Prezydium Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność” zgłasza następujące uwagi do projektu Programu „Solidarność pokoleń. Działania dla zwiększenia aktywności zawodowej osób w wieku 50+”.
Celem Programu jest osiągnięcie w perspektywie do 2020 r. wskaźnika zatrudnienia osób w wieku 55-64 lata na poziomie 50%.
Program zakłada podjęcie działań na wszelkich płaszczyznach od aktywizacji zawodowej do poprawy usług medycznych, poszerzenia szkoleń, promowania istniejących już instrumentów rynku pracy. Poziom ogólności sformułowanych działań nie pozwala na rzetelną ocenę ich realności i wpływu na rynek pracy. Uszczegółowienie zapisów interwencji kierunkowych dla poszczególnych priorytetów wymienionych w Programie zostanie zawarte w dokumencie implementacyjnym nazwanym „DI”, obejmującym podstawowe informacje, takie jak okres realizacji zadania, zasady jego finansowania, konkretny opis działania kierunkowego. Należy zwrócić uwagę, iż dokument implementacyjny powinien być przedmiotem konsultacji społecznych i to już na etapie przedstawiania samego Programu „Solidarność pokoleń”.
Powszechna jest opinia, o czym świadczy także diagnoza zawarta w projekcie Programu, że stan zdrowia jest jedną z głównych barier uniemożliwiających lub utrudniających aktywność zawodową i społeczną osób w wieku 50+. Zdrowie powinno być priorytetem polityki państwa, dlatego należy w tym celu skoordynować działania wszystkich resortów, a także instytucji mających wpływ na zdrowie Polaków. Wśród priorytetów polityki zdrowotnej należy wymienić m.in. ograniczenie zachorowalności i umieralności
z powodu chorób krążenia, nowotworów, przewlekłych chorób zakaźnych oraz poprawę stanu zdrowia psychicznego Polaków. Niezbędne jest podjęcie intensywnych działań
w zakresie szybkiej i skutecznej rehabilitacji, szczególnie po urazach, zawałach i udarach. Prezydium KK NSZZ „Solidarność” z niepokojem wskazuje, że zaproponowane w projekcie Programu, działania w zakresie poprawy zdrowia obywateli są daleko niewystarczające, skupiając się głównie na działaniach promocyjnych profilaktyki zdrowotnej oraz upowszechnianiu idei aktywnego i zdrowego starzenia się. Dane Eurostat’u potwierdzają, że w latach 2005-2010 wydłużyło się o 1 rok trwanie życia 65 latków w Polsce. Jednocześnie wraz z wydłużeniem trwania życia obniżył się czas ich życia w zdrowiu o niemal 3 lata. Postulujemy zatem kontynuowanie tych badań w kolejnych latach oraz równolegle,
o podjęcie odpowiednich działań prowadzących do poprawienia stanu opieki zdrowotnej dla osób w wieku 50+.
Nie można zgodzić się z przyjętym w opiniowanym projekcie założeniem, że im większa jest dostępność świadczeń społecznych, tym większa jest dezaktywizacja zawodowa osób 50+. Założenie to jest całkowicie błędne z uwagi na to, że poziom świadczeń społecznych w Polsce nie pozwala na zapewnienie warunków bytowych powyżej minimum egzystencji. Nikt nie będzie dobrowolnie godził się na warunki życiowe poniżej tego minimum i należy stwierdzić, że korzystanie ze świadczeń społecznych jest w Polsce traktowane przez ich beneficjentów jako ostateczność wynikająca z realiów rynku pracy
i bezradności rządu w zakresie prowadzenia działań na rzecz aktywizacji zawodowej osób znajdujących się w trudnej sytuacji na rynku pracy.
Prezydium KK NSZZ „Solidarność” negatywnie opiniuje więc, przyjęty w projekcie
Cel 6 „Ograniczenie korzystania z transferów społecznych osób w wieku przedemerytalnym”. Zwracamy uwagę, że w MPiPS powstaje dodatkowy dokument programowy w zakresie zwalczania ubóstwa i wykluczenia społecznego pod nazwą „Krajowy Program Przeciwdziałania Ubóstwu i Wykluczeniu Społecznemu 2020. Nowy wymiar aktywnej integracji” (KPPUiWS). Celem KPPUiWS jest ograniczenie ubóstwa
i wykluczenia społecznego poprzez działania zmierzające do zwiększenia gotowości do podejmowania pracy, a tym samym poprawy zatrudnienia (w efekcie zmniejszenia liczby osób ubogich do 2020 roku o 1,5 mln osób). Zamiar ograniczania korzystania z transferów społecznych osób w wieku przedemerytalnym jest sprzeczny z celem KPPUiWS, jakim jest ograniczenie ubóstwa i wykluczenia społecznego.
W Programie stwierdzono, iż nie jest możliwe dokładne określenie środków finansowania działań w ramach przyjętych priorytetów oraz, że dane przedstawione
w rozdziale 7 Programu mają charakter szacunkowy. NSZZ „Solidarność” zwraca uwagę,
że nawet w ramach szacunkowych kwot finansowania nie przedstawiono w projekcie Programu zasad jakimi posłużono się przy ich wyliczeniu, co podważa istotę tegoż wyliczenia. Tym bardziej, że od roku 2016 do 2020 autorzy zakładają, że wartość ta ma być
w każdym roku identyczna. Według przedstawionych w samym projekcie Programu danych Eurostat w Polsce mamy jeden z najniższych wskaźników zatrudnienia w Europie,
w zakresie osób pomiędzy55 a 64 rokiem życia (tj. 39%). Przy braku odpowiednich środków finansowych wskaźnik ten nie ulegnie zmianie. Należy podkreślić, że obecnie wobec wydłużenia wieku emerytalnego wskaźnik ten nie jest adekwatny dla realiów polskiego rynku pracy.