS  kosztów związanych z pikietą organizowaną przez Sekretariat Górnictwa i Energetyki
w Warszawie w dniu 16 listopada br. Jednocześnie Prezydium KK postanawia uruchomić środki KFS w celu zaliczkowania (zgodnie z Regulaminem) ww. pikiety.

Prezydium Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność” na wniosek Stowarzyszenia Arteria oraz Instytutu Kultury Miejskiej w Gdańsku wyraża zgodę na użycie nazwy i znaku graficznego NSZZ „Solidarność” na potrzeby filmu „Memento Mori”, kręconego w ramach projektu „Memento Mori – Presenting Historical Places of V4 Countries”, którego organizatorem jest Góbi Cultural Public Association z Węgier.

Prezydium Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność” działając na podstawie uchwały Komisji Krajowej nr 29/04, rejestruje Międzyzakładową Komisję Koordynacyjną NSZZ „Solidarność” grupy Swedwood Poland Sp. z o.o.

MKK rejestruje się w Krajowym Rejestrze MKK pod nr „89”.

Prezydium Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność” wnosi następujące uwagi do senackiego projektu ustawy o pomocy dla działaczy opozycji demokratycznej oraz osób represjonowanych z powodów politycznych:

1. Tytuł projektu ustawy brzmi: ustawa o pomocy dla działaczy opozycji demokratycznej oraz osób represjonowanych z powodów politycznych. Tak zredagowany tytuł sugeruje, iż w okresie objętym zakresem czasowym projektu ustawy, stanowiącym
   w dziejach Polski okres istnienia i funkcjonowania totalitarnego państwa komunistycznego, ówczesne władze przyzwalały na istnienie i dopuszczały działanie jakiejkolwiek legalnej opozycji, w tym opozycji demokratycznej.  W ocenie Związku jest to przekłamanie historyczne, które w przypadku regulacji pomocy dla osób zasłużonych dla odzyskania przez Polskę niepodległości nie może mieć miejsca.
2.  Proponowana regulacja dotyczy niezwykle istotnej kwestii niepodlegającej przepisom ustawy z dnia 23 lutego 1991 r. o nieuznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa polskiego (Dz.U. Nr 34, poz. 149 z późn. zm.). Jakkolwiek sam projekt stanowi cenną inicjatywę uregulowania pomocy osobom zasłużonym dla odzyskania przez Polskę niepodległości, które w dniu dzisiejszym żyją w skrajnej biedzie, należy wskazać, iż zakres zawartej w projekcie pomocy  nie spełnia oczekiwań środowiska działaczy nielegalnej opozycji i osób represjonowanych, gdyż jest  niewystarczający  by w pełni wynagrodzić poniesione przez nich  krzywdy.  Pierwotnie krzywdy te przejawiały się w uszczerbku na zdrowiu będącym skutkiem bicia, doznanym podczas zatrzymań, internowania, więzienia czy przesłuchań oraz w utracie pracy i niemożności znalezienia zatrudnienia przez samych opozycjonistów jak również nierzadko przez członków ich rodzin.  Obecna katastrofalna sytuacja finansowa wielu opozycjonistów stanowi odroczony w czasie skutek ówczesnych działań. Działania nielegalnej opozycji doprowadziły do odzyskania w 1989 r. suwerennego i demokratycznego bytu przez Państwo Polskie. Tym, którzy się do tego przyczynili należy się głęboki szacunek wszystkich rodaków oraz szczególna troska i opieka, jak również obowiązek wynagrodzenia przez wywalczone przez nich Państwo Polskie doznanych przez nich krzywd.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 24 stycznia 1991 r. o kombatantach
i niektórych osobach będących ofiarami represji wojennych i okresu powojennego
(j.t. Dz.U. 2012, Nr 400), dalej: ustawa o kombatantach, kombatantami są osoby, które brały udział w wojnach, działaniach zbrojnych i powstaniach narodowych, wchodząc w skład formacji wojskowych lub organizacji walczących o suwerenność
i niepodległość Rzeczypospolitej Polskiej.   Zarówno czyny działaczy nielegalnej opozycji jak i kombatantów nakierowane były na odzyskanie suwerenności
i niepodległości państwa Polskiego. W obu przypadkach ceną za podjęte działania były zatrzymania, bicie, tortury oraz realna groźba śmierci.  Dlatego zasadnym jest przyznanie obu tym grupom podmiotów jednakowego wsparcia i uregulowanie go
w jednym akcie prawnym. Z tych przyczyn proponujemy, aby rozwiązania prawne obejmujące pomoc materialną dla działaczy nielegalnej opozycji i osób represjonowanych zawarte zostały w ustawie o kombatantach.  Powyższe wymagać będzie nowelizacji  ustawy o kombatantach poprzez dodanie odpowiednich przepisów zawartych w projekcie ustawy w celu poszerzenia zakresu podmiotowego ustawy
o kombatantach o działaczy nielegalnej opozycji i osoby represjonowane oraz poprzez dodanie przepisów projektu ustawy regulujących warunki i zasady przyznania świadczeń, o których mowa w projekcie ustawy tj. świadczenia specjalnego  lub pomocy pieniężnej. Zawarcie proponowanych rozwiązań w ustawie o kombatantach jest tym bardziej uzasadnione, iż zawarta w projekcie procedura występowania
o przyznanie i udzielanie świadczenia specjalnego lub pomocy pieniężnej,
z wyłączeniem progów dochodowych,  jest podobna do procedury występowania
i udzielania doraźnej lub okresowej pomocy pieniężnej uregulowanej w art. 19 ustawy
o kombatantach. Poszerzenie zakresu podmiotowego ustawy o kombatantach
o działaczy nielegalnej opozycji i osoby represjonowane, otworzyłoby tym podmiotom prawo do szeregu uprawnień uregulowanych w ustawie o kombatantach, takich jak: uprawnienia emerytalne, prawo do wcześniejszego przejścia na emeryturę, dodatek kombatancki, pierwszeństwo do środowiskowej opieki socjalnej i w domach opieki społecznej, ulga w przejazdach środkami komunikacji publicznej, dodatek kompensacyjny, ryczałt energetyczny, świadczenie w wysokości dodatku kombatanckiego czy też przyznawana w drodze wyjątku emerytura lub renta, których to świadczeń dla działaczy nielegalnej opozycji i osób represjonowanych projekt ustawy nie przewiduje. Dostęp do świadczeń na równi z kombatantami jest uzasadniony, gdyż częściowo okres działania opozycjonistów obejmuje szczególny stan jakim był stan wojenny a represjami jakie w stosunku do nich stosowano było  osadzanie w więzieniach, w których nierzadko zdarzały się pobicia. Miały miejsce pacyfikacje obozów, osadzenia w karcerach, prowokacje służb bezpieczeństwa
i więziennych, tzw. ścieżki zdrowia. Skutkiem działań ówczesnych władz jest dziś katastrofalny stan zdrowia części represjonowanych, którym państwo Polskie jest winne pomoc i wsparcie.   W ocenie Związku różnicowanie pomocy państwa osobom zasłużonym dla odzyskania przez Polskę niepodległości nie znajduje  uzasadnienia.

3. Rozwiązania zawarte w projekcie mogą rodzić trudności w skorzystaniu z uregulowanej w nim pomocy. Zgodnie z projektem postępowanie w sprawie przyznania świadczeń ma toczyć się na podstawie przepisów ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. – Kodeksu postępowania administracyjnego (j.t. Dz.U. 2013,Nr 267), dalej: k.p.a..  W przepisach k.p.a. brak jest regulacji dotyczącej zagadnienia ciężaru dowodu. W orzecznictwie sądowo-administracyjnym przeważa pogląd, że w postępowaniu administracyjnym nie ma zastosowania przepis art. 6 k.c., w myśl którego ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne. Rozkład ciężaru dowodu wynika zasadniczo z przepisu prawa materialnego, który organ administracji publicznej ma obowiązek zastosować w sprawie (art. 6 k.p.a.). Może zatem zaistnieć sytuacja, iż w świetle przepisu prawa materialnego udowodnienie określonej okoliczności faktycznej obciąża stronę postępowania, nie zaś organ.  Jednym z warunków otwierających prawo do ubiegania się o świadczenia, o których mowa w projekcie jest uzyskanie decyzji stwierdzającej spełnienie warunków  uznania za działacza opozycji lub osobę represjonowaną. To wnioskujący o uznanie ma interes prawny w uzyskaniu stosownej decyzji i to na nim spoczywa obowiązek wykazania spełnienia przesłanek zawartych w art. 2 i 3 projektu.  Nie będzie to zwalniać Kierownika Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych od powinności podjęcia wszelkich kroków niezbędnych do dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego, wyczerpującego zebrania, rozpatrzenia, całego materiału dowodowego sprawy i oceny przedstawionych w sprawie dowodów (art. 7, art. 77 § 1 i art. 80 k.p.a.). Niemniej dowiedzenie przez osoby zainteresowane spełnienia przesłanek zawartych we wskazanych przepisach w praktyce może napotkać poważne trudności.

W art. 2 ust. 1 pkt. 1 projektu zawarte są przesłanki, których spełnienie warunkuje uznanie za działacza opozycji: działaczem opozycji demokratycznej jest m.in. osoba, która przez okres wskazany w projekcie była aktywnym członkiem nielegalnej organizacji, której cele zmierzały do odzyskania przez Polskę niepodległości
i suwerenności lub respektowania praw człowieka.  Z całą pewnością w zakres pojęcia aktywnego członka organizacji będą wchodzili funkcyjni działacze organizacji, jednak istnieje znaczne ryzyko, że szeregowi członkowie organizacji pozostaną poza zakresem zastosowania niniejszej ustawy. Trudnością, z jaką mogą zetknąć się osoby zasłużone dla odzyskania przez Polskę niepodległości, jest wykazanie przesłanki członkostwa w nielegalnej organizacji.  W przypadku członków NSZZ „Solidarność” w okresie od wprowadzenia stanu wojennego do 1989 roku nie prowadzono imiennej dokumentacji członkostwa. W tym czasie funkcjonowały Tajne Komisje Zakładowe.  Nie prowadzono ewidencji członkostwa, zaś członkowie związku oficjalnie nie płacili składek lecz dokonywali wpłat datków na Związek. W tej sytuacji wykazanie dokumentami członkowstwa będzie w wielu przypadkach niemożliwe tak samo jak niemożliwe będzie wykazanie, iż członkostwo to trwało przez czas wymagany przez projekt ustawy. Dla przykładu przed wprowadzeniem stanu wojennego na terenie Regionu Gdańskiego NSZZ „Solidarność” istniało ok. tysiąca komisji zakładowych. Do dnia dzisiejszego w zbiorach archiwum Komisji Krajowej  NSZZ „Solidarność”
i Archiwum Polskiego istnieją dokumenty ok. 70 komisji zakładowych z tamtego okresu . Na podstawie tych dokumentów nie można ustalić  członków. Ze wskazanych przyczyn, w celu poparcia swojego wniosku,  wnioskujący będą zmuszeni odwoływać się  wyłącznie do zeznań świadków.

Następną przesłanką, której spełnienie warunkuje uznanie za działacza opozycji jest  aktywne członkostwo. Jest to przesłanka mocno niedookreślona.
W projekcie brak kryteriów pozwalających na ustalenie jaka działalność spełnia przesłankę aktywności. Niedookreślenie tego zakresu nie pozwoli na ustalenie
w sposób nie budzący wątpliwości zakresu podmiotowego projektu ustawy,  pozostawiając zbyt wiele do uznania organowi administracyjnemu.
W szczególności problem ten dotyczyć może działaczy NSZZ „Solidarność”, gdzie ich uzewnętrzniona działalność mogła być „akcyjna” i mogła nie być stale uzewnętrzniona. Doskonałym przykładem to obrazującym są przypadki udziału
w nielegalnych strajkach czy przygotowaniach do nich. Represje stosowane wobec takich osób niejednokrotnie były bardzo dotkliwe. W swoich skutkach powodowały nawet wieloletnie problemy ze znalezieniem środków utrzymania, co w sposób bezpośredni wpłynęło na obecną sytuację materialną. W konsekwencji sytuacja majątkowa takich osób jest często bardzo trudna, a świadczenia emerytalne niezwykle niskie. Podobnie nie jest jasne czy wymóg, co najmniej 6 miesięcznej aktywności członka danej organizacji będzie spełniony przy działalności i aktywności niemającej ciągłego charakteru.

Zgodnie z warunkami zawartymi w art. 2 ust. 1 pkt. 2 za działacza opozycji
w myśl projektu ustawy może zostać uznana osoba,  która w okresie wskazanym
w projekcie prowadziła w sposób zorganizowany, zagrożoną odpowiedzialnością karną, działalność na rzecz odzyskania przez Polskę niepodległości i suwerenności lub respektowania praw człowieka. Wątpliwości interpretacyjne budzi również przesłanka zorganizowania prowadzenia działalności, o której mowa w przytoczonym przepisie. Zarówno w projekcie jak i w uzasadnieniu do projektu brak jest wskazówek jak należy interpretować przesłankę zorganizowania.  Zgodnie ze słownikiem języka polskiego zorganizowany to: taki, który potrafi dobrze zaplanować i zorganizować swoje życie lub oznaczający się dobrą organizacją.  Nie wydaje się aby, słownikowe znaczenie słowa zorganizowany miało mieć zastosowanie do definicji zawartej w projekcie ustawy.  W tym miejscu należy przypomnieć, iż działania w celu odzyskania przez Polskę niepodległości, suwerenności lub respektowania praw człowieka podejmowali nie tylko członkowie organizacji, o których mowa w projekcie, ale również osoby niezrzeszone np. drukarze czy też kolportujący ulotki. Również osoby niezrzeszone zapewniały przechowywanie materiałów konspiracyjnych, jak również osób poszukiwanych za działalność niepodległościową. Ponadto, niejednokrotnie,
w przypadku zatrzymania,  aresztowania  czy też internowania działalność represjonowanego przejmowali i kontynuowali członkowie rodziny.  Działalność ta podlegała penalizacji.  W opinii Związku  definicja działacza opozycji powinna zostać doprecyzowana, gdyż zawarta w projekcie niefortunna redakcja przepisu nie pozwala jednoznacznie ustalić jaka działalność jest objęta zakresem hipotezy zawartej w przepisie normy, w tym czy obejmuje również wskazane przypadki działalności.

4. Należy także wskazać, że ustawa nie zawiera chociażby przykładowego wykazu organizacji, które uznaje się za organizacje o celach zmierzających do odzyskania przez Polskę niepodległości, suwerenności lub respektowania praw człowieka. Wprowadzenie takiego, przykładowego, katalogu organizacji ułatwi dochodzenie uprawnień określonych w projekcie ustawy eliminując konieczność dowodzenia celów funkcjonowania organizacji wymienionej w wykazie

5. Przedstawiony projekt ustawy wyklucza możliwość skorzystania ze świadczeń w niej określonych przez osoby, które były wielokrotnie pozbawiane wolności na okres krótszy niż 48 godzin. Praktyka częstego zatrzymywania na krótki okres czasu i ponownego pozbawienia wolności była bardzo częstą praktyką niezwykle utrudniającą funkcjonowanie zarówno zawodowe jak i rodzinne. Co więcej, tworząc atmosferę ciągłego zagrożenia skutecznie zniechęcała do prowadzenia działalności opozycyjnej. Ustawa w zaproponowanym brzmieniu w sposób nieuzasadniony „preferuje” dłuższe okresy pozbawienia wolności z pominięciem okresów krótszych, których łączny czas może być taki sam, albo nawet dłuższy.

6. Art. 3 projektu ustawy zawierający katalog warunków uznania za osoby represjonowane z powodów politycznych pominął osoby, którym udało się uniknąć internowania i z tego powodu były ścigane listami gończymi. Dlatego proponujemy dodanie nowej, trzeciej  kategorii osób: „uniknęła  internowania ukrywając się i został wystawiony za nią list gończy za działalność na rzecz odzyskania przez Polskę niepodległości i suwerenności lub respektowania praw człowieka”.

7. Zaproponowane w art. 7 projektu ustawy progi dochodowe jak i wysokość samych świadczeń są bardzo niskie. Niskie progi dochodowe, których nieprzekroczenie jest jedną z przesłanek uzyskania pomocy spowodują, iż część opozycjonistów wymagająca wsparcia nie zostanie objęta pomocą. Natomiast zaproponowana wysokość świadczeń (połowa lub najniższa emerytura), w zależności od spełnionego kryterium dochodowego,  są zbyt niskie by rozwiązać problem biedy wśród byłych opozycjonistów a zarazem odpowiednio ich uhonorować.  Kwoty te powinny być wyższe zważywszy, że przewidywana liczba beneficjentów nie powinna być wyższa niż 10 tysięcy osób i nie spowoduje to obciążenia finansowego, którego budżet państwa nie byłby w stanie ponieść.

8. Zgodnie z art. 6 projektu ustawy zadanie z zakresu przyznawania i wypłaty świadczenia specjalnego i pomocy pieniężnej ma być zadaniem pomocy społecznej gminy.   Włączenie pomocy dla osób zasłużonych w walce o byt państwa Polskiego do pomocy społecznej jest swego rodzaju dyshonorem dla tych osób.  W przekonaniu Związku jest to zadanie z zakresu administracji rządowej i nie powinno być scedowane na gminy.  Równie negatywnie oceniamy zawartą w art. 9 ust. 1 projektu propozycję zastosowania do przyznawania świadczeń art. 106 ust. 4 oraz art. 107 ustawy o pomocy społecznej warunkującego przyznanie świadczenia od przeprowadzenia rodzinnego wywiadu środowiskowego. Podkreślenia wymaga, iż podobna instytucja (obowiązek przedstawienia stanowiska kierownika ośrodka pomocy społecznej zawierającego m.in. informacje o sytuacji rodzinnej) warunkująca przyznanie doraźnej lub okresowej pomocy pieniężnej swego czasu zawarta była w ustawie o  kombatantach.  Przepisy nakładające wspomniany obowiązek uchylone zostały  ustawą z dnia 28 lipca 2011 r. o zmianie ustawy o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej oraz ustawy o kombatantach oraz niektórych osobach będących ofiarami represji wojennych i okresu powojennego (Dz.U. 2011,Nr 187, poz. 1109.). W uzasadnieniu do projektu ustawy zmieniającej (druk sejmowy Nr 4347) znajduje się wskazanie, iż kilka lat funkcjonowania wspomnianych przepisów pozwoliło ocenić wprowadzone rozwiązania jako nieprzynoszące żadnych korzyści. Przeciwnie, rozwiązania te powodowały niezadowolenie środowiska kombatanckiego, wydłużały  bowiem czas oczekiwania kombatanta na pomoc od państwa. Dla wielu kombatantów nawiązanie bezpośredniego kontaktu z pracownikiem ośrodka pomocy społecznej było niezwykle trudne, a nawet często niemożliwe do zaakceptowania z uwagi na swoisty dyshonor. Obowiązujące rozwiązania odbierane były przez kombatantów za upokarzające.  Mając powyższe na względzie nie widzimy uzasadnienia wprowadzenia rozwiązań, które nie sprawdziły się w przeszłości, a które mogą spowodować, iż część osób uprawnionych nie zdecyduje się na wystąpienie o pomoc, gdyż procedura przyznawania świadczeń uwłacza ich godności i wiąże się ze swoistym upokorzeniem. Prostsze i stosowniejsze byłoby skorzystanie z instytucji renty specjalnej (art. 82 ust. 1 ustawy o rentach i emeryturach z FUS) przy rozwinięciu kryteriów przyznawania tej renty o zakres podmiotowy objęty projektem i poszerzeniu o świadczenie specjalne jednorazowe.

9. Uregulowanie pomocy dla osób zasłużonych dla odzyskania suwerenności Państwa Polskiego znajdujących się w trudnej sytuacji, oprócz wypełnienia obowiązku ich wsparcia, pełni również rolę swego rodzaju uhonorowania ich działań. Dlatego uchwalenie pomocy dla opozycjonistów powinno stanowić okazję nowelizacji ustawy z dnia 7 maja 2009 r. o zadośćuczynieniu rodzinom ofiar zbiorowych wystąpień wolnościowych w latach 1956-1989 ( Dz.U. Nr 91, poz. 741 ze zm. W Dz.U. z 2011 r. Nr 106, poz. 622). W art. 1 ust. 1 po słowach „ w  czerwcu 1976 r. w Radomiu” należy dopisać słowa „ w Płocku i w Ursusie”. Jest bowiem powszechnie znany fakt zbiorowych wystąpień społeczeństwa protestującego w tych dwóch miastach (oprócz Radomia) w zakresie respektowania praw człowieka i obywatela oraz represji jakie spotkały protestujących podczas brutalnego tłumienia tych wystąpień przez podległe MSW Oddziały Milicji, bezpiekę i ZOMO (w dniu 18 sierpnia 1976 r. zmarł skatowany przez SB ksiądz Roman Kotlarz – przywódca duchowy robotników radomskich). Obszerne dokumenty w tej sprawie znajdują się w archiwach IPN.

10. Kończąc należy wskazać, iż sytuacja materialna części opozycjonistów i osób represjonowanych nie byłaby tak dramatyczna gdyby okres ich działalności oraz okres niemożność znalezienia zatrudnienia z powodu działalności opozycyjnej był w pełni zaliczony do okresów składkowych. Zgodnie z obowiązującym stanem prawnych jedynie okres 5 lat nie wykonywania pracy na skutek represji politycznych zaliczane jest do okresów nieskładkowych. W przekonaniu Związku cały okres działalności opozycyjnej powinien być wliczany do okresów składkowych z zastosowaniem podwójnego wskaźnika.

Prezydium Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność” w nawiązaniu do decyzji Prezydium KK nr 168/2013 ws. opinii o projekcie ustawy o zmianie niektórych ustaw związanych z realizacją ustawy budżetowej, zgłasza następujące uwagi w części dotyczącej  rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnieniu osób niepełnosprawnych.

Artykuł 3 powyższej ustawy zmienia art. 26 a ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r.
o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnieniu osób niepełnosprawnych.

Zgodnie z projektem, od przyszłego roku wszyscy pracodawcy otrzymają takie same dofinansowanie do wynagrodzeń niepełnosprawnych pracowników. Nie oznacza to jednak, że pomoc kierowana do firm z tzw. otwartego rynku pracy będzie zrównana do poziomu kwot przysługujących obecnie zakładom pracy chronionej. Przeciwnie – projekt przewiduje obniżenie dofinansowań do pensji niepełnosprawnych, jakie z Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych otrzymują zakłady pracy chronionej do poziomu wyznaczonego dla pracodawców z otwartego rynku pracy.

W projekcie zaproponowano, iż od stycznia 2014 r. maksymalna kwota miesięcznego dofinansowania do pensji, bez względu na miejsce zatrudnienia, wyniosłaby 480 zł miesięcznie dla niepełnosprawnego z lekkim stopniem niepełnosprawności, 960 zł
z umiarkowanym i 1920 zł ze znacznym stopniem niepełnosprawności.

Zniesione ma być powiązanie między wysokością dofinansowań do pensji a kwotą minimalnego wynagrodzenia za pracę. Obecnie podstawę naliczania dopłat stanowi wysokość najniższej płacy z roku poprzedniego, przy czym w zależności od stopnia niepełnosprawności zatrudnionego, pracodawcy przysługuje określony jej procent.
Od przyszłego roku będą natomiast wprowadzone stałe kwoty dofinansowań co może spowodować brak ich waloryzacji przez długi czas.

Projekt ustawy rodzi obawy, że tak drastyczna obniżka może spowodować zwolnienia
w zakładach pracy chronionej lub ich likwidację. Z drugiej strony kwoty zaproponowane dla otwartego rynku pracy są zbyt małe, aby mogły zachęcić do większego zatrudnienia osób z niepełnosprawnością przez pracodawców działających na otwartym rynku pracy.