Prezydium Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność” pozytywnie opiniuje kierunki zmian zaproponowane w projekcie ustawy Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw (zasiłek pogrzebowy) z dnia 9 kwietnia 2024 r.
Głównym celem zaproponowanych zmian jest przywrócenie realnej wartości kwoty zasiłku pogrzebowego i podwyższenie jej z 4000 zł do 7000 zł. Kwota ta ma być corocznie waloryzowana zgodnie ze wzrostem wskaźnika cen towarów i usług za rok poprzedni. Pierwsza waloryzacja ma nastąpić w 2025 roku. Te zmiany Prezydium ocenia pozytywnie, biorąc pod uwagę 12 letni okres obowiązywania aktualnej stawki zasiłku pogrzebowego oraz równie długi czas braku systemu aktualizacji kwoty tego świadczenia.
Wątpliwości budzi propozycja zmiany ustawy o pomocy społecznej zawarta w art. 6 projektu. Proponuje się zmianę art. 40 ustawy o pomocy społecznej ustalając wysokość celowego zasiłku pogrzebowego niezależnie od dochodów osoby, która poniosła koszty pogrzebu. Zasiłek ma być wypłacany jeśli zmarła osoba nie miała tytułu do wypłaty zasiłku, lub w przypadku kiedy pomimo ubezpieczenia koszty pogrzebu były nieprzewidzianie wysokie i przekroczyły wartość tego świadczenia. Kwota zasiłku z pomocy społecznej ma wynieść 2000 zł i być wypłacana na wniosek osoby ponoszącej koszty pochówku.
W Ocenie Skutków Regulacji nie przewiduje się zwiększonych kosztów jednostek samorządu terytorialnego (JST) związanych z tym rozwiązaniem, ani dotacji z budżetu przeznaczonych na ten cel. Nie przytacza się także danych o liczbie wypłat takiego zasiłku ani kosztów jakie JST ponoszą z tytułu pochówku osób, których krewni go nie zapewnili. Tak więc nie przeanalizowano problemu, któremu projektodawca chce zaradzić tj. zwiększenie liczby pochówków opłacanych przez krewnych zmarłego.
Prezydium KK zwraca uwagę, że zasiłek celowy wypłacany jest co do zasady z uwzględnieniem kryterium dochodowego i zwykle jego kwota nie przekracza tego kryterium. Jak zauważa sam projektodawca gmina może już dziś wypłacić wsparcie na pokrycie kosztów pogrzebu w ramach zasiłku celowego. Biorąc pod uwagę fakultatywność wypłaty omawianego zasiłku przez JST przepisy te z dużym prawdopodobieństwem pozostaną „martwe”. Zdaniem NSZZ „Solidarność” ich stosowanie może doprowadzić do zróżnicowania beneficjentów pomocy społecznej ze względu na rodzaj zdarzenia losowego, stąd negatywna ocena proponowanego rozwiązania zawartego w art. 6 projektu ustawy.