(do użytku służbowego)
(do użytku służbowego)
Prezydium Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność” pozytywnie ocenia przedstawiony projekt. Odpowiada on na zapotrzebowanie społeczne i trendy dotyczące budownictwa mieszkaniowego. Formy budownictwa opartego na współpracy zainteresowanych osób zyskują popularność tak za granicą, jak i w Polsce.
Niemniej, jest to projekt, który jak zauważają autorzy „przeznaczony jest raczej dla specyficznej grupy osób, mającej odpowiednie umiejętności i możliwości finansowe do samodzielnej realizacji inwestycji mieszkaniowej i z uwagi na swoją specyfikę nie stanowi odpowiedzi na zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych np. osób zagrożonych wykluczeniem.”
Biorąc powyższe pod uwagę, tworzenie kooperatyw mieszkaniowych może, choć w ograniczonym stopniu, pozytywnie wpłynąć na sytuację związaną z niewystarczającą liczbą dostępnych mieszkań w przystępnej cenie w Polsce. Niemniej, należy podkreślić, że projekt nie jest w stanie odpowiedzieć na problem poważnej luki na rynku mieszkaniowym, jeśli chodzi o dostępność do mieszkań dla rodzin o średnich i niskich dochodach. W związku z powyższym, NSZZ „Solidarność” podkreśla, że przyspieszenia wymagają działania związane z realizacją programu „Mieszkanie+”, ponieważ oczekiwane rezultaty są dalekie od zamierzonych.
NSZZ „Solidarność” liczy również na to, że samorządy gminne nie zmniejszą zainteresowania inwestycjami w rozwijanie swojej własnej bazy mieszkaniowej, zwłaszcza mieszkań socjalnych i komunalnych.
Pragniemy również zwrócić uwagę na problemy natury formalnoprawnej związane z możliwością tworzenia spółki cywilnej w celu zawiązania kooperatywy. W projekcie brakuje przepisu odsyłającego do odpowiedniego stosowania Kodeksu cywilnego w zakresie spółki cywilnej. Wnioskodawcy przewidują bowiem możliwość funkcjonowania kooperatywy jako spółki cywilnej – niejako nie zwracając uwagi, iż są one zakładane przez przedsiębiorców. Ponadto, inwestycja realizowana w ramach działalności gospodarczej zgodnie z projektem nie może być oparta na zasobie gminnym. Jako że spółka cywilna zgodnie z art. 860 Kodeksu cywilnego może być utworzona w związku z dążeniem wspólników do realizacji prawnie dozwolonego celu gospodarczego, to pod dużą wątpliwość poddać należy sens tworzenia kooperatywy w rozumieniu projektowanej ustawy – jako spółki cywilnej.
Prezydium Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność” wnosi następujące uwagi do projektu ustawy Ministra Inwestycji i Rozwoju z dnia 27 maja 2019 r. o zmianie niektórych ustaw w związku z przeniesieniem środków otwartych funduszy emerytalnych na indywidualne konta emerytalne.
NSZZ „Solidarność” uznaje potrzebę zakończenia funkcjonowania otwartych funduszy emerytalnych (OFE). Stanowisko to wynika z dotychczasowych działań składających się przede wszystkim na transfer większości środków OFE do Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz wprowadzania dobrowolności OFE. Działania dążące do ograniczenia wpływów środków do OFE doprowadziły do niepewności istnienia funduszy
a co za tym idzie, do trudności w efektywnym inwestowaniu środków w nich gromadzonych. Dodatkowo znacznie umniejszono rolę dywersyfikacji sposobu oszczędzania, a ta była jednym z głównych celów reformy systemu ubezpieczeń społecznych z końca XX wieku.
Jednakże NSZZ „Solidarność” nie może zaakceptować planowanej domyślności przekształcenia OFE w Specjalistyczne Fundusze Inwestycyjne Otwarte (SFIO). Przekazanie aktywów, co do zasady z systemu powszechnego do systemu dobrowolnego oszczędzania zmieni ich charakter, wykluczając gwarancję dożywotniego świadczenia. Ryzyko uzyskania adekwatnych zwrotów odłożonych środków pozostanie jedynie po stronie ubezpieczonego, co jest sprzeczne z celem ubezpieczenia społecznego. Podstawą przekształcenia OFE powinna być gwarancja dożywotnego świadczenia na adekwatnym poziomie. Co prawda, projektodawca w art. 12 projektu ustawy, przewiduje mechanizm przeliczenia środków zgromadzonych w FUS oraz pochodzących z przekształcenia OFE, w celu ustalenia minimalnego świadczenia, ale jednocześnie przepisy nie gwarantują wypłaty odpowiedniego świadczenia finansowanego w części z SFIO.
Ponadto, można się spodziewać, że automatyczne przekształcenie OFE w SFIO, sprawi, że konta te, bez gwarancji stałych dopłat, przestaną mieć jakiekolwiek znaczenie dla poziomu świadczenia emerytalnego. Należy bowiem założyć, że w dłuższym okresie czasu, niewielki kapitał skumulowany w OFE, po jego przekształceniu w SFIO zostanie „skonsumowany” przez opłaty pobierane przez instytucję zarządzającą. Trudno zatem, takie działanie uznać, za zwiększające bezpieczeństwo ubezpieczonego. Biorąc pod uwagę, fakt, że już w ciągu dwóch najbliższych lat, większość ubezpieczonych będzie miała możliwość uczestniczenia w pracowniczych programach kapitałowych, trudno jest się spodziewać, zwiększonego zainteresowania oszczędzaniem w SFIO. Potwierdza to obawy, że większość uczestników dzisiejszych OFE nie będzie zainteresowana dodatkowym inwestowaniem
w rynki kapitałowe.
Co więcej, opłata przekształceniowa w wysokości 15%, będzie elementem zniechęcającym do pozostawania w SFIO. Powstaje zatem pytanie, czy fundusz będzie
w stanie odrobić straty z tytułu potrącenia, zwłaszcza w przypadku osób, którym pozostało do emerytury jedynie kilka lat. Biorąc pod uwagę ostatnie 3 lata, średnia ważona stopa zwrotu wszystkich otwartych funduszy emerytalnych za okres od 31 marca 2016 roku do 29 marca 2019 roku wyniosła 19,7% (dane KNF). Jednakże w latach dekoniunktury OFE przynosiły straty.
NSZZ „Solidarność” w związku z powyższym wnosi o zaniechanie automatycznego przekształcenia OFE w SFIO, tak aby uczestnicy mieli możliwość świadomego wyboru. Ponadto niezbędna jest szeroka kampania informacyjna o skutkach takiego wyboru.
Projekt ustawy przewiduje zmianę celu lokowania środków gromadzonych
w Funduszu Rezerwy Demograficznej (FRD). Zmiana polega na odejściu od osiągania maksymalnego bezpieczeństwa i rentowności na rzecz wzrostu wartości aktywów w długim okresie, przy zachowaniu bezpieczeństwa zarządzanych środków (zmiany w ustawie
o systemie ubezpieczeń społecznych). Biorąc pod uwagę charakter i cel gromadzenia środków w FRD, jakim jest zapewnienie finasowania niedoborów funduszu emerytalnego spowodowanych zmianami demograficznymi, zdaniem NSZZ „Solidarność”, nie należy zwiększać ryzyka inwestycyjnego dla tych środków. Bezpieczeństwo finasowania systemu powinno pozostać priorytetem zarządzania środkami Funduszu Rezerwy Demograficznej.
Zmiana wydaje się tym mniej bezpieczna dla ubezpieczonych, że w projekcie przewiduje się także przekazanie FRD w zarządzanie funduszowi inwestycyjnemu, którego jedynym akcjonariuszem jest Polski Fundusz Rozwoju. Jego celem jest rozwój inwestycji długoterminowych, tj. inwestycje w Centralny Port Komunikacyjny, przekop Mierzei Wiślanej, samochody elektryczne czy rozwój doliny lotniczej, mających posłużyć jako koło zamachowe gospodarki. Wątpliwości budzi brak możliwości określenia przybliżonego terminu i stopy zwrotu z takich inwestycji i co za tym idzie brak gwarancji odpowiedniej rentowności i bezpieczeństwa lokowanych środków. Dodatkowo, należy zauważyć, że wchodzące w życie Pracownicze Programy Kapitałowe, będą zarządzane przez ten sam podmiot. Powierzanie odpowiedzialności za większość oszczędności pracowniczych jednemu podmiotowi nie przyczyni się do zwiększania ich bezpieczeństwa, dlatego NSZZ „Solidarność” nie może zaakceptować przeniesienia ryzyka sukcesu narodowych programów inwestycyjnych w większości na pracowników i wnosi o ponowne rozważenie zmian w tym zakresie.
NSZZ „Solidarność” podkreśla, że zasady funkcjonowania systemu emerytalnego powinny być przejrzyste i stabilne, co zwiększa poczucia bezpieczeństwa i zaufania osób odkładających na przyszłe świadczenia emerytalne w systemie powszechnym. Obecnie potrzebna jest szeroka debata o kształcie i kierunku zmian systemu emerytalnego, aby odbudować zaufanie do tworzonych rozwiązań emerytalnych, co w konsekwencji przełoży się na zwiększenie skłonności do oszczędzania oraz wpłynie na wielkość kapitału odkładanego
w IKE, IKZE czy PPE. Po okresie zmian będzie również niezmiernie ważne zwiększenie świadomości korzyści płynących z długoterminowego oszczędzania na emeryturę.
Prezydium Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność” przedstawia opinię do projektu rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie programu badań statystycznych statystyki publicznej na rok 2020.
Prezydium Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność” postuluje rozszerzenie kwestionariusza Z-12 – Sprawozdanie o strukturze wynagrodzeń według zawodów, który jest źródłem danych do badania 1.24.02(060) o strukturze wynagrodzeń o takie elementy jak dodatek za wysługę lat oraz dodatek za szczególne właściwości pracy. Wyżej wymienione badanie jest dla związków zawodowych jednym z kluczowych, pokazujących strukturę wynagrodzeń według zawodów w Polsce. Stanowi ono źródło informacji, które jest wykorzystywane zarówno przez pracowników jak i związki zawodowe w negocjacjach płacowych. Główny Urząd Statystyczny powinien rozszerzyć kwestionariusz w zakresie wyżej wymienionych dodatków w celu spełnienia obecnych wymagań użytkowników. Przydatność danych to jedna z zasad zapisana w Europejskim kodeksie praktyk statystycznych dla krajowych organów statystycznych i Eurostatu (organu statystycznego UE), który został przyjęty przez Komitet ds. Europejskiego Systemu Statystycznego w dniu 16 listopada 2017 r. Uwzględniając obecnie proponowane przez rząd regulacje prawne istotnym jest szczegółowe monitorowanie struktury wynagrodzeń pracowników. Przy projektowanych aktach prawnych szczególne znaczenie ma ocena skutków regulacji (OSR) pokazująca m.in. skalę zjawiska, co pozwala związkom zawodowym na sformułowanie właściwej opinii.
Prezydium Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność” postuluje również uszczegółowienie badania 1.23.04(049) odnoszącego się do zatrudnienia i wydatków na wynagrodzenia w państwowej sferze budżetowej za pomocą podziału ze względu na systemy wynagradzania. Zgodnie z art. 5 ustawy z dnia 23 grudnia 1999 r. o kształtowaniu wynagrodzeń w państwowej sferze budżetowej oraz zmianie niektórych ustaw wyróżniamy pracowników państwowej sfery budżetowej objętych oraz nieobjętych mnożnikowym systemem wynagradzania. Art. 7 niniejszej ustawy określa, że średnioroczne wskaźniki wzrostu wynagrodzeń dla osób nieobjętych mnożnikowym systemem wynagradzania są negocjowane w ramach Rady Dialogu Społecznego. Wobec powyższego, dla związków zawodowych istotną informacją jest rozróżnienie tych dwóch grup pracowników
w statystykach zbiorczych. System wynagradzania sfery budżetowej wymaga zmian, jednak brakuje statystyk opisowych dotyczących struktury wynagrodzeń i przeciętnego zatrudnienia, a w szczególności występujących dysproporcji i odchyleń w poszczególnych systemach wynagradzania, co nie pozwala na merytoryczną dyskusję w ramach Rady Dialogu Społecznego.
Prezydium Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność” zauważa również, że w badaniach statystycznych statystyki publicznej brakuje badań związanych z realizacją praktyk absolwenckich i staży oraz profilaktyką zdrowotną stosowaną przez przedsiębiorstwa
w Polsce.
Praktyki absolwenckie oraz staże i ich realizacja jest uregulowana w ustawie z dnia 17 lipca 2009 r. o praktykach absolwenckich oraz ustawie z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy. Jednakże często zdarza się, że ich jakość jest niewystarczająca, a młodzi pracownicy są wykorzystywani jako tania siła robocza. Z tego względu NSZZ „Solidarność” wykazuje potrzebę prowadzenia badań statystycznych związanych ze skalą wykorzystywania, warunkami, wysokością wynagrodzenia oraz długością trwania praktyk absolwenckich i staży.
Dbanie o zdrowie pracowników i odpowiednie warunki pracy powinny być w gestii pracodawców. Siedzący tryb życia, nieodpowiednie odżywianie się mogą prowadzić do poważnych chorób zagrażających zdrowiu. Znane są firmy dbające o swoich pracowników zapewniając im ciągły dostęp do aktywności fizycznej (np. poprzez kartę Multisport, karnet na basen), dni owocowe czy prywatną opiekę medyczną, jednak nieznana jest skala zjawiska. Są to istotne benefity dla pracowników, które coraz częściej pojawiają się w zakładach pracy.
W interesie związków zawodowych jest posiadanie wiedzy na temat ogólnej profilaktyki zdrowotnej stosowanej w przedsiębiorstwach.
Prezydium Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność” pozytywnie ocenia inicjatywę Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej zawartą w projekcie ustawy z dnia 13 maja 2019 r. o zatrudnieniu wspomaganym. W projekcie zaproponowano rozwiązania, które dadzą szanse wejść na rynek pracy osobom, które mają największe trudności w samodzielnym znalezieniu, podjęciu i utrzymaniu zatrudnienia.
Jednocześnie Prezydium KK NSZZ „Solidarność” wnosi następujące uwagi do przedmiotowego projektu ustawy:
Uwagi szczegółowe:
Zgłaszając powyższe uwagi NSZZ „Solidarność” podkreśla pozytywne znaczenie projektu dla zatrudnienia osób niepełnosprawnych.
Prezydium Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność” przedstawia uwagi do projektu ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o świadczeniach rodzinnych oraz ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych.
Zasada sprawiedliwości podatkowej stanowi uszczegółowienie zasady sprawiedliwości społecznej w kontekście sprawiedliwości obciążeń fiskalnych obywateli. Nie oznacza ona przyznanie równych praw i obowiązków wszystkim obywatelom (Wyrok TK z dnia 29 maja 1996 r., Sygn. Akt. K.22/95, OTK 1996/3/21). Zgodnie z zasadą sprawiedliwości podatkowej przyjęte rozwiązania podatkowe nie mogą prowadzić do różnicowania zasad opodatkowania obywateli znajdujących się
w tej samej sytuacji faktycznej (Wyrok TK z dnia 9 listopada 1999, Sygn. akt
K. 28/98, OTK nr 7/1999, poz. 162). Ustawodawca może różnicować prawa
i obowiązki obywateli w zakresie obciążeń podatkowych jeśli u źródła takiego postępowania występuje odmienna względem nich sytuacja faktyczna (Wyrok TK z dnia 9 marca 1988 r., Sygn. Akt., U.7/78, OTK 1988/1/1). Wprowadzenie zawartych w projekcie zmian spowoduje sytuację, gdy osoby osiągające niski dochód, które ukończyły 26 rok życia, nie zostaną objęte zwolnieniem. Natomiast zwolnienie będzie obejmować osoby osiągające taki sam lub znacznie wyższy dochód. Świadczenia podatników na rzecz państwa powinny być ekwiwalentne do wartości przez nich otrzymywanych w postaci dóbr i usług świadczonych przez sektor publiczny[1]. Obciążenia wobec państwa zdjęte z osób objętych w projekcie zakresem zwolnienia zostaną przerzucone na inne osoby, również te o dochodach znacznie niższych niż dochody osób objętych zwolnieniem od podatku. A to uzasadnia zarzut naruszenia
w projekcie zasady sprawiedliwości podatkowej.
Takie podejście rządu jest trudne do zaakceptowania w kontekście długiego procesu wejścia zmian – realizującego wyrok Trybunału Konstytucyjnego w zakresie kwoty wolnej od podatku. Wyrok został ogłoszony w 2015 roku, a kwota wolna została podwyższona po raz pierwszy i to niewystarczająco dopiero w 2017 czyli praktycznie w rozliczeniu za 2018 rok. Trybunał Konstytucyjny podkreślił, że […] mechanizm korygowania kwoty zmniejszającej podatek należy odnosić do zasady zaufania obywatela do państwa i stanowionego przez nie prawa. Zasada ta oznacza taką relację między państwem a obywatelem, w której prawodawca nie powinien pozostawiać obywateli, zwłaszcza ubogich, o niskiej zdolności podatkowej, samych sobie lub kierować ich do systemu pomocy społecznej […]Tym samym, projekt nie rozwiązuje problemu w sposób systemowy, a tworzy kolejne odstępstwo od powszechnych zasad opodatkowania. Podstawowy problem polskiego systemu podatkowego, jakim jest regresywność a nie progresywność systemu podatkowego, w zasadzie pozostaje nierozwiązany.
W orzecznictwie utrwalony jest pogląd, w myśl którego „konstytucyjna zasada równości wobec prawa (…) polega na tym, że wszystkie podmioty prawa (adresaci norm prawnych), charakteryzujące się daną cechą istotną (relewantną) w równym stopniu, mają być traktowane równo. A więc według jednakowej miary, bez zróżnicowań zarówno dyskryminujących, jak i faworyzujących” (orzeczenie TK
z dnia 9 marca 1988 r., U 7/87)[2]. Powyższe oznacza, że różnicowanie sytuacji prawnej podmiotów jest dopuszczalne wówczas, gdy charakteryzują się one określoną cechą, która w danym kontekście ma na tyle istotne znaczenie (cecha relewantna), że uzasadnia ich różne traktowanie. Innymi słowy wprowadzenie zwolnienia
z obowiązku podatkowego określonej grupy uzyskującej dochód musi być uzasadnione tym, że owa grupa (w porównaniu z pozostałymi podatnikami) jest wyróżniona ze względu na szczególnie istotną cechę. W powyższym kontekście rozwiązanie przewidziane w projekcie, przyjmujące iż jedyną cechą decydującą
o odmienny traktowaniu podatników (i to w sposób bardzo daleko idący) jest wiek (bez żadnych dodatkowych przesłanek) może rodzić pytanie o potencjalne nieuzasadnione faworyzowanie osób do 26 roku życia, a tym samym – gorsze traktowanie pozostałych podatników.
W pewnym sensie ustawa mogłaby przyczyniać się do poprawy sytuacji zawodowej młodej osoby, gdyby wyłączyła z niej umowy cywilnoprawne. Tak się jednak nie dzieje, co sprawia, że jeden z celów jakim mogłaby być poprawa jakości zatrudnienia, nie zostanie osiągnięty.
(do użytku służbowego)(do użytku służbowego)
(do użytku służbowego)
(do użytku służbowego)
(do użytku służbowego)