Prezydium Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność” na wstępie, przed dokonaniem właściwej oceny przedłożonego projektu założeń pragnie podkreślić, że wysokość kryteriów dochodowych uprawniających do ustalenia prawa do świadczeń z pomocy społecznej powinna być już w roku 2011 zwiększona tak, by we wszystkich typach gospodarstw przekraczały poziom minimum egzystencji liczonego przez Instytut Pracy i Spraw Socjalnych. Niedopuszczalne jest tolerowanie dalszej sytuacji w której odmawia się pomocy osobom i rodzinom, których dochód jest poniżej minimum egzystencji przyjętego za miernik ubóstwa skrajnego.
Prezydium KK zgłasza następujące uwagi do projektu Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej założeń projektu ustawy z dnia 25 maja 2011 r. o zmianie ustawy o świadczeniach rodzinnych oraz ustawy o pomocy społecznej:
- 1. Zmiany w ustawie o pomocy społecznej:
- Wprowadzenie minimalnego ustawowo gwarantowanego poziomu wzrostu kryteriów dochodowych zasługiwałoby na poparcie pod warunkiem, iż waloryzacja będzie prowadzona corocznie i będzie uwzględniony fakt, że dynamika wzrostu kosztów utrzymania osób żyjących na poziomie zbliżonym do minimum egzystencji jest wyższa od dynamiki wzrostu cen obliczanych przez GUS, o czym świadczą dane za lata 2008 – 2010 zamieszczone poniżej.
Dynamika wzrostu minimum egzystencji (liczonego przez IPiSS) na tle inflacji w latach 2008 – 2010 w %
|
Lata |
Typ gospodarstwa domowego |
Dynamika wzrostu cen |
|||
|
Pracownicze 1 – osobowe |
Pracownicze 4 – osobowe |
Emeryckie 1 – osobowe |
Emeryckie 2 – osobowe |
||
|
2008 |
107,0 |
105,1 |
106,8 |
104,4 |
104,2 |
|
2009 |
107,8 |
107,7 |
108,3 |
108,5 |
103,5 |
|
2010 |
106,2 |
106,5 |
106,1 |
106,6 |
102,6 |
Źródło: Obliczenia IPiSS na podstawie GUS
- Należy wprowadzić obowiązek dodatkowego korygowania kwot kryteriów dochodowych oraz kwot świadczeń zgodnie z analizą wyników badań progu interwencji socjalnej wykonywanych przez Instytut Pracy i Spraw Socjalnych (zgodnie z rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia
7 października 2005 roku w sprawie progu interwencji socjalnej). - Niezbędne jest utrzymanie corocznego badania przez IPiSS minimum egzystencji dla różnego typu gospodarstw domowych. Są to informacje niezbędne do prac
w Trójstronnej Komisji ds. Społeczno – Gospodarczych. - Nie do przyjęcia jest propozycja wprowadzenia okresu przejściowego polegającego na rezygnacji z badania w roku 2012 progu interwencji socjalnej, odłożenie ich na
2015 rok oraz dokonanie pierwszej zmiany kwot kryteriów dochodowych i kwot świadczeń dopiero w 2015 roku. Oznacza to bowiem, że w zamian za propozycję zmian wysokości kwot kryteriów dochodowych od 1 października 2012 roku do wysokości zbliżonych do ubiegłorocznych wartości minimów egzystencji, a tym samym niewystarczających w 2012 roku, projektodawcy chcą już teraz zagwarantować niepodnoszenie kryteriów dochodowych przez kolejne 3 lata, a tym samym uniknąć koniecznych wydatków dla budżetu państwa. W tym okresie wzrost kosztów utrzymania spowoduje, że minimum egzystencji znacznie wzrośnie i będzie wyższe od „zamrożonych” kryteriów dochodowych uprawniających do ubiegania się
o pomoc społeczną. Na takie rozwiązania NSZZ „Solidarność” nie wyraża zgody. - Analiza skutków finansowych dla budżetu państwa wynikających z projektowanych zmian wskazuje jednoznacznie, że zawarte rozwiązania w projekcie założeń mają jedynie ograniczyć przewidywane wydatki na te cele do poziomu wynikającego z tak zwanej „reguły wydatkowej”, a nie przynieść realne rozwiązania dla beneficjentów pomocy społecznej.
- 2. Zmiany w ustawie o świadczeniach rodzinnych:
- Zmiany w ustawie o świadczeniach rodzinnych dotyczą wprowadzenia do dotychczasowych zasad weryfikacji kwot kryterium dochodowego uprawniającego do świadczeń rodzinnych dodatkowej zasady gwarantującej minimalny poziom waloryzacji. Kwoty kryterium dochodowego (ogólnie i dla rodzin z dzieckiem niepełnosprawnym) oraz kwoty świadczeń rodzinnych podwyższane byłyby niezależnie od wyników badania progu wsparcia dochodowego rodzin o co najmniej wskaźnik wzrostu cen towarów i usług konsumpcyjnych za okres od ostatnio przeprowadzonej do bieżąco dokonywanej weryfikacji, tj. łącznie za okres ostatnich
3 lat. Pozostawia się mechanizm dodatkowego korygowania kwot kryterium dochodowego, tak jak dotychczas, zgodnie z analizą wyników badań progu wsparcia dochodowego rodzin (liczonego przez IPiSS) w Trójstronnej Komisji ds. Społeczno – Gospodarczych.
Zdaniem Prezydium KK taka propozycja oznacza, że przeprowadzana co
3 lata weryfikacja będzie praktycznie uwzględniała tylko wskaźnik inflacji. Należy przypomnieć, że od chwili uchwalenia ustawy o świadczeniach rodzinnych
w listopadzie 2003 roku Rząd RP nie przeprowadził ani jednej weryfikacji kryteriów dochodowych uprawniających do świadczeń rodzinnych podając jako przyczynę brak środków w budżecie państwa.
Od 2004 roku zasiłek rodzinny przysługuje rodzinie, jeżeli dochód na osobę nie przekracza kwoty 504 złotych, a w przypadku gdy członkiem rodziny jest dziecko niepełnosprawne 583 złote na osobę. Rząd nie uwzględnił faktu, że obliczony zgodnie z ustawowymi wytycznymi próg wsparcia dochodowego rodzin wyniósł już w 2006 roku 556 złotych (661 złote) a w 2009 roku 621 złotych (720 złotych) na osobę
w rodzinie. Wartości w nawiasie dotyczą rodzin z dzieckiem niepełnosprawnym.
W związku z powyższym NSZZ „Solidarność” uważa za konieczne coroczne waloryzowanie wysokości kryteriów dochodowych jak i wysokości świadczeń rodzinnych a dodatkowo zgodnie z art. 18 ustawy o świadczeniach rodzinnych weryfikowanie co 3 lata.