Prezydium Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność” pozytywnie ocenia projekt ustawy Rady Ministrów z dnia 23 lipca 2021 r. o zmianie ustawy o pomocy społecznej.
Celem projektowanych przepisów jest usunięcie niesprawiedliwości, jakiej doświadczają pozbawione ochrony prawnej osoby, które decyzją administracyjną są obciążane kosztami pobytu wstępnego w domu pomocy społecznej, gdy ten nie wywiązywał się względem nich z obowiązków rodzicielskich. NSZZ „Solidarność” nie ma wątpliwości, że projektowana zmiana jest zasadna, a ustawodawca powinien wcześniej pochylić się nad losem osób pokrzywdzonych przez rodziców.
Jednocześnie Prezydium KK zwraca uwagę, że zaproponowana zmiana w pkt. 2 art. 64a przedmiotowej ustawy, zawęża krąg osób uprawnionych do zwolnienia z ponoszenia opłaty za pobyt członka rodziny w domu pomocy społecznej (DPS), gdyż wskazuje, że zwolnienie z opłat dotyczy m.in. osób, które udowodnią, że mieszkaniec domu pomocy społecznej dopuścił się wobec osoby zobowiązanej do wnoszenia opłat przestępstwa ściganego jedynie z oskarżenia publicznego. Zapis wydaje się być w sprzeczności z intencją projektodawcy, a także z uzasadnieniem projektowanej zmiany. Zdaniem Prezydium KK przedmiotowazmiana ograniczy krąg osób, które mogłyby ubiegać się o zwolnienie z konieczności ponoszenia opłat za pobyt w DPS. Nie zawsze przestępstwa za użycie przemocy są ścigane z oskarżenia publicznego, co nie oznacza, że są mniej przykre i dolegliwe dla ofiary, zwłaszcza nieletniej. Dlatego zdaniem Prezydium KKten przepis powinien zostać tak zmieniony, aby nie wzbudzał kontrowersji i poczucia niesprawiedliwości.
Prezydium KK zwraca również uwagę, że obecny system promuje, w przypadku członka rodziny zobowiązanego do opłaty za dom pomocy społecznej, bierność zawodową i szarą strefę. Zgodnie z przepisami członek rodziny, którego dochody przekraczają 300 % kryterium dochodowego jest zobowiązany do opłaty za DPS. Czasem jest to kilka osób w rodzinie, a czasem jedna. Problem pojawia się, gdy jedna osoba w rodzinie ponosi główny ciężar tej opłaty. Przykładowo samotnie gospodarujący wnuk osoby przebywającej w DPS, zarabiający przeciętną pensję, będzie ponosił znaczne koszty pobytu w DPS dziadka, tzn. opłata zostanie określona w ten sposób, aby pozostało mu 2100 zł netto. Osoba taka nie jest zmotywowana do poszukiwania pracy, w której pensja przekracza minimalną płacę lub stara się, aby część wynagrodzenia była wypłacana nieoficjalnie. W związku z tym, nowelizacja powinna również przewidywać górny limit opłaty (poza całkowitym kosztem pobytu w DPS). Zasadnym byłoby wprowadzenie określonego górnego limitu procentowego wynagrodzenia, którym można by zobowiązać do łożenia na członka rodziny w DPS.